Dizler, tüm yükü taşıyan ve gün boyunca hareket etmenizi sağlayan en kıymetli eklemlerimizden birisidir. Bayanlarda daha sık görünen diz hastalıkları bilhassa kiloya bağlı olarak da gelişebiliyor. Dokular içinde sıvı azalması kemiklerde aşınmalara ve kireçlenmeyle başlayan ağrılara sebep olabiliyor. Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Doç. Dr. Gökhan Meriç, biroldukca kişinin vakit zaman yaşadığı bu durumu hangi devirde dikkate alması gerektiğine dair bilgiler aktardı.
GENÇLERDE SORUN DİZ KAPAĞINA BAĞLI OLABİLİR
Çömelme ya da merdiven inip çıkma esnasında dizlerden gelen sesle bir arada yaşanan ağrının önemsenmesi gerektiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Gökhan Meriç, “30-35 yaş altında idman yaparken yahut merdiven çıkarken dizden ses gelmesi ekseriyetle patolojik bir durum olmayabilir ve bir sıkıntıya işaret etmeyebilir. Lakin hasta genç yaşta bulunmasına karşın dizden ses gelirken ağrı yaşıyorsa dikkat etmek gerekir. 55-60 yaş civarında ve merdivenlerden inip çıkarken dizleriniz ağrıyorsa ve gıcırdama hissi var ise bu durum altta farklı bir hastalığa işaret edebilir.” diye konuştu.
ergenlerde ağrı ile dizlerden ses gelmesinin diz kapağına bağlı problemlerden kaynaklanabildiğini söz eden Meriç, “Diz eklemi kemiklerinin oluşturduğu oluk ortasında uygun konumda olmamasından dolayı bilhassa genç bayanlarda erken yaşlarda dizde çıtırdama ve daha sonrasında ağrı ortaya çıkabiliyor. Diz eklemini kaplayan kıkırdak dokusu aslında ağrıyı hissetmez. Lakin vakit içinde yinelayan sürtünmeye bağlı olarak eklem ortasındaki esirgeyici kıkırdak gitgide aşınır ve evvel yumuşama daha sonrasında ileri kıkırdak aşınmasına sebep olabilir. İleri kıkırdak aşınması daha sonrasında kemik yüzey ortaya çıkarak hastanın dizleri ağrılı bir hale gelir.” dedi.
SESLE BİRLİKTE AĞRININ OLMASI KIYMETLİ BİR BELİRTEÇ
Sorunun ortaya çıkmasında hareketsiz bir hayat ve fizikî aktivitenin değerli bir yer teşkil ettiğini söyleyen Meriç, “2019 yılında Brezilya’da yapılan ve dizlerinde ileri kıkırdak aşınması olan bireylerin değerlendirildiği bir çalışma, dizinden çıtırdama sesi gelenlerin ses gelmeyenlere nazaran daha düşük fizikî aktivite ortasında oldukları ve ömür kalitelerinin de daha düşük olduğunu ortaya koydu.” tabirlerini kullandı.
Dizden ses gelmesinin yanında görülen ağrının altta farklı bir sorunun varlığına dair kıymetli bir işaret olduğunun da altını çizen Meriç, şu tabirleri kullandı: “2014 yılında yayınlanan bir araştırmada ise diz kapağı ağrısıyla görülen çıtırdamanın, diz kapağı ekleminin kireçlenmesinin erken bulgusu olarak gösterildi. Bu araştırmanın yanı sıra, Mayıs 2017’de yayınlanan ve yaklaşık 3 bin 500 iştirakçinin yer aldığı bir öteki çalışmada, başlangıçta dizlerinden daha fazla ses gelmesine rağmen ağrısı olmayan bireylerin daha az yahut hiç çıtırdama yaşamayanlara nazaran dizlerinde kıkırdak aşınması geliştirme mümkünlüğünün daha fazla olduğunu gösterdi.”
Çıtırdama ile ağrı olup olmamasının, duruma yaklaşım açısından da değerli bir kıstas olduğunu söyleyen Meriç, “Herhangi bir rahatsızlık yahut acı olmadan olan ve orta ara duyulan çıtırdama ekseriyetle endişelenecek bir şey değildir ve takip edilmesi kafidir. Lakin çıtırdama ile ağrı yaşanırsa, dizi zorlayıcı hareketlerden uzak durmak ve kesinlikle bir uzmana başvurmak gerekir. Bu durum genç yaşlarındaki şahıslarda diz kapağının anatomik doğumsal olarak uygun olmayan yerleşimine, 50 yaş üzerindekilerde ise kireçlenme denilen kıkırdak aşınmasına bağlı gelişebilir. Bu durumda muayene ve görüntüleme formlarıyla sorunun sebebi ortaya konularak gerekli tedavi uygulanır.” diye konuştu.
