Çocukları salgının tesirlerinden koruyabilmek için genel Kovid-19 önlemlerine ek olarak, aşı hakkı tanınmış tüm bireylerin (çocukların aile fertleri, bakıcılar, öğretmenler, tüm okul nazaranvlileri vb.) aşı yaptırmış olması hayati ehemmiyet taşımaktadır.
Delta varyantı niçiniyle haziran ayının ortasından bu yana Kovid-19 olaylarının artmaya devam ettiğini vurgulayan Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Manolya Kara, okul ortamlarında öğrencileri ve öğretmenleri hastalıktan koruyacak tekliflerde bulundu.
MASKE ÇOCUĞUN YÜZÜNE TAM OTURMALI
Çocukların, öğretmenlerin ve okul çalışanının tamamının okul ve servislerde bulundukları mühlet boyunca maske takması gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Manolya Kara, “Okullarda bilhassa kapalı ortamlarda öğrencilerin, öğretmenlerin ve öbür okul çalışanlarının kalabalık kümeler oluşturması önlenmelidir. Okula giriş-çıkış saatleri, teneffüs ve yemek saatleri başka sınıf öğrencileri ile temas riskini en aza indirecek biçimde planlanmalı, okulun fizikî kapasitesi ve öğrenci sayısı dikkate alınarak bir program oluşturulmalıdır. Öğrencilere maske kullanması, el paklığı ve ortak eşyaların kullanmasında hijyen kurallarına uyulması ile ilgili eğitim verilmeli, bu kurallara ahenk interaktif olarak öğretmenler tarafınca kesinlikle denetlenmelidir.” diye konuştu.
Doç. Dr. Manolya Kara, çocuklarda maske kullanması konusunda şu ayrıntıları paylaştı: “Dünya Sıhhat Örgütü sıkı dokunmuş, nefes alabilen kumaştan oldukçalu katmanlar içeren, burun teli olan ve parlak ışık kaynağına tutulduğunda ışığı engelleyebilen kumaş maskelerin kullanmasını hastalık bulguları taşımayan, sağlıklı bireylerin kullanımı için önermektedir. Maske erişim kahrı olmadığı hallerde, standardize tıbbi maskeler de tıpkı emelle kullanılabilir. Çocuklarda yüzlerine tam ahenk sağlayan (burun, ağız ve çeneyi tam kapatan, kenarlarında boşluk kalmayan) elastik iplerle ve bağlarla sabitlenmiş uygun boyutta maske kullanması uygundur. Yüz siperlikleri, maskeye alternatif olmamakla bir arada, maskenin takılamadığı durumlarda (gelişimsel meseleleri yahut tıbbi niçinlere bağlı) kullanılması düşünülebilir. Öğrencilerin yakın temas gerektiren aktivitelerde bulunmasının zarurî olduğu şartlarda maske ile siperlik takılması gerekebilir.”
Çocuklarda maskelerin nemlendiğinde, fizikî olarak kirlendiğinde kesinlikle değiştirilmesi gerektiğine dikkat çeken Doç. Dr. Manolya Kara, “Cerrahi maskelerin aktiflik müddeti 2-6 saat içinde değişmektedir. Bu yüzden tüm gün okulda çeşitli şahıslarla temas halinde bulunan öğrencilerin günlük 2-3 maske değiştirmesi gerekebilir.” dedi.
DEZENFEKTAN ÖĞRETMEN NEZARETİNDE KULLANILMALI
Çocukların spor yaparken ya da oyun alanlarında koşma, zıplama, top oynama üzere fizikî aktiviteler sırasında nefes alımı ile ilgili ıstırap yaşamamaları için maske takmalarının önerilmediğini vurgulayan Doç. Dr. Manolya Kara, “Öğrenciler açık alanda, öbür çocuklardan en az 1,5 metre uzaklığın sağlandığı, kısıtlı sayıda çocuğun bir ortada oynadığı aktivitelerde maskelerini çıkarabilirler. Lakin daha sonrasında tekrar maske takmadan el hijyeninin sağlanmış olması önemlidir” açıklamasında bulundu.
