Fabrikalardaki yangın daha sonrası ‘zehir’ tehlikesi: İçme suyuna bile giriyor
Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Eserleri Fakültesi Su Eserleri Temel Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, dünya genelinde plastik ve geri dönüşüm fabrikalarındaki yangınların artması ve 2020 yılı Ocak ayında İnterpol tarafınca mevzuyla ilgili bir rapor yayınlanmasının akabinde Türkiye’deki durumu incelemek için bir proje başlattı.
Bu bölümdeki fabrikalarda çıkan yangınları, haber siteleri üzere açık kaynaklardan elde ettiği bilgilerle listeleyen Gündoğdu, kurduğu sistemle durumu haritalandırdı. Haritaya göre, belirli bölgelerde ağırlaşan yangınların en hayli yaşandığı vilayetler; İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir, Manisa ve Adana olarak sıralandı.
‘HER 2-3 GÜNDE 1 YANGIN ÇIKIYOR, ÖNEMLİ ARTIŞ VAR’
2019 yılından daha sonra bu tip yangınlarda önemli bir artış olduğunu belirten Doç. Dr. Gündoğdu, “2019 yılında Türkiye’de 33 plastik ve geri dönüşüm fabrikası ile bağlı depo yangınlarının olduğunu rapor ettik. 2020 yılına gelindiğinde sayının 65’e çıktığını gördük. 2021 yılında sayı birden 121’e çıktı. Hatta 2022’nin başında bile Ocak ayının birinci 10 gününde 3 tane yangın çıktı. Bu bölümdeki fabrikalarda her 2-3 güne bir yangın çıkıyor. Plastik yanıcı bir unsur ve bilhassa depolama şartlarında birinci derecede yangın riski taşıyor. İhtimamlı toplanmadığı, farklı başka depolanmadığı surece yanma riski var. ötürüsıyla tedbirlerin de buna nazaran alınması gerekiyor” dedi.
Doç. Dr. Sedat Gündoğdu
‘BU İŞLETMELERİN SORUŞTURULMASI GEREK’
Bu fabrikaların kimilerinde ithal edilen atıkların da yakılmış olma ihtimali olduğunu tabir eden Doç. Dr. Gündoğdu, “Yangınlar, sıklıkla kimsenin olmadığı vakit içinderda, gece saatlerinde çıkıyor. Ayrıyeten depo kısmında olması dikkat çekiyor. sebebi bilinmiyor. sebebi bilinenler içinde ‘elektrik kontağı’ gösteriliyor. Bu da tipik ‘kazara’ çıkan yangına en kıymetli münasebetlerden oluyor. Geri dönüşüm dalının bu duruma tedbir alıp, almadığı konusunda da rastgele bir işarete rastlamadık. Geçtiğimiz yıl yayınlanan bir yönetmelik değişikliği ile yangınların, kasıtlı çıktığı tespit edilirse o işletmenin lisansının iptal edileceği açıklandı. Bu işletmelerin önemli manada soruşturulması gerekiyor” diye konuştu.
‘BESİN ZİNCİRİ İLE İNSANLARA TAŞINIYOR’
Tüm bunların ekosistemin yanı sıra insan sıhhati açısından da büyük riskler taşıdığının altını çizen Gündoğdu, şu biçimde devam etti:
“Çünkü bu dumanların içerisinde plastiğin 1 tonunun yanması ile birlikte 1 ton karbondioksit gazı çıkıyor. Bu karbondioksit salımı da iklim krizinin en büyük niçinlerindendir. Bunların yanmasıyla birlikte dioksin, furan, kalıcı organik kirleticiler, alev geciktiriciler, ağır metaller atmosfere yayılıyor. bu biçimdelikle epey ölçüde zehirli kimyasal, besin zincirinden içme suyuna kadar dahil oluyor. Bunlar sonsuza kadar toprakta kalabiliyor ve besin zinciri ile insanlara taşınıyor. Yer altı sularına, içme sularına karışabiliyor. Bilhassa etrafta ziraî arazi var ise, yetiştirilen ziraî eserlere ve hayvanlara önemli manada sirayet ediyor. Ayrıyeten bölgede yaşayan çocuklar ve yetişkinler de önemli manada bu yangınlar kararı ortaya çıkan zehirli kimyasalların riski altındadır. Bu yalnızca bir iş kazası sıkıntısı değil; bu beraberinde bir etraf
Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Eserleri Fakültesi Su Eserleri Temel Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, dünya genelinde plastik ve geri dönüşüm fabrikalarındaki yangınların artması ve 2020 yılı Ocak ayında İnterpol tarafınca mevzuyla ilgili bir rapor yayınlanmasının akabinde Türkiye’deki durumu incelemek için bir proje başlattı.
