kimi birtakım hakikat kelimeyi bulmakta yahut bir şeyleri nereye koyduğunuzu hatırlamakta sorun yaşamak olağandışı bir durum değildir. Lakin hafıza, biliş ve günlük işleri yapma yeteneği ile ilgili yaşanan daima zorluk, beyinde daha önemli bir şey olduğunun işaretleri olabilir.
Demans yahut bunama aslında bir hastalık değildir. Beyinde, günlük yaşama müdahale eden fonksiyon kaybına niye olan değişiklikler için her şeyi kapsayan bir tabirdir. Demans, odaklanmayı, dikkat etme yeteneğini, lisan hünerlerini, sorun çözmeyi ve görsel algıyı azaltabilir. Ayrıyeten kişinin hislerini denetim etmesini zorlaştırabilir ve kişilik değişikliklerine yol açabilir.
Alzheimer hastalığı demansın önde gelen sebebidir ve hadiselerin yüzde 60 ila yüzde 70’ini oluşturur, fakat bir dizi beyin hastalığı da bu duruma yol açabilir.
DEMANSA niye OLAN HASTALIKLAR
Birfazlaca hastada Alzheimer ve vasküler demans üzere iki yahut daha fazla çeşidin bir kombinasyonu olan karışık demans görülür.
Alzheimer hastalığı
Alzheimer, beyindeki amiloid plaklar ve hudut hücreleri içindeki ilişki kaybı ile karakterizedir. Hasar başlangıçta beynin hafıza oluşumuyla ilgili bir bölgesi olan hipokampusta görülür ve yavaş yavaş yayılır.
Vasküler demans
Demansın ikinci en yaygın çeşidi, beyne kan sağlayan damarların hasar görmesinden kaynaklanır. Odaklanmayı, tertibi, sorun çözmeyi ve düşünme suratını hafızadan daha besbelli biçimde etkileme eğilimindedir.
Lewy cisimcikli demansı
Lewy cisimcikleri ismi verilen beyindeki olağandışı protein birikintileri beyin kimyasını tesirler ve davranış, ruh hali, hareket ve düşünme ile ilgili sıkıntılara niye olur.
Frontotemporal bozukluklar
Beynin ön ve şakak loblarındaki dejeneratif hasar, 65 yaş ve altındaki bireylerde bunamanın en yaygın sebebidir. Semptomlar ilgisizliği içerebilir; irtibat kurma, yürüme yahut çalışma zorluğu, duygusal değişiklikler ve dürtüsel yahut uygunsuz davranışlar sık sık görülür.
ALZHEİMER HASTALIĞININ ERKEN İHTAR İŞARETLERİ
Demans belirtileri gösteren sevilen birinin, testler uygulayabilecek ve teşhis koyabilecek bir tıp uzmanını görmesi gerekir. Birinin bunaması var ise, bilhassa durum ilerledikçe bu bakımı nasıl yöneteceğinizi planlamak pek değerlidir. Fakat, enfeksiyonlar ve ilaçların yan tesirleri üzere tedaviyle ortadan kalkabilecek demans gibisi semptomlara sahip öbür tıbbi durumları ekarte etmek de kıymetlidir.
Demans uzmanları ve ruh sıhhati kuruluşları tarafınca belirlenen kimi ihtar işaretleri şunlardır:
Günlük hayatı zorlaştıran hafıza değişiklikleri
Alzheimer’ın bilhassa erken evrelerde en sık görülen belirtilerinden biri, yeni öğrenilen ayrıntıların unutulmasıdır. Değerli tarihler yahut olaylar da unutulur, birebir bilgiler yeniden tekrar istenir. Ayrıyeten evvelce yalnız yapılan şeyleri yapmak için hafıza yardım sistemlerinin (notlar yahut elektronik aygıtlar gibi) yahut aile üyelerinin yardımı gerekir.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: birtakım bazı isimleri yahut randevuları unutmak, fakat çabucak sonrasında hatırlamak.
Planlama yahut sorun çözmede zorluk
Birtakım beşerler bir plan geliştirme ve takip etme yahut sayılarla çalışma hünerlerinde değişiklikler yaşarlar. Bilinen bir tanımı takip etmede yahut aylık faturaları yönetmede zorluk çekebilirler. Konsantre olmakta kuvvetlik çekebilirler ve işleri yapmak eskisinden daha uzun sürebilir.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Toplama ve çıkarma yaparken vakit zaman kusurlar yapmak.
