Ian Connellan
İnsanın evrimiyle ilgili büyük dedektiflik kıssasına, Rusya’nın Sibirya bölgesinde bulunan Denisova Mağarası’ndaki tortulardan elde edilen yeni DNA ispatlarının yayınlanmasıyla bir kısım daha eklendi. Nature mecmuasında yayınlanan bir makalede detayları aktarılan araştırma, son Buzul Çağı’nda Avrasya’da yaşayan erken hominin kümelerine dair anlayışımızı derinleştiren bu değerli arkeolojik alanın hangi vakit diliminde kullanıldığıyla ilgili bir çizelge sunuyor.
TIPKI MAĞARADA NEANDERTALLER DE YAŞADI
Denisova Mağarası’nda keşfedilen fosillerden elde edilen antik DNA üzerinde yapılan daha evvelki tahliller, bu mağaranın Neandertaller, Denisovalılar ve ikisinin bir melezi olan bir insansı çeşit tarafınca kullanıldığını ortaya koymuştu. tıpkı vakitte, mağarada fazlaca az ölçüde fosilleşmiş kalıntı bulundu ve bu yüzden farklı kümelerin mağarayı ne vakit ziyaret ettikleri ve bunun hangi sırayla olduğu çabucak hemen aşikâr değildi.
Wollongong Üniversitesi’nde misyonlu bir jeokronoloji uzmanı ve çalışmanın ortak müellifi olan Profesör Zenobia Jacobs, “Bu araştırmanın çözmemize yardımcı olduğu ve hayati değere sahip birkaç nokta var” diyor: “İlki, Denisovalıların o mağarada yaşayan birinci topluluk olduğunu öğrendik; yani buradaki birinci insansılar Neandertaller değil Denisovalılardı. Neandertaller kısa bir süre daha sonra geldi.”
Jacobs, mağaranın üç odasında 700’den çok tortu meselain titizlikle toplanmasına öncülük etti ve -o ve meslektaşları tarihleme çalışmalarını bitmiş oldurdiklerinde- numunelerin 300 bin ilâ 20 bin yıl öncesine kadar uzanan bir vakit dilimini temsil ettiği ortaya çıktı. çabucak sonrasında, toplanan numuneler Elena Zavala ve Almanya’nın Leipzig kentinde bulunan Max Planck Enstitüsü’ndeki meslektaşlarına ulaştırıldı. Çökelti ortasında bulunan organik hususlardan (mesela, insan ve hayvan kalıntılarını barındıran mikroskobik parçalardan), günümüze ulaştığı düşünülen DNA’yı ayrıştırabildiler.
EN ESKİ YERLEŞİMCİLER DENİSOVALILARDI
Toplanan numunelerin 175’inden hominin mitokondriyal DNA’sı elde edildi. Jacobs ve araştırma takımının 250 bin ilâ 170 bin yıl öncesine tarihlenen taş aletlerle irtibatlı en eski hominin DNA’sı Denisovan kökenliydi; buna rağmen en eski Neandertal DNA’sı bu vakit diliminin sonlarına hakikat tarihleniyordu.
Hayvan mitokondriyal DNA’sı, tortu örneklerinin 685’inde (yani yaklaşık yüzde 95’inde) tespit edildi ve araştırmacılara daha fazla içerik sağladı. Farklı vakit içinderda farklı kümelerin burada ikamet ettiğini gösteren hominin mitokondriyal DNA’sındaki bir fazlaca farklılıkla bir arada, (köpek, ayı ve at üzere tiplerin bireylerine işaret eden) hayvan mitokondriyal DNA’sının bileşiminde de kimi farklılıklar kayıt altına alındı.
Bu hayvanların kimilerinin evcilleştirilmiş olması ya da farklı cinsler içinde bir cins bir arada yaşama ihtimalinin gerçekleşmiş olması mümkün müydü?
Jacobs, “Ulaştığımız bulgulardan yola çıkarak bunu söylemek zor” diyor: “aynı vakitte, mağara ayıları üzere hayvanlar kelam konusu olduğunda, büyük ihtimalle bir mağarada birlikte yaşayamayacağınızı düşünüyorum. özetlemek gerekirsesı, muhtemelen burası mevsimlik bir yerleşim alanı ya da bunun üzere bir yerdi. Daha fazlasını bilmek olağanüstü olurdu lakin bunu söylemek hiç de kolay değil.”
