Bebeklerde beslenme daha sonrası kusma çok sık görülür. Halk içinde fazlasını çıkardı diye tabir edilen bu durum birçok aileleri haklı olarak huzursuz eder. Bu bir hastalık mıdır? Doktora götürmeme gerek var mı? Ne kadar sürecek? Ne vakit huzursuz olmalıyım? Önlemek için neler yapmalıyım? Soruları peşisıra akla gelir. Bu kusmalar birçok sefer fizyolojik kimi vakit de patolojik olan reflü sebebiyledir. Halk içinde mide reflüsü yada bizlerin telaffuzuyla gastroözefagial reflü…
Gastroözefagial reflü mide ile yemek borusu ortası yer alan kapakçığın yetersiz çalışması kararı- açık kalması kararı- mide içeriğinin istemsiz olarak yemek borusuna geri kaçışıdır. Yemek borusuna kaçan bu içerik yenilen katı ve sıvı besinler olabildiği üzere mide, safra ve pankreas sıvısı da olabilir. Reflü fizyolojik olarak hayatın birinci 2 ayında sık olarak görülür ve tabiatıyla geçer. Bu bebekler ağız kenarından sızıntısı olan çok huzurlu ve memnun bebeklerdir.
Sağlıklı olan bebeklerin ve çocukların bir birçoklarında olağanda fizyolojik olarak gözüken bu reflü, 1/300-1000 oranında GASTROÖZEFAGİAL REFLÜ HASTALIĞI OLARAK yani bedenimizde belirti vererek kendini muhakkak eder.
Bebeklik çağında kusmanın en kıymetli sebebi mide reflüsüdür (gastroözofageal reflü). Başlangıçta olağan (fizyolojik) olan reflüye bağlı kusmanın 6-12 ay içinde azalarak geçmesi beklenir. Lakin 2 yaşından daha sonra devam eden reflü araştırılmalıdır.
Mide Reflüsü Nedir?
Yediğimiz besinler yemek borusu yolu ile mideye oradan da oniki parmak bağırsağına geçer. Midenin girişinde ve çıkışında, kasların kalınlaşması ile oluşan kapıcıklar (sfinkter) vardır.
Bu kapıcıklar, sindirim süreci sırasında gelen besinlerin mide ortasında kalmasını sağlar. Yemek borusu ile mide içinde bulunan kapıcık (gastroözofageal sfinkter), mide içeriğinin yemek borusuna gerçek geriye kaçmasını mahzurlar. Bebeklik çağında görülen reflünün en kıymetli sebebi, çabucak hemen bu yapının oluşmamış olmasıdır.
Bebeklerde Reflü Bulguları Nelerdir?
• Bebeklerde reflü ye bağlı olarak oluşan kusma, beslendikten çabucak ya da bir süre daha sonra ve ekseriyetle ağızdan taşar usulde olur. Bebeklerde emilen süt ya da mama peynirimsi görünümde ve ekşimsi bir kokudadır.
• Bebek ne kadar küçükse kusmaya bağlı olarak ortaya çıkabilecek problemler da o kadar tehlikelidir. Ekseriyetle sırtüstü yatan bebeklerde olmak üzere, kusma sırasında mamanın bir kısmı soluk borusuna kaçabilir. Öksürük, teneffüs derdi ve morarama ile kendini gösteren akciğer enfeksiyonu tablosu ortaya çıkabilir. Aspirasyon pnömonisi olarak da bilinen bu tablo hastanede yatırılarak tedavi edilmeyi gerektirir. Çoklukla yenidoğan bebeklerde olmak üzere, soluk borusuna kaçan mamanın burayı tümüyle tıkaması durumunda, şayet fazlaca kısa mühlet ortasında teşebbüste bulunulmazsa ani bebek vefatı oluşabilir (Ani bebek vefatı sendromu).
• Uzun mühlet kusan çocuklarda şayet gerekli tedbirler vaktinde alınmayacak olursa gerekli kalori ihtiyacı karşılanamayacağından çocukta yaşıtlarına bakılırsa büyüme ve gelişmede gerilik ortaya çıkabilir.