Bu bölümdeki fabrikalarda çıkan yangınları, haber siteleri üzere açık kaynaklardan elde ettiği bilgilerle listeleyen Gündoğdu, kurduğu sistemle durumu haritalandırdı. Haritaya göre, belirli bölgelerde ağırlaşan yangınların en hayli yaşandığı vilayetler; İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir, Manisa ve Adana olarak sıralandı.
‘HER 2-3 GÜNDE 1 YANGIN ÇIKIYOR, ÖNEMLİ ARTIŞ VAR’
2019 yılından daha sonra bu tip yangınlarda önemli bir artış olduğunu belirten Doç. Dr. Gündoğdu, “2019 yılında Türkiye’de 33 plastik ve geri dönüşüm fabrikası ile bağlı depo yangınlarının olduğunu rapor ettik. 2020 yılına gelindiğinde sayının 65’e çıktığını gördük. 2021 yılında sayı birden 121’e çıktı. Hatta 2022’nin başında bile Ocak ayının birinci 10 gününde 3 tane yangın çıktı. Bu bölümdeki fabrikalarda her 2-3 güne bir yangın çıkıyor. Plastik yanıcı bir unsur ve bilhassa depolama şartlarında birinci derecede yangın riski taşıyor. İhtimamlı toplanmadığı, farklı başka depolanmadığı surece yanma riski var. ötürüsıyla tedbirlerin de buna nazaran alınması gerekiyor” dedi.
Doç. Dr. Sedat Gündoğdu
‘BU İŞLETMELERİN SORUŞTURULMASI GEREK’
Bu fabrikaların kimilerinde ithal edilen atıkların da yakılmış olma ihtimali olduğunu tabir eden Doç. Dr. Gündoğdu, “Yangınlar, sıklıkla kimsenin olmadığı vakit içinderda, gece saatlerinde çıkıyor. Ayrıyeten depo kısmında olması dikkat çekiyor. sebebi bilinmiyor. sebebi bilinenler içinde ‘elektrik kontağı’ gösteriliyor. Bu da tipik ‘kazara’ çıkan yangına en kıymetli münasebetlerden oluyor. Geri dönüşüm dalının bu duruma tedbir alıp, almadığı konusunda da rastgele bir işarete rastlamadık. Geçtiğimiz yıl yayınlanan bir yönetmelik değişikliği ile yangınların, kasıtlı çıktığı tespit edilirse o işletmenin lisansının iptal edileceği açıklandı. Bu işletmelerin önemli manada soruşturulması gerekiyor” diye konuştu.
‘BESİN ZİNCİRİ İLE İNSANLARA TAŞINIYOR’
Tüm bunların ekosistemin yanı sıra insan sıhhati açısından da büyük riskler taşıdığının altını çizen Gündoğdu, şu biçimde devam etti:
“Çünkü bu dumanların içerisinde plastiğin 1 tonunun yanması ile birlikte 1 ton karbondioksit gazı çıkıyor. Bu karbondioksit salımı da iklim krizinin en büyük niçinlerindendir. Bunların yanmasıyla birlikte dioksin, furan, kalıcı organik kirleticiler, alev geciktiriciler, ağır metaller atmosfere yayılıyor. bu biçimdelikle epey ölçüde zehirli kimyasal, besin zincirinden içme suyuna kadar dahil oluyor. Bunlar sonsuza kadar toprakta kalabiliyor ve besin zinciri ile insanlara taşınıyor. Yer altı sularına, içme sularına karışabiliyor. Bilhassa etrafta ziraî arazi var ise, yetiştirilen ziraî eserlere ve hayvanlara önemli manada sirayet ediyor. Ayrıyeten bölgede yaşayan çocuklar ve yetişkinler de önemli manada bu yangınlar kararı ortaya çıkan zehirli kimyasalların riski altındadır. Bu yalnızca bir iş kazası sıkıntısı değil; bu beraberinde bir etraf