BİRÇOK FARKLI JENERASYON TARAFINDAN KULLANILDI
Araştırma muharrirler, iklim değiştikçe, farklı hominlerin ve hayvan ziyaretçilerinin mağaraya gelip gittiğini savunuyorlar. Denisova Mağarası’nda hiç bir çağdaş insan fosili bulunmamasına rağmen, araştırmacıların tortularda birinci çağdaş insan mitokondriyal DNA’sını tarihlediği yaklaşık 45 bin yıl öncesine kadar, Denisovalılar ve Neandertaller büyük ihtimalle bu alana tekrar ve tekrar yerleşmiş olabilirler.
Jacobs, “Bununla ilişkili sahiden ilgi cazibeli şeyler mevcuttu” diyor: “örneğin DNA’nın korunması bakımından, siz biz bunun kusurlu olabileceğini düşünseniz de, daha yeni katmanların kimileri en eski katmanlara kıyasla yetersiz kalmıştı. ötürüsıyla, Denisovalılar hakkındaki tüm bu öykülerin geri planında, aslında bu projenin bir sonucu olarak gerçekleşen bir epey metodolojik ilerleme bulunuyor.”
Jacobs, yaklaşık on yıldır hiç durmaksızın Denisova’da araştırmalar yürütüyor ve hafriyat alanına ve ulaştığı bilgilere dair heyecanı hiç azalmıyor. “Burası en olağanüstü yer” diyor: “Fazlasıyla büyük. Bir hafriyat alanında üç başka yerleşime sahip olmak üzere; çünkü mağaranın üç farklı odası mevcut. Neredeyse bir katedral kadar büyük. Ve benim üzere tortularla çalışmayı ve bulmaca çözmeyi seven birisi için, sonuçta bu 3d ve hayli karmaşık bir bulmaca. Ve burada vakit geçirme ve tortulara bu kadar epeyce yaklaşabilme imkânı bulmak ve tüm bu yerleşimlerin nasıl oluştuğunu ve insanların oraya girdiklerinde ne yaptıklarını ve bu çeşit şeyleri anlamaya çalışmak… Bu inanılmaz bir şey.”
Yazının yepyenisi Cosmos Magazine sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
İnsanın evrimiyle ilgili büyük dedektiflik kıssasına, Rusya’nın Sibirya bölgesinde bulunan Denisova Mağarası’ndaki tortulardan elde edilen yeni DNA ispatlarının yayınlanmasıyla bir kısım daha eklendi. Nature mecmuasında yayınlanan bir makalede detayları aktarılan araştırma, son Buzul Çağı’nda Avrasya’da yaşayan erken hominin kümelerine dair anlayışımızı derinleştiren bu değerli arkeolojik alanın hangi vakit diliminde kullanıldığıyla ilgili bir çizelge sunuyor.
TIPKI MAĞARADA NEANDERTALLER DE YAŞADI
Denisova Mağarası’nda keşfedilen fosillerden elde edilen antik DNA üzerinde yapılan daha evvelki tahliller, bu mağaranın Neandertaller, Denisovalılar ve ikisinin bir melezi olan bir insansı çeşit tarafınca kullanıldığını ortaya koymuştu. tıpkı vakitte, mağarada fazlaca az ölçüde fosilleşmiş kalıntı bulundu ve bu yüzden farklı kümelerin mağarayı ne vakit ziyaret ettikleri ve bunun hangi sırayla olduğu çabucak hemen aşikâr değildi.
Wollongong Üniversitesi’nde misyonlu bir jeokronoloji uzmanı ve çalışmanın ortak müellifi olan Profesör Zenobia Jacobs, “Bu araştırmanın çözmemize yardımcı olduğu ve hayati değere sahip birkaç nokta var” diyor: “İlki, Denisovalıların o mağarada yaşayan birinci topluluk olduğunu öğrendik; yani buradaki birinci insansılar Neandertaller değil Denisovalılardı. Neandertaller kısa bir süre daha sonra geldi.”