• Mide reflüsü olan her hastada kusma olmayabilir. Mide içeriği yemek borusunun bir kısmına ya da ağız içine kadar gelip orada kalabilir. Bilhassa geceleri görülen bu durum bir dahaleyen orta kulak iltihabı, ağız kokusu ve dişlerde erken çürümeye niye olabilir.
• Daha büyük çocuklarda ise geğirme, göğüste yanma hissi, yemeğe karşı isteksizlik, kusma, hıçkırık, yiyeceklerin ağza gelmesi ve geviş getirme hareketleri, öğürme ve kronik öksürüktür. Daha az olarak hırıltı, boğaz ağrısı-yanması, ses kısıklığı, yinelayan pnömoni atakları, astım krizlerinin şiddetlenmesi ve yemek borusunda daralmaya bağlı yutma kuvvetliğü olmasıdır.
• Küçük çocuklarda reflü hudut yollarını etkileyerek teneffüs tutma, kalp suratında yavaşlama üzere acil bakım gerektiren durumlara niye olabilir.
Bebeklerde Reflü Ne Vakit Dek Olağan Kabul Edilmelidir?
Birinci altı ay ortasında reflüye bağlı olarak oluşan kusmaların azalması, bir yaşına dek ise uygulanan destekleyici tedaviye karşılık vermesi beklenir. Fakat, şayet bebeğin kusmaları birinci bir iki ay ortasında azalmak yerine artıyorsa bu biçimde mide çıkışında olabilecek doğumsal darlık açısından araştırılmalıdır.
Bebeklerde Reflü Tanısı:
Beslendikten bir süre daha sonra ağızdan taşar usulde gelen ve midede beklediği için peynirimsi bir görünümde olan kusma reflüye bağlı olarak oluşan bir kusmadır. Şayet esirgeyici tedbirler ve tedavi ile bir karşılık alınamazsa, bu biçimde reflünün varlığını ve derecesini tanımlamak için belirli başlı görüntüleme hallerinden yararlanılır. Gastroözofageal reflü hastalığının teşhisinde kullanılan birfazlaca test vardır. Bu testlerin sıralaması ve gerekliliği hekimin görüşüne ve hastanın durumuna nazaran seçilir.
1. Akciğer Grafisi: Kusmaya bağlı akciğerlerde zatürre gelişimi olup olmadığını görmek için kullanılır.
2. Özofagus-Mide-Duodenum Grafisi (ÖMD): Çocuğa ağızdan içirilen bir ilaç ile yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağına geçiş görüntülenir. Bu sırada bebeğin ayakları üst kaldırılarak ya da midesine bastırılarak yemek borusuna kaçış olup olmadığına bakılır. Şayet yalnızca yemek borusunun alt kısmına bir kaçış var ise yavaşça, yemek borusunun orta kısmına kadar bir kaçış var ise orta ve şayet ağıza kadar kaçış varsa ağır tipte mide reflüsünden bahsedilir. Ayrıyeten yemek borusu, mide yahut ince bağırsaklarda bir takılma/tıkanma olup olmadığı bu sinemalarla görülebilir.
3. Reflü Sintigrafisi: Motamot mide sinemasında olduğu üzere, bebeğe ortasında özel bir husus bulunan mama içirilir. Akabinde bebek yatırılarak mamanın yemek borusuna geçip geçmediği gözlenir. Bu usul ile ağır tipteki reflülerde akciğerlere kaçış olup olmadığı da saptanabilir.
4. Endoskopi: Endoskopi yapılarak yemek borusu mide ve bağırsakların iç kısmı incelenir. Bu ince bükülebilir ışık kaynağı bulunan bir kamera sistemidir. Reflünün yemek borusunda rastgele bir yapısal değişiklik yapıp yapmadığı araştırılır.