Meskende, işte yahut boş vakit içinderda ortak işleri yerine getirmede zorluk
Alzheimer’lı beşerler çoklukla günlük işlerini tamamlamakta zorlanırlar. kimi vakit tanıdık bir yere gitmekte, iş yerinde bir bütçeyi yönetmekte yahut güzel bilinen bir oyunun kurallarını hatırlamakta zorluk çekebilirler.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Fırını kullanmak üzere işler için vakit zaman yardıma gereksinim duyulur.
Vakit yahut yer kavramı bozukluğu
Alzheimer hastalığı olan şahıslar tarihleri, mevsimleri ve vaktin geçişini unuturlar. Şu anda süreçte olmayan bir şeyi anlamakta zorlanabilirler. kimi vakit nerede olduklarını ve oraya nasıl gittiklerini unutabilirler.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Haftanın günü hakkında başınız karışabilir, lakin sonrasındasında aklınıza gelir.
Manzaraların ve objelerin etrafta birbirleriyle nasıl münasebet kurduğunu anlamada zorluk
Kimi beşerler için görme sıkıntıları yaşamak Alzheimer’ın bir işaretidir. Okumada, uzaklıkları değerlendirmede ve renk yahut kontrastı belirlemede zorluk çekebilirler, bu da araç kullanırken problemlere niye olabilir.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Kataraktla ilgili görme değişiklikleri.
Sözcüklerin konuşma yahut yazmada kullanmasıyla ilgili yeni meseleler
Alzheimer hastaları bir konuşmayı takip etmede yahut bir sohbete katılmada sorun yaşayabilir. Nasıl devam edeceklerini bilmeden konuşmanın ortasında durmaları yahut söylemiş olduklerini fazlaca tekrar etmeleri de mümkündür. Gerçek sözleri bulmakta zorlanabilirler yahut kimi şeyleri yanlış isimle söyleyebilirler (“kalem” e “yazı çubuğu” demek gibi).
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: kimi vakit konuşurken tam kelimeyi bulmakta zorlanmak.
Objeleri yanlış yerleştirme
Alzheimer’lı bir kişi çoklukla bir şeyleri yanlış yere koyar ve sonrasındasında onları bulamazlar ve kaybedebilirler. kimi vakit diğerlerini çalmakla suçlayabilir. Bu vakit içinde daha sık olabilir.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Ortada sırada bir şeyleri (gözlüğünüz yahut uzaktan kumanda gibi) yanlış yere koymak.
Zayıf muhakeme
Alzheimer hastaları muhakeme yahut karar vermede değişiklikler yaşayabilir. Örneğin, telefonda eser ve hizmet satan şahıslara büyük ölçülerde para verebilirler.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Vakit zaman makûs bir karar vermek.
İşe yahut toplumsal faaliyetlere katılma inisiyatifinin kaybı
Alzheimer hastalığı olan bir kişi hobiler, toplumsal aktiviteler, iş projeleri yahut spor yapma inisiyatifini kaybetmeye başlayabilir. Tuttukları ekiple ilgili son olayları anlamakta yahut favori hobilerini yapmakta zorluk çekebilirler. Ayrıyeten yaşadıkları değişiklikler niçiniyle toplumsal aktivitelere katılmaktan kaçınabilirler.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: kimi vakit işten, aileden ve toplumsal yükümlülüklerden yorulmak mümkündür.
Ruh hali yahut kişilikteki değişiklikler
Alzheimer’lı bireylerin ruh halleri ve kişilikleri değişebilir. Başları karışabilir, kuşkulu, depresif, endişeli yahut telaşlı olabilirler. Meskende, işte, arkadaşlarıyla yahut etraflarının haricinde oldukları yerlerde kolaylıkla sinirlenebilirler.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: İşleri yapmak için epey özel yollar geliştirilebilir ve rutin kesintiye uğradığında sinirlenilebilir.
KESİNLİKLE YARDIM ALIN
Sevdiğiniz kişi rahatsız edici demans belirtileri gösterdiğinde, ekseriyetle birinci basamak doktoruna gitmek birinci adımdır. Lakin kesin teşhis için nörolog, geriatrist yahut geriatrik psikiyatrist üzere bir uzmana gidilmesi gerekir. Kimi hastanelerde yalnızca bunamaya odaklanan klinikler de vardır.