Okulda çocuklarda el dezenfektanları, kolonya üzere mamüllerin kullanmasına da dikkat edilmesi gerektiğini belirten Doç. Dr. Manolya Kara, şunları söylemiş oldu: “El yıkamanın mümkün olmadığı şartlarda en az yüzde 60 alkol içeren el dezenfektanı kullanılabilir. El temizleme mühleti asgarî 20 saniye olmalıdır. El dezenfektanları küçük çocukların goremeyeceği bir yerde saklanmalı ve 6 yaşından küçük çocuklar için yalnızca yetişkin nezaretinde kullanılmalıdır. Çocuklar yeterli havalandırılan bir alanda el dezenfektanı kullanmalıdır; alkol buharlarının solunması baş dönmesi, mide bulantısı, baş ağrısı üzere istenmeyen bulgulara niye olabilir.”
Çocuklarda dezenfektan seçiminin de kıymetli olduğunu tabir eden Doç. Dr. Kara, “İzopropil alkol ile yapılan el dezenfektanları, etanol içerenlerden daha toksik olabilir. Metanol yutulması hayatı tehdit edebileceğinden, metanol içeren el dezenfektanlarından kaçınılmalıdır. El dezenfektanı ve kolonya üzere mamüllerin, çocukların kaza ihtimaline karşı çantalarında bulundurulması yerine, okullarda öğretmenlerinin nezaretinde ulaşabilecekleri alanlarda olması daha inançlıdır.” biçiminde konuştu.
İKİ DOZ AŞIDAN İKİ HAFTA daha sonra TAM KORUYUCULUK BAŞLAR
Kronik hastalığı olan 12 yaş üstü çocuklar ile 15 yaşından büyük sağlıklı çocukların okula aşılanarak gitmesinin de salgının önlenmesi açısından kıymetli olduğunun altını çizen Doç. Dr. Kara, iki doz aşılama tamamlandıktan yaklaşık 2 hafta daha sonra aşıya bağlı tam koruyuculuğun meydana geldiğine işaret etti.
Doç. Dr. Kara, aşı daha sonrası çocuklarda görülebilecek muhtemel yan tesirlerde yapılması gerekenleri ise şöyleki anlattı: “Kovid-19 aşıları daha sonrası en sık gözlenen lokal yan tesir aşı uygulanan bölgede ağrı, kızarıklık ve şişliktir. tıpkı vakitte; yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrısı, titreme, halsizlik üzere genel bulgular gözlenebilir. Bu bulgular birkaç gün içerisinde çoğunlukla resen geçer. Enjeksiydaha sonrasında ani gelişen teneffüs derdi, kusma, ciltte döküntü üzere erken alerjik tepkisi düşündüren bulgularda kesinlikle sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır. Aşı yapılan yerdeki kızarıklık yahut hassasiyetin 24 saat daha sonra artış göstermesi halinde, sistemik bulguların birkaç gün geçmesine karşın berbata gittiği durumlarda, çocuğunuzda yeni gelişen çarpıntı, göğüs ağrısı üzere bulgular varlığında doktora başvurulması önerilmektedir.”
SINIFI EN AZ SAATTE 10 DAKİKA HAVALANDIRIN
Öğretmenlerin günlük olarak derse başlamadan sınıfındaki öğrencileri muhtemel hastalık bulguları açısından sorgulaması gerektiğini belirten Doç. Dr. Kara, “Öğretmenler çocukların sınıf içerisinde oturma tertiplerini, sınıfın fiziki havalandırmasını ayarlayarak, çocukların maske kullanması, uzaklık ve el hijyen kurallarına ahengini denetlemeli; gerekli hallerde müdahale etmelidir. Bu hususta bilginin eksik olduğu hallerde bilgilendirme yapmalıdır. Yemek yeme, spor üzere toplu faaliyetler sırasında ekstra hassasiyet göstermek gerekmektedir” dedi.