5. 24 Saatlik Ph Metre: Yemek borusundaki asiditeyi ölçmek için geliştirilmiş ince bir tüp formunda bir alettir 12-24 saat boyunca tüm pH bedellerini kaydederek bir bilgisayar programına aktarır. Kesin teşhis koydurucu metottur.
6. İntraluminal Empedans Ölçümleri: Yemek borusuna geri gelen mide içeriğinin tamamını kaydeder. Çocuğunuz ağlarken, eğilirken, öksürürken, öğürürken ve kusarken tüm yemek borusuna geri gelenleri kaydeder. Asidik olup olmadığını, ne kadar müddetle özofagusta kaldığını kaydeder. Asit reflülerin asit olmayanlardan ayırt edilmesini sağlamak için pH metre ile bir arada yapılması uygundur.
Mide reflüsü tedavisi en önemli iki kısımdan oluşur:
1. Hami Tedavi:
Çocuğun kusmasını önlemeye yöneliktir. Burada dikkat edilmesi gereken hususlar en önemli şunlardır:
• Öncelikle bebek sık aralıklarla ve azar azar beslenmelidir.
• Bebek beslenirken ağlamamasına ihtimam gösterilmelidir. Beslenirken ağlayan bebek hava yutar ve bu da kusmayı kolaylaştırır.
• Bebekler beslendikten daha sonra çabucak yatırılmamalı, bir süre kucakta dik tutularak beklenmelidir.
• Kusan bebeklerin sırtüstü yatırılmaları hakikat değildir. Yaklaşık olarak 45 derecelik bir açıyla yatırılmaları ve yan tarafına gerçek yatırılması daha doğrudur.
Bunun için ya bebeğin başının altına yastık konabilir ya da bu emelle üretilmiş olan ana kucağı kullanılabilir. Günümüzde bir epeyce çocuk mağazasında bu hedefle üretilmiş bebekler için reflü yatağı, reflü yastığı bulunabilmekte. Ben hastalarıma bir seçenek olarakta bebeklerini beslenme daha sonrası puset koltuğunda bekletmeyi önermekteyim.
2. Mama Ve İlaç Tedavisi:
Hami tedavi uygulanmasına rağmen kusmaya devam eden bebeklere uygulanır.
• Anne sütü ve anne sütü yerine geçen mamaların kıvamı suludur. Midede bulunan içerik ne derece ağır ise geriye yanlışsız kaçış da o kadar az olacaktır. Kusan bebeklerde bu maksatla üretilmiş olan antireflü mamalar kullanılabilir.
• Midenin içeriği asit yapıdadır. Bunun yemek borusuna ziyan vermesini önlemek gayesiyle anti asit özelliği olan şurupların kullanılması yararlıdır.
• Mide ve bağırsak hareketlerini hızlandıracak kimi ilaçların kullanılması midenin daha erken boşalmasını, ötürüsı ile de reflüyü önleyecektir.
• Hastaların %90’ında üstteki bu iki tedavi tekniği kafidir.
3. Reflü Ameliyatı
Mide reflüsü olan bebeklerin epeyce büyük bir çoğunluğu uygulanan tedavi hallerine cevap verir.
• İlaç tedavisinin başarısız olması yahut önemli komplikasyonların geliştiği hastalarda ameliyat gereklidir.
• Lakin, birtakım kimi yemek borusu ile midenin birleştiği noktada anatomik yapıda anormallik olması reflünün izlem sırasında kaybolmasını maniler. Bu hastalarda da reflünün ileride oluşabilecek olumsuz tesirlerini önlemek maksadıyla cerrahi tedavi uygulanması gerekebilir.
• Doğumsal olarak beyin-sinir sistemi anormalliği olan bebeklerde görülen reflü çoklukla hami tedbirler ile mama ve ilaç tedavisine karşılık vermez. Bu bebeklerde cerrahi tedavi daha erken yaşlarda uygulanmalıdır.