Uzmanlar, hastanın şahsi ve aile tıbbi geçmişi hakkında bilgi edinmek isteyeceklerdir. Yakın bir akraba Alzheimer olması değerli bir risk faktörüdür.
Son araştırmalar, akrabalar içinde bir yaygınlığın demans riskini artırabileceğini göstermektedir. Hekimler ayrıyeten demans semptomlarının başka tedavi edilebilir niçinlerini ekarte etmek için fizikî ve nörolojik muayeneler yapacaklardır.
Hekimlerin demansı teşhis etmek için kullandıkları usullerden kimileri:
– Bilişsel ve nöropsikolojik testler, lisan ve matematik maharetlerini, hafızayı, sorun çözmeyi ve öteki zihinsel fonksiyon çeşitlerini kıymetlendirir.
– Çeşitli kimyasalların, hormonların ve vitaminlerin düzeylerini denetim etmek de dahil olmak üzere kan ve öbür sıvıların laboratuvar testleri, semptomların demans dışı niçinlerini ekarte etmeye yardımcı olabilir.
– BT, MR üzere beyin taramaları, beyin yapısı ve fonksiyonundaki değişiklikleri tespit edebilir. Bu testler ayrıyeten demansa niye olabilecek felçleri, tümörleri ve öteki sıkıntıları tanımlayabilir.
– Psikiyatrik kıymetlendirme, bir akıl sıhhati durumunun semptomlara niye olup olmadığını yahut semptomları etkileyip etkilemediğini belirleyebilir.
– Genetik testler, bilhassa 60 yaşından evvel semptomlar ortaya çıkıyorsa değerlidir. Alzheimer’ın erken başlangıçlı formu, bir kişinin genleriyle kuvvetli bir biçimde ilişkilidir.
HASTALIKLAR DEMANSI TAKLİT EDEBİLİR
Birtakım tedavi edilebilir hastalıklar, demans gibisi semptomlara niye olabilir. En yaygın olanlardan kimileri:
– Çok alkol tüketimi
– Anksiyete, depresyon yahut gerilim
– Kan pıhtıları, beyin enfeksiyonları yahut tümörler
– Deliryum
– Baş faydalanmaları
– Böbrek, karaciğer yahut tiroid meseleleri
– İlaçların yan tesirleri
– Vitamin eksiklikleri
Demans yahut bunama aslında bir hastalık değildir. Beyinde, günlük yaşama müdahale eden fonksiyon kaybına niye olan değişiklikler için her şeyi kapsayan bir tabirdir. Demans, odaklanmayı, dikkat etme yeteneğini, lisan hünerlerini, sorun çözmeyi ve görsel algıyı azaltabilir. Ayrıyeten kişinin hislerini denetim etmesini zorlaştırabilir ve kişilik değişikliklerine yol açabilir.
Alzheimer hastalığı demansın önde gelen sebebidir ve hadiselerin yüzde 60 ila yüzde 70’ini oluşturur, fakat bir dizi beyin hastalığı da bu duruma yol açabilir.
DEMANSA niye OLAN HASTALIKLAR
Birfazlaca hastada Alzheimer ve vasküler demans üzere iki yahut daha fazla çeşidin bir kombinasyonu olan karışık demans görülür.
Alzheimer hastalığı
Alzheimer, beyindeki amiloid plaklar ve hudut hücreleri içindeki ilişki kaybı ile karakterizedir. Hasar başlangıçta beynin hafıza oluşumuyla ilgili bir bölgesi olan hipokampusta görülür ve yavaş yavaş yayılır.
Vasküler demans
Demansın ikinci en yaygın çeşidi, beyne kan sağlayan damarların hasar görmesinden kaynaklanır. Odaklanmayı, tertibi, sorun çözmeyi ve düşünme suratını hafızadan daha besbelli biçimde etkileme eğilimindedir.
Lewy cisimcikli demansı
Lewy cisimcikleri ismi verilen beyindeki olağandışı protein birikintileri beyin kimyasını tesirler ve davranış, ruh hali, hareket ve düşünme ile ilgili sıkıntılara niye olur.
Frontotemporal bozukluklar
Beynin ön ve şakak loblarındaki dejeneratif hasar, 65 yaş ve altındaki bireylerde bunamanın en yaygın sebebidir. Semptomlar ilgisizliği içerebilir; irtibat kurma, yürüme yahut çalışma zorluğu, duygusal değişiklikler ve dürtüsel yahut uygunsuz davranışlar sık sık görülür.