Sınıf içerisinde oturma sisteminin öğrencilerin yüzleri birebir tarafa dönük biçimde, ortalarında en az 1 metre toplumsal uzaklık bırakılacak biçimde hazırlanması gerektiğini işaret eden Doç. Dr. Kara, şöyleki devam etti: “Yemekler açık havada yahut hava uygun değilse içeride oturarak sessiz ve 1,5 metre uzaklık korunarak yenilmelidir. Tükürük ve sekresyon çıkışına niye olabilecek müzik söyleme üzere yüksek sesle yapılan aktiviteler, kesinlikle açık alanda ve öğrencilerin içinde tercihen en az 2 metre aralık bırakılarak yapılmalıdır.”
Ders sırasında sınıf camlarının öğrenciler açısından risk yaratmayacak biçimde (her türlü düşme ve travmayı önleyici tedbirler alınarak) mümkün olduğu kadar açık kalması ve doğal havalandırma sağlanması gerektiğini işaret eden Doç. Dr. Kara, “Ders ortalarında mümkün olduğu kadar tüm öğrenciler açık alana çıkmalı; sınıf, camları ve kapısı büsbütün açılarak hava akımı yaratacak biçimde en az 10 dakika havalandırılmalıdır.” dedi.
Salgın sürecinde velilere de büyük iş düştüğünü vurgulayan Doç. Dr. Kara, “Velilerin çocuklarını korumak ismine yapabilecekleri en kıymetli tedbir, çocukları 15 yaşından büyükse (veya 12 yaş üstünde ve kronik hastalığı var ise) Kovid-19 aşılarını yaptırmaktır. Çocuğunda ya da ailesindeki rastgele bir bireyde ateş, inatçı öksürük, nefes darlığı, kusma, ishal, koku ve tat alma duyusunda değişiklik üzere hastalık bulguları var ise, çocuğunu okula göndermemeli ve bir sıhhat kuruluşuna başvurarak test yaptırmalıdır. Ebeveynlerin maske kullanması, hijyen kuralları ve toplumsal ara ile ilgili çocukları anlayacakları biçimde eğitmeleri de pek kıymetlidir.” diyerek kelamlarını noktaladı.
Delta varyantı niçiniyle haziran ayının ortasından bu yana Kovid-19 olaylarının artmaya devam ettiğini vurgulayan Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Manolya Kara, okul ortamlarında öğrencileri ve öğretmenleri hastalıktan koruyacak tekliflerde bulundu.
MASKE ÇOCUĞUN YÜZÜNE TAM OTURMALI
Çocukların, öğretmenlerin ve okul çalışanının tamamının okul ve servislerde bulundukları mühlet boyunca maske takması gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Manolya Kara, “Okullarda bilhassa kapalı ortamlarda öğrencilerin, öğretmenlerin ve öbür okul çalışanlarının kalabalık kümeler oluşturması önlenmelidir. Okula giriş-çıkış saatleri, teneffüs ve yemek saatleri başka sınıf öğrencileri ile temas riskini en aza indirecek biçimde planlanmalı, okulun fizikî kapasitesi ve öğrenci sayısı dikkate alınarak bir program oluşturulmalıdır. Öğrencilere maske kullanması, el paklığı ve ortak eşyaların kullanmasında hijyen kurallarına uyulması ile ilgili eğitim verilmeli, bu kurallara ahenk interaktif olarak öğretmenler tarafınca kesinlikle denetlenmelidir.” diye konuştu.