Reflü cerrahisinin hedefi alt özofagusdan yiyeceklerin mideye geçişine müsaade verirken beraberinde alt özofagus basıncını da arttırmaktır. Bunun için midenin üst kısmı yemek borusunun alt kısmına sarılır, bu biçimdece yiyecekler mideye geçtikten daha sonra yeniden yemek borusuna geri dönmez. Günümüzde bu ameliyat bir epey çocuk cerrahı tarafınca kapalı prosedürle (laparoskopik) olarak yapılmaktadır.
Gastroözefagial reflü mide ile yemek borusu ortası yer alan kapakçığın yetersiz çalışması kararı- açık kalması kararı- mide içeriğinin istemsiz olarak yemek borusuna geri kaçışıdır. Yemek borusuna kaçan bu içerik yenilen katı ve sıvı besinler olabildiği üzere mide, safra ve pankreas sıvısı da olabilir. Reflü fizyolojik olarak hayatın birinci 2 ayında sık olarak görülür ve tabiatıyla geçer. Bu bebekler ağız kenarından sızıntısı olan çok huzurlu ve memnun bebeklerdir.
Sağlıklı olan bebeklerin ve çocukların bir birçoklarında olağanda fizyolojik olarak gözüken bu reflü, 1/300-1000 oranında GASTROÖZEFAGİAL REFLÜ HASTALIĞI OLARAK yani bedenimizde belirti vererek kendini muhakkak eder.
Bebeklik çağında kusmanın en kıymetli sebebi mide reflüsüdür (gastroözofageal reflü). Başlangıçta olağan (fizyolojik) olan reflüye bağlı kusmanın 6-12 ay içinde azalarak geçmesi beklenir. Lakin 2 yaşından daha sonra devam eden reflü araştırılmalıdır.
Mide Reflüsü Nedir?
Yediğimiz besinler yemek borusu yolu ile mideye oradan da oniki parmak bağırsağına geçer. Midenin girişinde ve çıkışında, kasların kalınlaşması ile oluşan kapıcıklar (sfinkter) vardır.
Bu kapıcıklar, sindirim süreci sırasında gelen besinlerin mide ortasında kalmasını sağlar. Yemek borusu ile mide içinde bulunan kapıcık (gastroözofageal sfinkter), mide içeriğinin yemek borusuna gerçek geriye kaçmasını mahzurlar. Bebeklik çağında görülen reflünün en kıymetli sebebi, çabucak hemen bu yapının oluşmamış olmasıdır.
Bebeklerde Reflü Bulguları Nelerdir?
• Bebeklerde reflü ye bağlı olarak oluşan kusma, beslendikten çabucak ya da bir süre daha sonra ve ekseriyetle ağızdan taşar usulde olur. Bebeklerde emilen süt ya da mama peynirimsi görünümde ve ekşimsi bir kokudadır.
• Bebek ne kadar küçükse kusmaya bağlı olarak ortaya çıkabilecek problemler da o kadar tehlikelidir. Ekseriyetle sırtüstü yatan bebeklerde olmak üzere, kusma sırasında mamanın bir kısmı soluk borusuna kaçabilir. Öksürük, teneffüs derdi ve morarama ile kendini gösteren akciğer enfeksiyonu tablosu ortaya çıkabilir. Aspirasyon pnömonisi olarak da bilinen bu tablo hastanede yatırılarak tedavi edilmeyi gerektirir. Çoklukla yenidoğan bebeklerde olmak üzere, soluk borusuna kaçan mamanın burayı tümüyle tıkaması durumunda, şayet fazlaca kısa mühlet ortasında teşebbüste bulunulmazsa ani bebek vefatı oluşabilir (Ani bebek vefatı sendromu).
• Uzun mühlet kusan çocuklarda şayet gerekli tedbirler vaktinde alınmayacak olursa gerekli kalori ihtiyacı karşılanamayacağından çocukta yaşıtlarına bakılırsa büyüme ve gelişmede gerilik ortaya çıkabilir.
• Mide reflüsü olan her hastada kusma olmayabilir. Mide içeriği yemek borusunun bir kısmına ya da ağız içine kadar gelip orada kalabilir. Bilhassa geceleri görülen bu durum bir dahaleyen orta kulak iltihabı, ağız kokusu ve dişlerde erken çürümeye niye olabilir.