ALZHEİMER HASTALIĞININ ERKEN İHTAR İŞARETLERİ
Demans belirtileri gösteren sevilen birinin, testler uygulayabilecek ve teşhis koyabilecek bir tıp uzmanını görmesi gerekir. Birinin bunaması var ise, bilhassa durum ilerledikçe bu bakımı nasıl yöneteceğinizi planlamak pek değerlidir. Fakat, enfeksiyonlar ve ilaçların yan tesirleri üzere tedaviyle ortadan kalkabilecek demans gibisi semptomlara sahip öbür tıbbi durumları ekarte etmek de kıymetlidir.
Demans uzmanları ve ruh sıhhati kuruluşları tarafınca belirlenen kimi ihtar işaretleri şunlardır:
Günlük hayatı zorlaştıran hafıza değişiklikleri
Alzheimer’ın bilhassa erken evrelerde en sık görülen belirtilerinden biri, yeni öğrenilen ayrıntıların unutulmasıdır. Değerli tarihler yahut olaylar da unutulur, birebir bilgiler yeniden tekrar istenir. Ayrıyeten evvelce yalnız yapılan şeyleri yapmak için hafıza yardım sistemlerinin (notlar yahut elektronik aygıtlar gibi) yahut aile üyelerinin yardımı gerekir.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: birtakım bazı isimleri yahut randevuları unutmak, fakat çabucak sonrasında hatırlamak.
Planlama yahut sorun çözmede zorluk
Birtakım beşerler bir plan geliştirme ve takip etme yahut sayılarla çalışma hünerlerinde değişiklikler yaşarlar. Bilinen bir tanımı takip etmede yahut aylık faturaları yönetmede zorluk çekebilirler. Konsantre olmakta kuvvetlik çekebilirler ve işleri yapmak eskisinden daha uzun sürebilir.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Toplama ve çıkarma yaparken vakit zaman kusurlar yapmak.
Meskende, işte yahut boş vakit içinderda ortak işleri yerine getirmede zorluk
Alzheimer’lı beşerler çoklukla günlük işlerini tamamlamakta zorlanırlar. kimi vakit tanıdık bir yere gitmekte, iş yerinde bir bütçeyi yönetmekte yahut güzel bilinen bir oyunun kurallarını hatırlamakta zorluk çekebilirler.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Fırını kullanmak üzere işler için vakit zaman yardıma gereksinim duyulur.
Vakit yahut yer kavramı bozukluğu
Alzheimer hastalığı olan şahıslar tarihleri, mevsimleri ve vaktin geçişini unuturlar. Şu anda süreçte olmayan bir şeyi anlamakta zorlanabilirler. kimi vakit nerede olduklarını ve oraya nasıl gittiklerini unutabilirler.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Haftanın günü hakkında başınız karışabilir, lakin sonrasındasında aklınıza gelir.
Manzaraların ve objelerin etrafta birbirleriyle nasıl münasebet kurduğunu anlamada zorluk
Kimi beşerler için görme sıkıntıları yaşamak Alzheimer’ın bir işaretidir. Okumada, uzaklıkları değerlendirmede ve renk yahut kontrastı belirlemede zorluk çekebilirler, bu da araç kullanırken problemlere niye olabilir.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Kataraktla ilgili görme değişiklikleri.
Sözcüklerin konuşma yahut yazmada kullanmasıyla ilgili yeni meseleler
Alzheimer hastaları bir konuşmayı takip etmede yahut bir sohbete katılmada sorun yaşayabilir. Nasıl devam edeceklerini bilmeden konuşmanın ortasında durmaları yahut söylemiş olduklerini fazlaca tekrar etmeleri de mümkündür. Gerçek sözleri bulmakta zorlanabilirler yahut kimi şeyleri yanlış isimle söyleyebilirler (“kalem” e “yazı çubuğu” demek gibi).
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: kimi vakit konuşurken tam kelimeyi bulmakta zorlanmak.
Objeleri yanlış yerleştirme
Alzheimer’lı bir kişi çoklukla bir şeyleri yanlış yere koyar ve sonrasındasında onları bulamazlar ve kaybedebilirler. kimi vakit diğerlerini çalmakla suçlayabilir. Bu vakit içinde daha sık olabilir.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Ortada sırada bir şeyleri (gözlüğünüz yahut uzaktan kumanda gibi) yanlış yere koymak.