Doç. Dr. Manolya Kara, çocuklarda maske kullanması konusunda şu ayrıntıları paylaştı: “Dünya Sıhhat Örgütü sıkı dokunmuş, nefes alabilen kumaştan oldukçalu katmanlar içeren, burun teli olan ve parlak ışık kaynağına tutulduğunda ışığı engelleyebilen kumaş maskelerin kullanmasını hastalık bulguları taşımayan, sağlıklı bireylerin kullanımı için önermektedir. Maske erişim kahrı olmadığı hallerde, standardize tıbbi maskeler de tıpkı emelle kullanılabilir. Çocuklarda yüzlerine tam ahenk sağlayan (burun, ağız ve çeneyi tam kapatan, kenarlarında boşluk kalmayan) elastik iplerle ve bağlarla sabitlenmiş uygun boyutta maske kullanması uygundur. Yüz siperlikleri, maskeye alternatif olmamakla bir arada, maskenin takılamadığı durumlarda (gelişimsel meseleleri yahut tıbbi niçinlere bağlı) kullanılması düşünülebilir. Öğrencilerin yakın temas gerektiren aktivitelerde bulunmasının zarurî olduğu şartlarda maske ile siperlik takılması gerekebilir.”
Çocuklarda maskelerin nemlendiğinde, fizikî olarak kirlendiğinde kesinlikle değiştirilmesi gerektiğine dikkat çeken Doç. Dr. Manolya Kara, “Cerrahi maskelerin aktiflik müddeti 2-6 saat içinde değişmektedir. Bu yüzden tüm gün okulda çeşitli şahıslarla temas halinde bulunan öğrencilerin günlük 2-3 maske değiştirmesi gerekebilir.” dedi.
DEZENFEKTAN ÖĞRETMEN NEZARETİNDE KULLANILMALI
Çocukların spor yaparken ya da oyun alanlarında koşma, zıplama, top oynama üzere fizikî aktiviteler sırasında nefes alımı ile ilgili ıstırap yaşamamaları için maske takmalarının önerilmediğini vurgulayan Doç. Dr. Manolya Kara, “Öğrenciler açık alanda, öbür çocuklardan en az 1,5 metre uzaklığın sağlandığı, kısıtlı sayıda çocuğun bir ortada oynadığı aktivitelerde maskelerini çıkarabilirler. Lakin daha sonrasında tekrar maske takmadan el hijyeninin sağlanmış olması önemlidir” açıklamasında bulundu.
Okulda çocuklarda el dezenfektanları, kolonya üzere mamüllerin kullanmasına da dikkat edilmesi gerektiğini belirten Doç. Dr. Manolya Kara, şunları söylemiş oldu: “El yıkamanın mümkün olmadığı şartlarda en az yüzde 60 alkol içeren el dezenfektanı kullanılabilir. El temizleme mühleti asgarî 20 saniye olmalıdır. El dezenfektanları küçük çocukların goremeyeceği bir yerde saklanmalı ve 6 yaşından küçük çocuklar için yalnızca yetişkin nezaretinde kullanılmalıdır. Çocuklar yeterli havalandırılan bir alanda el dezenfektanı kullanmalıdır; alkol buharlarının solunması baş dönmesi, mide bulantısı, baş ağrısı üzere istenmeyen bulgulara niye olabilir.”
Çocuklarda dezenfektan seçiminin de kıymetli olduğunu tabir eden Doç. Dr. Kara, “İzopropil alkol ile yapılan el dezenfektanları, etanol içerenlerden daha toksik olabilir. Metanol yutulması hayatı tehdit edebileceğinden, metanol içeren el dezenfektanlarından kaçınılmalıdır. El dezenfektanı ve kolonya üzere mamüllerin, çocukların kaza ihtimaline karşı çantalarında bulundurulması yerine, okullarda öğretmenlerinin nezaretinde ulaşabilecekleri alanlarda olması daha inançlıdır.” biçiminde konuştu.
İKİ DOZ AŞIDAN İKİ HAFTA daha sonra TAM KORUYUCULUK BAŞLAR
Kronik hastalığı olan 12 yaş üstü çocuklar ile 15 yaşından büyük sağlıklı çocukların okula aşılanarak gitmesinin de salgının önlenmesi açısından kıymetli olduğunun altını çizen Doç. Dr. Kara, iki doz aşılama tamamlandıktan yaklaşık 2 hafta daha sonra aşıya bağlı tam koruyuculuğun meydana geldiğine işaret etti.
