Biden ile Türkiye’yi nasıl bir gelecek bekliyor?
doctype html>
Biden ile Türkiye’yi nasıl bir gelecek bekliyor?
ABD Hasımlarına Yaptırım Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) yaptırımlarıyla tırmanan Türkiye-ABD gerilimi, Joe Biden’ın başkanlığı döneminde nasıl bir rota izleyecek? Türkiye’nin eski NATO Daimî Temsilcisi Onur Öymen’e göre, “İktidar ve muhalefet bu konuda birlikte hareket etmeli…”
ABD'nin 46’ncı başkanı Joe Biden ve başkan yardımcısı Kamala Harris, yemin ederek görevi resmen devraldı. Biden’ın başkanlığıyla beraber Türkiye-ABD ilişkileri de zorlu bir dönemece girdi. Bugün başta Doğu Akdeniz ve Suriye’deki gerilim noktaları olmak üzere Türkiye iç siyasetinin de bu köklü değişiklikten nasıl etkileneceği merak ediliyor.
Emekli diplomat, siyasetçi ve Türkiye’nin eski NATO Daimî Temsilcisi Onur Öymen Cumhuriyet.com.tr’nin sorularını yanıtladı.
S-400 ÇELİŞKİSİ
ABD Dışişleri Bakanı adayı Blinken, son konuşmasında Türkiye’yi ‘sözde stratejik ortak’ olarak nitelendirdi. ABD, yeni dönemde Türkiye’ye yönelik nasıl bir yaklaşım izleyecek?
ABD’nin Türkiye ile iyi ilişkiler içerisinde olması kendi menfaatinedir. Tabii, bu durum Türkiye’nin de menfaatinedir ama daha söze başlarken, ‘sözde stratejik ortak’ gibi ifadeler kullanmaları bence isabetli değil. Önce bir dosyanızı inceleyeceksiniz.
Trump, Patriotlar için “Türkiye almak istedi, onlar vermek istemedi” diyor. Yeni bakan, dosyasını incelerse orada bazı çelişkiler olduğunu da görecek. Bu konuda Türkiye’ye söylenen, bu sistemin bir Rus sistemi olduğu ve NATO’nun hava savunma sistemiyle uyumlu olmadığıdır. Bakıyorsunuz, bu füzelerinin bir model eskisi yani S-300’ler, 3 NATO ülkesinde var. Bunlardan biri Yunanistan, biri Bulgaristan, diğeri de Slovakya. Nisan 2015’te Slovakya, S-300 sistemleriyle Almanya ve Fransa’nın müşterek ettiği bir NATO tatbikatına katılmış. Yunanistan da S-300’lerle geçen kasım ayının sonunda bir tatbikata katılmış. O tatbikatta, ABD, Almanya ve Hollanda da var. Yani biz şimdi bu nasıl izah edeceğiz? NATO sistemiyle uyuşmuyor, ama NATO ülkeleri S-300’lerin katıldığı tatbikatlar yapıyor. Uzmanlar bu tür konuları pek gündeme getirmiyorlar.
Bir taraftan da S-400’ler ile F-35’ler, Türkiye’de aynı anda bulunamaz, çünkü o zaman F-35’lerin sırları, S-400’ler vasıtasıyla Rusya’ya gider diyorlar. Peki, S-300’ler aracılığıyla F-35’lerin sıraları Rusya’ya gitmez mi? Nasıl oluyor da ABD şimdi Yunanistan’a F-35 satmaya hazırlanıyor. Burada bir çelişki yok mu?
Emekli diplomat Onur Öymen
“ABD, TERÖR ÖRGÜTÜYLE İŞBİRLİĞİ YAPIYOR”
ABD’nin bilhassa Suriye politikasında ne gibi değişiklikler öngörüyorsunuz?
ABD, Suriye’de bir terör örgütüyle mücadele edeceğiz diye, başka bir terör örgütüyle işbirliği yapıyor: PYD ile... PYD’nin terör örgütü olduğunu bizzat ABD’nin en son Şam Büyükelçisi Robert Ford, Atlantik Dergisi’nde yazdığı bir makalede ilan etti. PKK, PYD’yi kurmuştur dedi. Bugün bir ABD Federal Mahkemesi, PYD’nin PKK ile bağlantılı bir örgütü olduğunu ilan etti. Dolayısıyla, ABD’de çıkan bir mahkeme kararına rağmen böyle bir örgüt ile işbirliği yapıyorsunuz.
