Aria Bendix
Şimdiye kadar korona virüsünün Delta’dan daha hayli endişelendirici bir varyantı tespit edilmedi; bu çeşit, birinci vakit içinderda şubat ayında Hindistan’da tanımlandı. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) yetkilileri Delta’nın şimdiye kadar görülen en kuvvetli varyant olduğunu söylemiş olduler zira başka varyantlardan daha kolay bulaşıyor ve aşı olmamış bireyler içinde epey daha önemli olaylara yol açabiliyor.
Scripps Research Translational Institute yöneticisi Eric Topol, geçtiğimiz günlerde yaptığı Twitter paylaşımında, “Delta harika bulaşıcı bir varyant, şimdiye kadar gördüğümüz en makûs virüs versiyonu” demişti.
DELTA VARYANTI EN TEHLİKELİSİ OLABİLİR
Öteki yandan, Delta’nın, korona virüsünün üzerimize salacağı en berbatı olması mümkün; öteki bir deyişle virüs, epidemiyologların ‘zirve formu’ dediği seviyeye erişti. Topol ve İtalyan virolog Roberto Burioni bu senaryoyu Nature mecmuasında yayınlanan bir yazıda soruşturdu. Yazdıklarına bakılırsa virüs, daha sonrasında daha da bulaşıcı olacak biçimde mutasyona uğramayacağı bir noktaya geldi. Dediklerine bakılırsa, bu durumda son bir en son varyant üstün gelerek baskın cins olacak ve yalnızca az rastlanan, minimal varyasyonlara uğrayacak.
Bunun gerçekleştiğini söylemek için hayli erken zira Delta çabucak hemen dünya çapında baskın olmadı. Delta şu ana kadar 80’den çok ülkede tespit edildi ve hala Hindistan ve İngiltere’de baskın durumda. Pensilvanya Eyalet Üniversitesi’nde bulaşıcı hastalıkların evrimini inceleyen Andrew Read, “Delta, muhakkak en üst seviyedeki gücüne erişiyor lakin en zirvede de olsa, ileride olabilecek değişiklikleri görmeden bunu söylemek sıkıntı. Şayet Delta dünyayı ele geçirir ve hiç bir şey değişmezse, bir yahut iki yıllık bir süre ortasında tepe gücüne eriştiğini bilebileceğiz” diyor.
EN GÜÇLÜ VARYANTLAR EN BULAŞICI OLANLAR
Korona virüsü daima, nispi olarak zararsız biçimlerde mutasyona uğruyor ama her seferinde bir mutasyon, virüsü daha da tehdit edici hale getiriyor. Yeni bir varyant, aşıdan yahut evvelde geçirilen hastalıktan dolayı üretilen antikorlardan kurtulabiliyor, bu da daha önemli hastalıkla sonuçlanıyor ve daha kolay bulaşabiliyor. Yayınlanan yeni araştırma, Delta’nın en azından bu iki sonuca ulaştığını gösteriyor.
İngiltere Halk Sıhhati kurumunun bulgularına göre, Alfa’yla karşılaştırıldığında Delta’nın hane halkı ortasında bulaşma oranı yüzde 60 kadar daha yüksek. ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi’ne nazaran Alfa da orjinal cinsten yüzde 50 kadar daha fazla bulaşıcı. İskoçya’daki araştırmacıların bulgularına göre de Delta’ya yakalanmak hastaneye yatma riskini Alfa’ya kıyasla iki kat arttırıyor. (Önceki araştırmalar, Alfa’nın orjinal çeşitten yüzde 30-70 ortası oranda daha ölümcül olduğunu ileri sürmüştü.)
Dahası, yeni araştırma, tek doz aşının öteki korona virüsü tiplerine karşı tesirli olduğu üzere Delta’ya karşı tesirli olmadığını gösteriyor. İngiltere Halk Sıhhati kurumunun tahlillerine nazaran, iki doz Pfizer aşısı Delta’nın semptomlarına karşı yüzde 88 tesirli olurken tek doz yüzde 33 aktiflik gösteriyor. İki doz aşı yepyeni çeşide karşı yüzde 95 faalken tek doz yüzde 52 aktif.