Doç. Dr. Kara, aşı daha sonrası çocuklarda görülebilecek muhtemel yan tesirlerde yapılması gerekenleri ise şöyleki anlattı: “Kovid-19 aşıları daha sonrası en sık gözlenen lokal yan tesir aşı uygulanan bölgede ağrı, kızarıklık ve şişliktir. tıpkı vakitte; yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrısı, titreme, halsizlik üzere genel bulgular gözlenebilir. Bu bulgular birkaç gün içerisinde çoğunlukla resen geçer. Enjeksiydaha sonrasında ani gelişen teneffüs derdi, kusma, ciltte döküntü üzere erken alerjik tepkisi düşündüren bulgularda kesinlikle sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır. Aşı yapılan yerdeki kızarıklık yahut hassasiyetin 24 saat daha sonra artış göstermesi halinde, sistemik bulguların birkaç gün geçmesine karşın berbata gittiği durumlarda, çocuğunuzda yeni gelişen çarpıntı, göğüs ağrısı üzere bulgular varlığında doktora başvurulması önerilmektedir.”
SINIFI EN AZ SAATTE 10 DAKİKA HAVALANDIRIN
Öğretmenlerin günlük olarak derse başlamadan sınıfındaki öğrencileri muhtemel hastalık bulguları açısından sorgulaması gerektiğini belirten Doç. Dr. Kara, “Öğretmenler çocukların sınıf içerisinde oturma tertiplerini, sınıfın fiziki havalandırmasını ayarlayarak, çocukların maske kullanması, uzaklık ve el hijyen kurallarına ahengini denetlemeli; gerekli hallerde müdahale etmelidir. Bu hususta bilginin eksik olduğu hallerde bilgilendirme yapmalıdır. Yemek yeme, spor üzere toplu faaliyetler sırasında ekstra hassasiyet göstermek gerekmektedir” dedi.
Sınıf içerisinde oturma sisteminin öğrencilerin yüzleri birebir tarafa dönük biçimde, ortalarında en az 1 metre toplumsal uzaklık bırakılacak biçimde hazırlanması gerektiğini işaret eden Doç. Dr. Kara, şöyleki devam etti: “Yemekler açık havada yahut hava uygun değilse içeride oturarak sessiz ve 1,5 metre uzaklık korunarak yenilmelidir. Tükürük ve sekresyon çıkışına niye olabilecek müzik söyleme üzere yüksek sesle yapılan aktiviteler, kesinlikle açık alanda ve öğrencilerin içinde tercihen en az 2 metre aralık bırakılarak yapılmalıdır.”
Ders sırasında sınıf camlarının öğrenciler açısından risk yaratmayacak biçimde (her türlü düşme ve travmayı önleyici tedbirler alınarak) mümkün olduğu kadar açık kalması ve doğal havalandırma sağlanması gerektiğini işaret eden Doç. Dr. Kara, “Ders ortalarında mümkün olduğu kadar tüm öğrenciler açık alana çıkmalı; sınıf, camları ve kapısı büsbütün açılarak hava akımı yaratacak biçimde en az 10 dakika havalandırılmalıdır.” dedi.
Salgın sürecinde velilere de büyük iş düştüğünü vurgulayan Doç. Dr. Kara, “Velilerin çocuklarını korumak ismine yapabilecekleri en kıymetli tedbir, çocukları 15 yaşından büyükse (veya 12 yaş üstünde ve kronik hastalığı var ise) Kovid-19 aşılarını yaptırmaktır. Çocuğunda ya da ailesindeki rastgele bir bireyde ateş, inatçı öksürük, nefes darlığı, kusma, ishal, koku ve tat alma duyusunda değişiklik üzere hastalık bulguları var ise, çocuğunu okula göndermemeli ve bir sıhhat kuruluşuna başvurarak test yaptırmalıdır. Ebeveynlerin maske kullanması, hijyen kuralları ve toplumsal ara ile ilgili çocukları anlayacakları biçimde eğitmeleri de pek kıymetlidir.” diyerek kelamlarını noktaladı.