Türkiye-ABD ilişkileri konusunda tek taraflı bir hükme varmak doğru değil. Türk- Amerikan ilişkilerinde, ilişkiler kötüye gidiyorsa hep Türkiye sorumlu gösteriliyor. Bu doğru değil. Öte yandan, Türkiye’nin savunduğu politikalar, hükümet politikasıdır denilerek eleştiriliyor. Bunu da doğru bulmuyorum.
“YAPTIRIMLARI UYGULAYACAKLAR”
Trump’ın uygulamaya koymadığı, Türkiye’ye yönelik yaptırımlar konusunda Biden yönetimi nasıl bir tutum sergileyecek?
Biden yönetiminin, yaptırımları kaldırmaya hazırlanması lazım. Yani, yeni yaptırım uygulaması, daha ağır yaptırım anlamına gelir. Ancak mevcut yaptırımları, uygulayacağa benziyorlar. Hatta Dışişleri Bakanı, daha da ağırlaştırılabilir diyor. Yani Türkiye’yle bir uzlaşma arayalım, bir beyaz sayfa açalım ya da en azından bir müzakere edelim, Türkiye’nin görüşleri neymiş bu konuda, nasıl oldu da bu Patriotları almadılar da S-400’leri aldılar demiyor. Neticede orada Türkiye aleyhine karar almaya hazır bir Kongre var. Çeşitli bahaneler üretilerek, Türkiye’ye bu F-35’lerin verilmemesi, onun yerine Yunanistan’a, İsrail’e verilmesi için lobi yapılmış. Bunları yaparken de kimse Türkiye’nin karşıt görüşlerini dikkate almamış. Türkiye’de belki görüşlerini yeterince savunmamış olabilir.
Yeni Başkan Joe Biden ve yeni CIA Direktörü William Burns önceki demeçlerinde Erdoğan’ı “otoriter lider” olarak tanımlamıştı. Bu yaklaşımın Türkiye’nin iç siyasetine ne gibi yansımaları olur?
Biden seçimlerden sonra, Washington’da bir dünya demokrasi konferansı düzenleyeceğiz diyor. Liderler düzeyinde bir zirve toplantısı yapacağız diyor. Cumhurbaşkanları ve başbakanlarının yanı sıra sivil toplum örgütleri de katılacak diyor. Biden burada, 3 tane temel konumuz olacak: bir tanesi yolsuzluklarla mücadele, diğeri otokratik rejimlerle mücadele ve üçüncüsü de insan hakları olacak ifadesini kullandı. Biden, bütün bu konularda, bütün ülkeleri bağlayacak kararlar alacağız diyor. Türkiye’de kimse bu lafların farkında değil. Yani böyle bir konferans düzenlenirse, tabi ki Türkiye’de oraya katılacak ve bakalım nasıl bir tavır alacak.
“İKTİDAR VE MUHALEFET BİRLİKTE HAREKET ETMELİ”
Biden’ın Erdoğan’a karşı muhalefeti destekleyeceğiz sözlerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu durum demokrasiye aykırıdır. Onun için bence; iktidarla muhalefet bu konuda birlikte hareket etmeli. Biz, herhangi bir yabancı ülkenin, Türkiye’de herhangi bir siyasi parti lehine, seçimlerde müdahale etmesine şiddetle karşıyız. Bunu istemiyoruz. Yabancı bir ülkenin desteğiyle de iktidar olmak da istemiyoruz. İktidarda kalmak da istemiyoruz. Ama böyle bir hava çıkmadı maalesef yeterince.
Netice itibariyle; Ege, Doğu Akdeniz, S-400 ve F-35 meseleleri mühim meselelerdir. Bu konularda iktidar ile muhalefetin beraber hareket etmesi gerekir. Ancak maalesef böyle bir ortak çizgi henüz göremiyoruz.