KİLO FAZLASI OLANLAR MUTLATA FAZLA YÜKTEN KURTULMALI
Ağrısız yahut ağrılı çıtırtılarda şikâyetleri azaltmak için evvela bacak ve kalça güçlendirme antrenmanlarının kıymetine işaret eden Meriç, antrenman yaparken dikkat edilmesi gerekenler konusunda şunları anlattı: “Egzersizlerde gaye kas gücünü artırarak dize binen yükü azaltmak ve diz kapağını uygun konumda tutmaktır. İdmanlar düzgün yapılmadığında diz aşınmasına ve yıpranmasına niye olabileceği için squat üzere çok eğilip kalkma gerektiren hareketlerden uzak durulmalı. Şayet antrenmanları yaparken dizde kıtırtı yahut yavaşça bir rahatsızlık yaşanıyorsa, beden yükünü dize vermek yerine kalça geriye atılarak yükün dizlere gelmesi önlenebilir. bir daha kalça ve yan bacak kaslarını çalıştırmak için dizleri yavaşça kıvırıp yana yanlışsız yürüme idmanları pek tesirlidir. Antrenmanlar öncesinde kesinlikle germe ve esnetme antrenmanları ile kas gerginliği önlenmeli ve hareketlerden azamî randıman alınmaya çalışılmalı. Yürüyüş ve yüzme de eklemler için çok faydalı idmanlar içindedır.”
Diz ağrısından ve çıtırdamalardan korunmak için yapılacak en kıymetli şeylerden birinin de eklemlere gelen yükü azaltmak yani kilo vermek olduğuna işaret eden Meriç, alınması gereken öbür tedbirlerle ilgili şunları aktardı: “Eğer hastada kireçlenmeye bağlı ağrı var ise ağır aktivite sırasında kullanabilecek dizlikler, eklemi destekleyerek bilhassa ağrılı devirlerde kısa müddetli olarak kullanılabilir. Bilhassa ağrılı devirlerde konutta yahut dışarıda merdiven inip çıkmadan uzak durulmalı, diz üstünde mesken işleri yapılmamalı, ağrılı periyotlarda mümkünse oturarak namaz kılınmalı. Diz ekleminde çıtırdamayla şişme meydana gelirse bu durum ekseriyetle kireçlenme yani ileri kıkırdak aşınmasına bağlı gelişebilir. Bu durumda da istirahat etmek, buz uygulamak ve dizin altına bir yastık konularak kalp düzeyinin üstünde tutmak ve dize bandaj sarmak yararlı olabilir. Lakin şayet şikâyetler bu uygulamalara karşın geçmezse kesinlikle bir uzmana danışılmalı.”
GENÇLERDE SORUN DİZ KAPAĞINA BAĞLI OLABİLİR
Çömelme ya da merdiven inip çıkma esnasında dizlerden gelen sesle bir arada yaşanan ağrının önemsenmesi gerektiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Gökhan Meriç, “30-35 yaş altında idman yaparken yahut merdiven çıkarken dizden ses gelmesi ekseriyetle patolojik bir durum olmayabilir ve bir sıkıntıya işaret etmeyebilir. Lakin hasta genç yaşta bulunmasına karşın dizden ses gelirken ağrı yaşıyorsa dikkat etmek gerekir. 55-60 yaş civarında ve merdivenlerden inip çıkarken dizleriniz ağrıyorsa ve gıcırdama hissi var ise bu durum altta farklı bir hastalığa işaret edebilir.” diye konuştu.
ergenlerde ağrı ile dizlerden ses gelmesinin diz kapağına bağlı problemlerden kaynaklanabildiğini söz eden Meriç, “Diz eklemi kemiklerinin oluşturduğu oluk ortasında uygun konumda olmamasından dolayı bilhassa genç bayanlarda erken yaşlarda dizde çıtırdama ve daha sonrasında ağrı ortaya çıkabiliyor. Diz eklemini kaplayan kıkırdak dokusu aslında ağrıyı hissetmez. Lakin vakit içinde yinelayan sürtünmeye bağlı olarak eklem ortasındaki esirgeyici kıkırdak gitgide aşınır ve evvel yumuşama daha sonrasında ileri kıkırdak aşınmasına sebep olabilir. İleri kıkırdak aşınması daha sonrasında kemik yüzey ortaya çıkarak hastanın dizleri ağrılı bir hale gelir.” dedi.
SESLE BİRLİKTE AĞRININ OLMASI KIYMETLİ BİR BELİRTEÇ
Sorunun ortaya çıkmasında hareketsiz bir hayat ve fizikî aktivitenin değerli bir yer teşkil ettiğini söyleyen Meriç, “2019 yılında Brezilya’da yapılan ve dizlerinde ileri kıkırdak aşınması olan bireylerin değerlendirildiği bir çalışma, dizinden çıtırdama sesi gelenlerin ses gelmeyenlere nazaran daha düşük fizikî aktivite ortasında oldukları ve ömür kalitelerinin de daha düşük olduğunu ortaya koydu.” tabirlerini kullandı.