Jacobs, mağaranın üç odasında 700’den çok tortu meselain titizlikle toplanmasına öncülük etti ve -o ve meslektaşları tarihleme çalışmalarını bitmiş oldurdiklerinde- numunelerin 300 bin ilâ 20 bin yıl öncesine kadar uzanan bir vakit dilimini temsil ettiği ortaya çıktı. çabucak sonrasında, toplanan numuneler Elena Zavala ve Almanya’nın Leipzig kentinde bulunan Max Planck Enstitüsü’ndeki meslektaşlarına ulaştırıldı. Çökelti ortasında bulunan organik hususlardan (mesela, insan ve hayvan kalıntılarını barındıran mikroskobik parçalardan), günümüze ulaştığı düşünülen DNA’yı ayrıştırabildiler.
EN ESKİ YERLEŞİMCİLER DENİSOVALILARDI
Toplanan numunelerin 175’inden hominin mitokondriyal DNA’sı elde edildi. Jacobs ve araştırma takımının 250 bin ilâ 170 bin yıl öncesine tarihlenen taş aletlerle irtibatlı en eski hominin DNA’sı Denisovan kökenliydi; buna rağmen en eski Neandertal DNA’sı bu vakit diliminin sonlarına hakikat tarihleniyordu.
Hayvan mitokondriyal DNA’sı, tortu örneklerinin 685’inde (yani yaklaşık yüzde 95’inde) tespit edildi ve araştırmacılara daha fazla içerik sağladı. Farklı vakit içinderda farklı kümelerin burada ikamet ettiğini gösteren hominin mitokondriyal DNA’sındaki bir fazlaca farklılıkla bir arada, (köpek, ayı ve at üzere tiplerin bireylerine işaret eden) hayvan mitokondriyal DNA’sının bileşiminde de kimi farklılıklar kayıt altına alındı.
Bu hayvanların kimilerinin evcilleştirilmiş olması ya da farklı cinsler içinde bir cins bir arada yaşama ihtimalinin gerçekleşmiş olması mümkün müydü?
Jacobs, “Ulaştığımız bulgulardan yola çıkarak bunu söylemek zor” diyor: “aynı vakitte, mağara ayıları üzere hayvanlar kelam konusu olduğunda, büyük ihtimalle bir mağarada birlikte yaşayamayacağınızı düşünüyorum. özetlemek gerekirsesı, muhtemelen burası mevsimlik bir yerleşim alanı ya da bunun üzere bir yerdi. Daha fazlasını bilmek olağanüstü olurdu lakin bunu söylemek hiç de kolay değil.”
BİRÇOK FARKLI JENERASYON TARAFINDAN KULLANILDI
Araştırma muharrirler, iklim değiştikçe, farklı hominlerin ve hayvan ziyaretçilerinin mağaraya gelip gittiğini savunuyorlar. Denisova Mağarası’nda hiç bir çağdaş insan fosili bulunmamasına rağmen, araştırmacıların tortularda birinci çağdaş insan mitokondriyal DNA’sını tarihlediği yaklaşık 45 bin yıl öncesine kadar, Denisovalılar ve Neandertaller büyük ihtimalle bu alana tekrar ve tekrar yerleşmiş olabilirler.
Jacobs, “Bununla ilişkili sahiden ilgi cazibeli şeyler mevcuttu” diyor: “örneğin DNA’nın korunması bakımından, siz biz bunun kusurlu olabileceğini düşünseniz de, daha yeni katmanların kimileri en eski katmanlara kıyasla yetersiz kalmıştı. ötürüsıyla, Denisovalılar hakkındaki tüm bu öykülerin geri planında, aslında bu projenin bir sonucu olarak gerçekleşen bir epey metodolojik ilerleme bulunuyor.”
Jacobs, yaklaşık on yıldır hiç durmaksızın Denisova’da araştırmalar yürütüyor ve hafriyat alanına ve ulaştığı bilgilere dair heyecanı hiç azalmıyor. “Burası en olağanüstü yer” diyor: “Fazlasıyla büyük. Bir hafriyat alanında üç başka yerleşime sahip olmak üzere; çünkü mağaranın üç farklı odası mevcut. Neredeyse bir katedral kadar büyük. Ve benim üzere tortularla çalışmayı ve bulmaca çözmeyi seven birisi için, sonuçta bu 3d ve hayli karmaşık bir bulmaca. Ve burada vakit geçirme ve tortulara bu kadar epeyce yaklaşabilme imkânı bulmak ve tüm bu yerleşimlerin nasıl oluştuğunu ve insanların oraya girdiklerinde ne yaptıklarını ve bu çeşit şeyleri anlamaya çalışmak… Bu inanılmaz bir şey.”
Yazının yepyenisi Cosmos Magazine sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)