Gizay Çelik
Lütfen sizde bu eserle ilgili görüşlerinizi yazınız arkadaşlar, bilgi paylaştıkça çoğalır.
doctype html>
Biden ile Türkiye’yi nasıl bir gelecek bekliyor?
ABD Hasımlarına Yaptırım Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) yaptırımlarıyla tırmanan Türkiye-ABD gerilimi, Joe Biden’ın başkanlığı döneminde nasıl bir rota izleyecek? Türkiye’nin eski NATO Daimî Temsilcisi Onur Öymen’e göre, “İktidar ve muhalefet bu konuda birlikte hareket etmeli…”
ABD'nin 46’ncı başkanı Joe Biden ve başkan yardımcısı Kamala Harris, yemin ederek görevi resmen devraldı. Biden’ın başkanlığıyla beraber Türkiye-ABD ilişkileri de zorlu bir dönemece girdi. Bugün başta Doğu Akdeniz ve Suriye’deki gerilim noktaları olmak üzere Türkiye iç siyasetinin de bu köklü değişiklikten nasıl etkileneceği merak ediliyor.
Emekli diplomat, siyasetçi ve Türkiye’nin eski NATO Daimî Temsilcisi Onur Öymen Cumhuriyet.com.tr’nin sorularını yanıtladı.
S-400 ÇELİŞKİSİ
ABD Dışişleri Bakanı adayı Blinken, son konuşmasında Türkiye’yi ‘sözde stratejik ortak’ olarak nitelendirdi. ABD, yeni dönemde Türkiye’ye yönelik nasıl bir yaklaşım izleyecek?
ABD’nin Türkiye ile iyi ilişkiler içerisinde olması kendi menfaatinedir. Tabii, bu durum Türkiye’nin de menfaatinedir ama daha söze başlarken, ‘sözde stratejik ortak’ gibi ifadeler kullanmaları bence isabetli değil. Önce bir dosyanızı inceleyeceksiniz.
Trump, Patriotlar için “Türkiye almak istedi, onlar vermek istemedi” diyor. Yeni bakan, dosyasını incelerse orada bazı çelişkiler olduğunu da görecek. Bu konuda Türkiye’ye söylenen, bu sistemin bir Rus sistemi olduğu ve NATO’nun hava savunma sistemiyle uyumlu olmadığıdır. Bakıyorsunuz, bu füzelerinin bir model eskisi yani S-300’ler, 3 NATO ülkesinde var. Bunlardan biri Yunanistan, biri Bulgaristan, diğeri de Slovakya. Nisan 2015’te Slovakya, S-300 sistemleriyle Almanya ve Fransa’nın müşterek ettiği bir NATO tatbikatına katılmış. Yunanistan da S-300’lerle geçen kasım ayının sonunda bir tatbikata katılmış. O tatbikatta, ABD, Almanya ve Hollanda da var. Yani biz şimdi bu nasıl izah edeceğiz? NATO sistemiyle uyuşmuyor, ama NATO ülkeleri S-300’lerin katıldığı tatbikatlar yapıyor. Uzmanlar bu tür konuları pek gündeme getirmiyorlar.
Bir taraftan da S-400’ler ile F-35’ler, Türkiye’de aynı anda bulunamaz, çünkü o zaman F-35’lerin sırları, S-400’ler vasıtasıyla Rusya’ya gider diyorlar. Peki, S-300’ler aracılığıyla F-35’lerin sıraları Rusya’ya gitmez mi? Nasıl oluyor da ABD şimdi Yunanistan’a F-35 satmaya hazırlanıyor. Burada bir çelişki yok mu?
Emekli diplomat Onur Öymen
“ABD, TERÖR ÖRGÜTÜYLE İŞBİRLİĞİ YAPIYOR”
ABD’nin bilhassa Suriye politikasında ne gibi değişiklikler öngörüyorsunuz?
ABD, Suriye’de bir terör örgütüyle mücadele edeceğiz diye, başka bir terör örgütüyle işbirliği yapıyor: PYD ile... PYD’nin terör örgütü olduğunu bizzat ABD’nin en son Şam Büyükelçisi Robert Ford, Atlantik Dergisi’nde yazdığı bir makalede ilan etti. PKK, PYD’yi kurmuştur dedi. Bugün bir ABD Federal Mahkemesi, PYD’nin PKK ile bağlantılı bir örgütü olduğunu ilan etti. Dolayısıyla, ABD’de çıkan bir mahkeme kararına rağmen böyle bir örgüt ile işbirliği yapıyorsunuz.