Topol ve Burioni, yazılarında korona virüsünün tepe formuna ulaşmasının en âlâ yolunun daha da bulaşıcı hale gelmesi olduğunu belirtiyorlar. Bir varyant çabuk biçimde yayılıyorsa, bedenin bağışıklık yansısından kaçmasına gerek olmaz; kolaylıkla öteki bir şahsa atlayabilir. Read şu biçimde diyor: “Bizim beklediğimiz şey, şahıstan şahsa bulaş oranının artması.”
AŞILAR KISMEN DE OLSA MÜDAFAA SAĞLIYOR
Delta şu ana kadar en bulaşıcı varyant. Financial Times’da yayınlanan son bir değerlendirmeye bakılırsa, ABD’deki Delta hadiseleri, geçen haziranda gerçekleşen bütün olayların yüzde 10’unu aşıp geçtiğimiz hafta yüzde 30’a vararak 11 günde üç katına ulaştı. Uzmanlar bu orana bakarak Delta’nın haftalar ortasında ülkede baskın hale geleceğini öngörüyor. Bu, korona virüsünün en yüksek bulaşıcılık düzebir daha ulaştığı manasına gelmiyor. Read’in dediğine bakılırsa Delta, hâlâ, daha yeterli yayılmasını sağlayacak mutasyon kombinasyonları geliştirebilir (buna ‘Delta-plus’ varyantı ismini veriyor).
bununla birlikte iki farklı varyant, mesela Delta ve Alfa, daha da bulaşıcı bir tıp yaratmak üzere mutasyonlarını bir ortaya getirebilir. Read’in üçüncü bir senaryoda belirttiğine nazaran, büsbütün yeni bir soy Delta’nın yerine geçerek baskın cins olabilir. Read, “Şu anda en hayli kaygı veren, virüse yakalanan insanların epeyce sayıda olması ve bu yüzden de epeyce sayıda varyantın ortaya çıkması” diyor: “Bunlardan kimileri Delta’dan da kuvvetli olabilir.”
bir daha de, tıp, her ne kadar korona virüsünün tepe formunu temsil etse de aşılar en azından mümkün bir muhafaza sağlıyor. “İnsanlara yapılan aşılardan hiç biri, bir varyant tarafınca aşı büsbütün işe yaramaz noktaya gelecek kadar zayıflatılmamıştır” diyor Read.
Yazının özgünü Science Alert sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Şimdiye kadar korona virüsünün Delta’dan daha hayli endişelendirici bir varyantı tespit edilmedi; bu çeşit, birinci vakit içinderda şubat ayında Hindistan’da tanımlandı. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) yetkilileri Delta’nın şimdiye kadar görülen en kuvvetli varyant olduğunu söylemiş olduler zira başka varyantlardan daha kolay bulaşıyor ve aşı olmamış bireyler içinde epey daha önemli olaylara yol açabiliyor.
Scripps Research Translational Institute yöneticisi Eric Topol, geçtiğimiz günlerde yaptığı Twitter paylaşımında, “Delta harika bulaşıcı bir varyant, şimdiye kadar gördüğümüz en makûs virüs versiyonu” demişti.
DELTA VARYANTI EN TEHLİKELİSİ OLABİLİR
Öteki yandan, Delta’nın, korona virüsünün üzerimize salacağı en berbatı olması mümkün; öteki bir deyişle virüs, epidemiyologların ‘zirve formu’ dediği seviyeye erişti. Topol ve İtalyan virolog Roberto Burioni bu senaryoyu Nature mecmuasında yayınlanan bir yazıda soruşturdu. Yazdıklarına bakılırsa virüs, daha sonrasında daha da bulaşıcı olacak biçimde mutasyona uğramayacağı bir noktaya geldi. Dediklerine bakılırsa, bu durumda son bir en son varyant üstün gelerek baskın cins olacak ve yalnızca az rastlanan, minimal varyasyonlara uğrayacak.
Bunun gerçekleştiğini söylemek için hayli erken zira Delta çabucak hemen dünya çapında baskın olmadı. Delta şu ana kadar 80’den çok ülkede tespit edildi ve hala Hindistan ve İngiltere’de baskın durumda. Pensilvanya Eyalet Üniversitesi’nde bulaşıcı hastalıkların evrimini inceleyen Andrew Read, “Delta, muhakkak en üst seviyedeki gücüne erişiyor lakin en zirvede de olsa, ileride olabilecek değişiklikleri görmeden bunu söylemek sıkıntı. Şayet Delta dünyayı ele geçirir ve hiç bir şey değişmezse, bir yahut iki yıllık bir süre ortasında tepe gücüne eriştiğini bilebileceğiz” diyor.