• Daha büyük çocuklarda ise geğirme, göğüste yanma hissi, yemeğe karşı isteksizlik, kusma, hıçkırık, yiyeceklerin ağza gelmesi ve geviş getirme hareketleri, öğürme ve kronik öksürüktür. Daha az olarak hırıltı, boğaz ağrısı-yanması, ses kısıklığı, yinelayan pnömoni atakları, astım krizlerinin şiddetlenmesi ve yemek borusunda daralmaya bağlı yutma kuvvetliğü olmasıdır.
• Küçük çocuklarda reflü hudut yollarını etkileyerek teneffüs tutma, kalp suratında yavaşlama üzere acil bakım gerektiren durumlara niye olabilir.
Bebeklerde Reflü Ne Vakit Dek Olağan Kabul Edilmelidir?
Birinci altı ay ortasında reflüye bağlı olarak oluşan kusmaların azalması, bir yaşına dek ise uygulanan destekleyici tedaviye karşılık vermesi beklenir. Fakat, şayet bebeğin kusmaları birinci bir iki ay ortasında azalmak yerine artıyorsa bu biçimde mide çıkışında olabilecek doğumsal darlık açısından araştırılmalıdır.
Bebeklerde Reflü Tanısı:
Beslendikten bir süre daha sonra ağızdan taşar usulde gelen ve midede beklediği için peynirimsi bir görünümde olan kusma reflüye bağlı olarak oluşan bir kusmadır. Şayet esirgeyici tedbirler ve tedavi ile bir karşılık alınamazsa, bu biçimde reflünün varlığını ve derecesini tanımlamak için belirli başlı görüntüleme hallerinden yararlanılır. Gastroözofageal reflü hastalığının teşhisinde kullanılan birfazlaca test vardır. Bu testlerin sıralaması ve gerekliliği hekimin görüşüne ve hastanın durumuna nazaran seçilir.
1. Akciğer Grafisi: Kusmaya bağlı akciğerlerde zatürre gelişimi olup olmadığını görmek için kullanılır.
2. Özofagus-Mide-Duodenum Grafisi (ÖMD): Çocuğa ağızdan içirilen bir ilaç ile yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağına geçiş görüntülenir. Bu sırada bebeğin ayakları üst kaldırılarak ya da midesine bastırılarak yemek borusuna kaçış olup olmadığına bakılır. Şayet yalnızca yemek borusunun alt kısmına bir kaçış var ise yavaşça, yemek borusunun orta kısmına kadar bir kaçış var ise orta ve şayet ağıza kadar kaçış varsa ağır tipte mide reflüsünden bahsedilir. Ayrıyeten yemek borusu, mide yahut ince bağırsaklarda bir takılma/tıkanma olup olmadığı bu sinemalarla görülebilir.
3. Reflü Sintigrafisi: Motamot mide sinemasında olduğu üzere, bebeğe ortasında özel bir husus bulunan mama içirilir. Akabinde bebek yatırılarak mamanın yemek borusuna geçip geçmediği gözlenir. Bu usul ile ağır tipteki reflülerde akciğerlere kaçış olup olmadığı da saptanabilir.
4. Endoskopi: Endoskopi yapılarak yemek borusu mide ve bağırsakların iç kısmı incelenir. Bu ince bükülebilir ışık kaynağı bulunan bir kamera sistemidir. Reflünün yemek borusunda rastgele bir yapısal değişiklik yapıp yapmadığı araştırılır.
5. 24 Saatlik Ph Metre: Yemek borusundaki asiditeyi ölçmek için geliştirilmiş ince bir tüp formunda bir alettir 12-24 saat boyunca tüm pH bedellerini kaydederek bir bilgisayar programına aktarır. Kesin teşhis koydurucu metottur.