Dizden ses gelmesinin yanında görülen ağrının altta farklı bir sorunun varlığına dair kıymetli bir işaret olduğunun da altını çizen Meriç, şu tabirleri kullandı: “2014 yılında yayınlanan bir araştırmada ise diz kapağı ağrısıyla görülen çıtırdamanın, diz kapağı ekleminin kireçlenmesinin erken bulgusu olarak gösterildi. Bu araştırmanın yanı sıra, Mayıs 2017’de yayınlanan ve yaklaşık 3 bin 500 iştirakçinin yer aldığı bir öteki çalışmada, başlangıçta dizlerinden daha fazla ses gelmesine rağmen ağrısı olmayan bireylerin daha az yahut hiç çıtırdama yaşamayanlara nazaran dizlerinde kıkırdak aşınması geliştirme mümkünlüğünün daha fazla olduğunu gösterdi.”
Çıtırdama ile ağrı olup olmamasının, duruma yaklaşım açısından da değerli bir kıstas olduğunu söyleyen Meriç, “Herhangi bir rahatsızlık yahut acı olmadan olan ve orta ara duyulan çıtırdama ekseriyetle endişelenecek bir şey değildir ve takip edilmesi kafidir. Lakin çıtırdama ile ağrı yaşanırsa, dizi zorlayıcı hareketlerden uzak durmak ve kesinlikle bir uzmana başvurmak gerekir. Bu durum genç yaşlarındaki şahıslarda diz kapağının anatomik doğumsal olarak uygun olmayan yerleşimine, 50 yaş üzerindekilerde ise kireçlenme denilen kıkırdak aşınmasına bağlı gelişebilir. Bu durumda muayene ve görüntüleme formlarıyla sorunun sebebi ortaya konularak gerekli tedavi uygulanır.” diye konuştu.
KİLO FAZLASI OLANLAR MUTLATA FAZLA YÜKTEN KURTULMALI
Ağrısız yahut ağrılı çıtırtılarda şikâyetleri azaltmak için evvela bacak ve kalça güçlendirme antrenmanlarının kıymetine işaret eden Meriç, antrenman yaparken dikkat edilmesi gerekenler konusunda şunları anlattı: “Egzersizlerde gaye kas gücünü artırarak dize binen yükü azaltmak ve diz kapağını uygun konumda tutmaktır. İdmanlar düzgün yapılmadığında diz aşınmasına ve yıpranmasına niye olabileceği için squat üzere çok eğilip kalkma gerektiren hareketlerden uzak durulmalı. Şayet antrenmanları yaparken dizde kıtırtı yahut yavaşça bir rahatsızlık yaşanıyorsa, beden yükünü dize vermek yerine kalça geriye atılarak yükün dizlere gelmesi önlenebilir. bir daha kalça ve yan bacak kaslarını çalıştırmak için dizleri yavaşça kıvırıp yana yanlışsız yürüme idmanları pek tesirlidir. Antrenmanlar öncesinde kesinlikle germe ve esnetme antrenmanları ile kas gerginliği önlenmeli ve hareketlerden azamî randıman alınmaya çalışılmalı. Yürüyüş ve yüzme de eklemler için çok faydalı idmanlar içindedır.”
Diz ağrısından ve çıtırdamalardan korunmak için yapılacak en kıymetli şeylerden birinin de eklemlere gelen yükü azaltmak yani kilo vermek olduğuna işaret eden Meriç, alınması gereken öbür tedbirlerle ilgili şunları aktardı: “Eğer hastada kireçlenmeye bağlı ağrı var ise ağır aktivite sırasında kullanabilecek dizlikler, eklemi destekleyerek bilhassa ağrılı devirlerde kısa müddetli olarak kullanılabilir. Bilhassa ağrılı devirlerde konutta yahut dışarıda merdiven inip çıkmadan uzak durulmalı, diz üstünde mesken işleri yapılmamalı, ağrılı periyotlarda mümkünse oturarak namaz kılınmalı. Diz ekleminde çıtırdamayla şişme meydana gelirse bu durum ekseriyetle kireçlenme yani ileri kıkırdak aşınmasına bağlı gelişebilir. Bu durumda da istirahat etmek, buz uygulamak ve dizin altına bir yastık konularak kalp düzeyinin üstünde tutmak ve dize bandaj sarmak yararlı olabilir. Lakin şayet şikâyetler bu uygulamalara karşın geçmezse kesinlikle bir uzmana danışılmalı.”