Türkiye-ABD ilişkileri konusunda tek taraflı bir hükme varmak doğru değil. Türk- Amerikan ilişkilerinde, ilişkiler kötüye gidiyorsa hep Türkiye sorumlu gösteriliyor. Bu doğru değil. Öte yandan, Türkiye’nin savunduğu politikalar, hükümet politikasıdır denilerek eleştiriliyor. Bunu da doğru bulmuyorum.
“YAPTIRIMLARI UYGULAYACAKLAR”
Trump’ın uygulamaya koymadığı, Türkiye’ye yönelik yaptırımlar konusunda Biden yönetimi nasıl bir tutum sergileyecek?
Biden yönetiminin, yaptırımları kaldırmaya hazırlanması lazım. Yani, yeni yaptırım uygulaması, daha ağır yaptırım anlamına gelir. Ancak mevcut yaptırımları, uygulayacağa benziyorlar. Hatta Dışişleri Bakanı, daha da ağırlaştırılabilir diyor. Yani Türkiye’yle bir uzlaşma arayalım, bir beyaz sayfa açalım ya da en azından bir müzakere edelim, Türkiye’nin görüşleri neymiş bu konuda, nasıl oldu da bu Patriotları almadılar da S-400’leri aldılar demiyor. Neticede orada Türkiye aleyhine karar almaya hazır bir Kongre var. Çeşitli bahaneler üretilerek, Türkiye’ye bu F-35’lerin verilmemesi, onun yerine Yunanistan’a, İsrail’e verilmesi için lobi yapılmış. Bunları yaparken de kimse Türkiye’nin karşıt görüşlerini dikkate almamış. Türkiye’de belki görüşlerini yeterince savunmamış olabilir.
Yeni Başkan Joe Biden ve yeni CIA Direktörü William Burns önceki demeçlerinde Erdoğan’ı “otoriter lider” olarak tanımlamıştı. Bu yaklaşımın Türkiye’nin iç siyasetine ne gibi yansımaları olur?
Biden seçimlerden sonra, Washington’da bir dünya demokrasi konferansı düzenleyeceğiz diyor. Liderler düzeyinde bir zirve toplantısı yapacağız diyor. Cumhurbaşkanları ve başbakanlarının yanı sıra sivil toplum örgütleri de katılacak diyor. Biden burada, 3 tane temel konumuz olacak: bir tanesi yolsuzluklarla mücadele, diğeri otokratik rejimlerle mücadele ve üçüncüsü de insan hakları olacak ifadesini kullandı. Biden, bütün bu konularda, bütün ülkeleri bağlayacak kararlar alacağız diyor. Türkiye’de kimse bu lafların farkında değil. Yani böyle bir konferans düzenlenirse, tabi ki Türkiye’de oraya katılacak ve bakalım nasıl bir tavır alacak.
“İKTİDAR VE MUHALEFET BİRLİKTE HAREKET ETMELİ”
Biden’ın Erdoğan’a karşı muhalefeti destekleyeceğiz sözlerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu durum demokrasiye aykırıdır. Onun için bence; iktidarla muhalefet bu konuda birlikte hareket etmeli. Biz, herhangi bir yabancı ülkenin, Türkiye’de herhangi bir siyasi parti lehine, seçimlerde müdahale etmesine şiddetle karşıyız. Bunu istemiyoruz. Yabancı bir ülkenin desteğiyle de iktidar olmak da istemiyoruz. İktidarda kalmak da istemiyoruz. Ama böyle bir hava çıkmadı maalesef yeterince.
Netice itibariyle; Ege, Doğu Akdeniz, S-400 ve F-35 meseleleri mühim meselelerdir. Bu konularda iktidar ile muhalefetin beraber hareket etmesi gerekir. Ancak maalesef böyle bir ortak çizgi henüz göremiyoruz.
Gizay Çelik
Lütfen sizde bu eserle ilgili görüşlerinizi yazınız arkadaşlar, bilgi paylaştıkça çoğalır.