6. İntraluminal Empedans Ölçümleri: Yemek borusuna geri gelen mide içeriğinin tamamını kaydeder. Çocuğunuz ağlarken, eğilirken, öksürürken, öğürürken ve kusarken tüm yemek borusuna geri gelenleri kaydeder. Asidik olup olmadığını, ne kadar müddetle özofagusta kaldığını kaydeder. Asit reflülerin asit olmayanlardan ayırt edilmesini sağlamak için pH metre ile bir arada yapılması uygundur.
Mide reflüsü tedavisi en önemli iki kısımdan oluşur:
1. Hami Tedavi:
Çocuğun kusmasını önlemeye yöneliktir. Burada dikkat edilmesi gereken hususlar en önemli şunlardır:
• Öncelikle bebek sık aralıklarla ve azar azar beslenmelidir.
• Bebek beslenirken ağlamamasına ihtimam gösterilmelidir. Beslenirken ağlayan bebek hava yutar ve bu da kusmayı kolaylaştırır.
• Bebekler beslendikten daha sonra çabucak yatırılmamalı, bir süre kucakta dik tutularak beklenmelidir.
• Kusan bebeklerin sırtüstü yatırılmaları hakikat değildir. Yaklaşık olarak 45 derecelik bir açıyla yatırılmaları ve yan tarafına gerçek yatırılması daha doğrudur.
Bunun için ya bebeğin başının altına yastık konabilir ya da bu emelle üretilmiş olan ana kucağı kullanılabilir. Günümüzde bir epeyce çocuk mağazasında bu hedefle üretilmiş bebekler için reflü yatağı, reflü yastığı bulunabilmekte. Ben hastalarıma bir seçenek olarakta bebeklerini beslenme daha sonrası puset koltuğunda bekletmeyi önermekteyim.
2. Mama Ve İlaç Tedavisi:
Hami tedavi uygulanmasına rağmen kusmaya devam eden bebeklere uygulanır.
• Anne sütü ve anne sütü yerine geçen mamaların kıvamı suludur. Midede bulunan içerik ne derece ağır ise geriye yanlışsız kaçış da o kadar az olacaktır. Kusan bebeklerde bu maksatla üretilmiş olan antireflü mamalar kullanılabilir.
• Midenin içeriği asit yapıdadır. Bunun yemek borusuna ziyan vermesini önlemek gayesiyle anti asit özelliği olan şurupların kullanılması yararlıdır.
• Mide ve bağırsak hareketlerini hızlandıracak kimi ilaçların kullanılması midenin daha erken boşalmasını, ötürüsı ile de reflüyü önleyecektir.
• Hastaların %90’ında üstteki bu iki tedavi tekniği kafidir.
3. Reflü Ameliyatı
Mide reflüsü olan bebeklerin epeyce büyük bir çoğunluğu uygulanan tedavi hallerine cevap verir.
• İlaç tedavisinin başarısız olması yahut önemli komplikasyonların geliştiği hastalarda ameliyat gereklidir.
• Lakin, birtakım kimi yemek borusu ile midenin birleştiği noktada anatomik yapıda anormallik olması reflünün izlem sırasında kaybolmasını maniler. Bu hastalarda da reflünün ileride oluşabilecek olumsuz tesirlerini önlemek maksadıyla cerrahi tedavi uygulanması gerekebilir.
• Doğumsal olarak beyin-sinir sistemi anormalliği olan bebeklerde görülen reflü çoklukla hami tedbirler ile mama ve ilaç tedavisine karşılık vermez. Bu bebeklerde cerrahi tedavi daha erken yaşlarda uygulanmalıdır.
Reflü cerrahisinin hedefi alt özofagusdan yiyeceklerin mideye geçişine müsaade verirken beraberinde alt özofagus basıncını da arttırmaktır. Bunun için midenin üst kısmı yemek borusunun alt kısmına sarılır, bu biçimdece yiyecekler mideye geçtikten daha sonra yeniden yemek borusuna geri dönmez. Günümüzde bu ameliyat bir epey çocuk cerrahı tarafınca kapalı prosedürle (laparoskopik) olarak yapılmaktadır.