Zayıf muhakeme
Alzheimer hastaları muhakeme yahut karar vermede değişiklikler yaşayabilir. Örneğin, telefonda eser ve hizmet satan şahıslara büyük ölçülerde para verebilirler.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: Vakit zaman makûs bir karar vermek.
İşe yahut toplumsal faaliyetlere katılma inisiyatifinin kaybı
Alzheimer hastalığı olan bir kişi hobiler, toplumsal aktiviteler, iş projeleri yahut spor yapma inisiyatifini kaybetmeye başlayabilir. Tuttukları ekiple ilgili son olayları anlamakta yahut favori hobilerini yapmakta zorluk çekebilirler. Ayrıyeten yaşadıkları değişiklikler niçiniyle toplumsal aktivitelere katılmaktan kaçınabilirler.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: kimi vakit işten, aileden ve toplumsal yükümlülüklerden yorulmak mümkündür.
Ruh hali yahut kişilikteki değişiklikler
Alzheimer’lı bireylerin ruh halleri ve kişilikleri değişebilir. Başları karışabilir, kuşkulu, depresif, endişeli yahut telaşlı olabilirler. Meskende, işte, arkadaşlarıyla yahut etraflarının haricinde oldukları yerlerde kolaylıkla sinirlenebilirler.
Tipik yaşa bağlı değişiklikler: İşleri yapmak için epey özel yollar geliştirilebilir ve rutin kesintiye uğradığında sinirlenilebilir.
KESİNLİKLE YARDIM ALIN
Sevdiğiniz kişi rahatsız edici demans belirtileri gösterdiğinde, ekseriyetle birinci basamak doktoruna gitmek birinci adımdır. Lakin kesin teşhis için nörolog, geriatrist yahut geriatrik psikiyatrist üzere bir uzmana gidilmesi gerekir. Kimi hastanelerde yalnızca bunamaya odaklanan klinikler de vardır.
Uzmanlar, hastanın şahsi ve aile tıbbi geçmişi hakkında bilgi edinmek isteyeceklerdir. Yakın bir akraba Alzheimer olması değerli bir risk faktörüdür.
Son araştırmalar, akrabalar içinde bir yaygınlığın demans riskini artırabileceğini göstermektedir. Hekimler ayrıyeten demans semptomlarının başka tedavi edilebilir niçinlerini ekarte etmek için fizikî ve nörolojik muayeneler yapacaklardır.
Hekimlerin demansı teşhis etmek için kullandıkları usullerden kimileri:
– Bilişsel ve nöropsikolojik testler, lisan ve matematik maharetlerini, hafızayı, sorun çözmeyi ve öteki zihinsel fonksiyon çeşitlerini kıymetlendirir.
– Çeşitli kimyasalların, hormonların ve vitaminlerin düzeylerini denetim etmek de dahil olmak üzere kan ve öbür sıvıların laboratuvar testleri, semptomların demans dışı niçinlerini ekarte etmeye yardımcı olabilir.
– BT, MR üzere beyin taramaları, beyin yapısı ve fonksiyonundaki değişiklikleri tespit edebilir. Bu testler ayrıyeten demansa niye olabilecek felçleri, tümörleri ve öteki sıkıntıları tanımlayabilir.
– Psikiyatrik kıymetlendirme, bir akıl sıhhati durumunun semptomlara niye olup olmadığını yahut semptomları etkileyip etkilemediğini belirleyebilir.
– Genetik testler, bilhassa 60 yaşından evvel semptomlar ortaya çıkıyorsa değerlidir. Alzheimer’ın erken başlangıçlı formu, bir kişinin genleriyle kuvvetli bir biçimde ilişkilidir.
HASTALIKLAR DEMANSI TAKLİT EDEBİLİR
Birtakım tedavi edilebilir hastalıklar, demans gibisi semptomlara niye olabilir. En yaygın olanlardan kimileri:
– Çok alkol tüketimi
– Anksiyete, depresyon yahut gerilim
– Kan pıhtıları, beyin enfeksiyonları yahut tümörler
– Deliryum
– Baş faydalanmaları
– Böbrek, karaciğer yahut tiroid meseleleri
– İlaçların yan tesirleri
– Vitamin eksiklikleri