EN GÜÇLÜ VARYANTLAR EN BULAŞICI OLANLAR
Korona virüsü daima, nispi olarak zararsız biçimlerde mutasyona uğruyor ama her seferinde bir mutasyon, virüsü daha da tehdit edici hale getiriyor. Yeni bir varyant, aşıdan yahut evvelde geçirilen hastalıktan dolayı üretilen antikorlardan kurtulabiliyor, bu da daha önemli hastalıkla sonuçlanıyor ve daha kolay bulaşabiliyor. Yayınlanan yeni araştırma, Delta’nın en azından bu iki sonuca ulaştığını gösteriyor.
İngiltere Halk Sıhhati kurumunun bulgularına göre, Alfa’yla karşılaştırıldığında Delta’nın hane halkı ortasında bulaşma oranı yüzde 60 kadar daha yüksek. ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi’ne nazaran Alfa da orjinal cinsten yüzde 50 kadar daha fazla bulaşıcı. İskoçya’daki araştırmacıların bulgularına göre de Delta’ya yakalanmak hastaneye yatma riskini Alfa’ya kıyasla iki kat arttırıyor. (Önceki araştırmalar, Alfa’nın orjinal çeşitten yüzde 30-70 ortası oranda daha ölümcül olduğunu ileri sürmüştü.)
Dahası, yeni araştırma, tek doz aşının öteki korona virüsü tiplerine karşı tesirli olduğu üzere Delta’ya karşı tesirli olmadığını gösteriyor. İngiltere Halk Sıhhati kurumunun tahlillerine nazaran, iki doz Pfizer aşısı Delta’nın semptomlarına karşı yüzde 88 tesirli olurken tek doz yüzde 33 aktiflik gösteriyor. İki doz aşı yepyeni çeşide karşı yüzde 95 faalken tek doz yüzde 52 aktif.
Topol ve Burioni, yazılarında korona virüsünün tepe formuna ulaşmasının en âlâ yolunun daha da bulaşıcı hale gelmesi olduğunu belirtiyorlar. Bir varyant çabuk biçimde yayılıyorsa, bedenin bağışıklık yansısından kaçmasına gerek olmaz; kolaylıkla öteki bir şahsa atlayabilir. Read şu biçimde diyor: “Bizim beklediğimiz şey, şahıstan şahsa bulaş oranının artması.”
AŞILAR KISMEN DE OLSA MÜDAFAA SAĞLIYOR
Delta şu ana kadar en bulaşıcı varyant. Financial Times’da yayınlanan son bir değerlendirmeye bakılırsa, ABD’deki Delta hadiseleri, geçen haziranda gerçekleşen bütün olayların yüzde 10’unu aşıp geçtiğimiz hafta yüzde 30’a vararak 11 günde üç katına ulaştı. Uzmanlar bu orana bakarak Delta’nın haftalar ortasında ülkede baskın hale geleceğini öngörüyor. Bu, korona virüsünün en yüksek bulaşıcılık düzebir daha ulaştığı manasına gelmiyor. Read’in dediğine bakılırsa Delta, hâlâ, daha yeterli yayılmasını sağlayacak mutasyon kombinasyonları geliştirebilir (buna ‘Delta-plus’ varyantı ismini veriyor).
bununla birlikte iki farklı varyant, mesela Delta ve Alfa, daha da bulaşıcı bir tıp yaratmak üzere mutasyonlarını bir ortaya getirebilir. Read’in üçüncü bir senaryoda belirttiğine nazaran, büsbütün yeni bir soy Delta’nın yerine geçerek baskın cins olabilir. Read, “Şu anda en hayli kaygı veren, virüse yakalanan insanların epeyce sayıda olması ve bu yüzden de epeyce sayıda varyantın ortaya çıkması” diyor: “Bunlardan kimileri Delta’dan da kuvvetli olabilir.”
bir daha de, tıp, her ne kadar korona virüsünün tepe formunu temsil etse de aşılar en azından mümkün bir muhafaza sağlıyor. “İnsanlara yapılan aşılardan hiç biri, bir varyant tarafınca aşı büsbütün işe yaramaz noktaya gelecek kadar zayıflatılmamıştır” diyor Read.
Yazının özgünü Science Alert sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)