HEKİMİM YAZIYOR: ALZHEİMER HASTALIĞI NEDİR VE TEDAVİSİ VAR MIDIR?

Meltem

Global Mod
Global Mod
6 Haz 2021
1,407
0
1
Doktorum Alzheimer konusunu ele alıyor. İşte Alzheimer hastalığı hakkında tüm bilmeniz gerekenler:

Alzheimer yaşla birlikte beynin işlevlerinin hasar görmesiyle ortaya çıkar, başta bellek (hafıza) olmak üzere entelektüel fonksiyonlar, günlük faaliyetler ve davranışların bozulmasıyla kendini muhakkak eder. Yaşa bağlı olarak arttığı için, ömür mühletinin uzadığı günümüzde eskisinden daha sık rastlanmaktadır. Erken teşhis hastalığın seyrini yavaşlatacağı için hem hastalar tıpkı vakitte onlara bakım veren yakınları için epeyce kıymetlidir. Alzheimer hastalığı belirtilerine birinci kere Alois Alzheimer isimli Alman nöropsikiyatristi 1902 yılında dikkat çekmiş ve teşhis koyduğu birinci hastasının vefatından daha sonra yaptığı otopside beyinde fizikî değişimlerin de olduğunu saptamıştır. İncelediği beyin örneklerinde hastanın beyin korteksinde incelme, hücreler ortasında ve etrafında farklı birikimler görmüş, beyinde oluşan plak ve lifleri sunduğu bilimsel yayınlarıyla Alzheimer hastalığını tanımlamıştır. Alzheimer Hastalığının niçinleri Nelerdir? yıllardır yapılan araştırmalara karşın hastalığın kesin bir sebebi bulunamamıştır. Lakin çeşitli risk faktörleri tanımlanmıştır: İleri yaş Ailede Alzheimer hikayesinin bulunması: Hastalığın %25’i genetiktir ve kimi gen bozulmalarına bağlı olduğu düşünülmektedir. Geçmişte yaşanan baş travmaları Uyku sistemi bozuklukları Yetersiz fizikî aktivite Obezite Sigara kullanmak yahut daima olarak sigara dumanına maruz kalmak Yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol Makûs denetimli tip 2 diyabet hastalığına sahip olmak Yetersiz, istikrarsız ve sıhhatsiz beslenmek Alzheimer hastalığı, hafızayla ilgili olan ve hipokampus ismi verilen beyin alanını tesirler ve bu alandaki beyin hücreleri (nöron) ortasında makus nörofibriller ve yumakların birikimine yol açar. bir daha hücreler ortası berbat protein birikimleri (amiloid) ile karakterize bir durum yaratır. Hücre içi ve hücreler ortası bu berbat birikimler hücrelerin ve hücreler ortası irtibatın bozulmasına ve dokuların küçülmesine (atrofi) niye olur ve hastalık belirtileri ortaya çıkar. Alzheimer Hastalığının Belirtileri Nelerdir? Ne yazık ki çok sinsi ve başlangıçta yavaş ilerleyen bir hastalıktır. Zımnî evre dediğimiz birinci devirde hasta yakınları hastada sıradan unutkanlıklar fark eder. Kognitif (bilişsel) alanda aşikâr meçhul bozulma ve gerilemelerle başlar. Kişi yavaşça unutkanlık ya da bilişsel alanda yavaşça yakınmalar ile bilinmeyen periyodu geçirir. Karar vermede, algılamada yahut konuşma yetilerinde azalma olur. Bu basamakta olağan hayatını sürdürebildiği için teşhis koymak güçtür. Belirtilerin ağırlaştığı periyotta ise Alzheimer tanısı konur. Günlük ömürde bilhassa yakın periyotlarda yaşananların unutulmasıyla karakterizedir. Bireylerin, objelerin ve yaşanan yerlerin unutulması tipik belirtilerdendir. Hastalığın ilerlemesiyle bir arada çoğunlukla görülen belirtiler şunlardır: Şuur bulanıklığı Kişinin bulunduğu ortama adapte olmakta zorlanması Kişinin düzgün bildiği yerlerde kaybolması Konuşma ve lisan hünerlerine ait sıkıntılar Saldırganlık, aile ve arkadaşlarından sıra dışı taleplerde bulunma, etrafa karşı kuşku duyma üzere kişilik bozukluklarının gelişimi Halüsinasyon ve sanrılar Motivasyon ve öz hürmet düşüklüğü Bireylerin günlük aktivitelerini yardımsız yapmakta zorluk çekmesi Kişinin hatırlayamadığı olayları inkar etmesi Telaş ve depresyon Bu belirtiler süratle artar ve hastalar yakın etraflarındaki insanları ve yaşadıkları yerleri hatta kendilerini tanıyamaz hale gelirler. Hayatlarını sürdürebilmek için bakıma muhtaç olurlar.

ALZHEİMER TANISI NASIL temalıR?

Çoklukla 65 yaş üstü bireyler ya da yakınları unutkanlık ve kişilik değişiklikleri şikayetiyle doktora başvururlar. Bunamanın en yaygın sebebi olan Alzheimer hastalığı için spesifik bir teşhis formülü yoktur. Tıbbi hikayenin alınmasından daha sonra hastalarda nörolojik fonksiyonlar, istikrar, duyu, davranış, hafıza ve refleksleri ölçen çeşitli taramalar yapılır. Teşhisin desteklenmesi ve benzeri hastalıkların varlığına ait olasılıkların ekarte edilmesine yönelik olarak kan testleri, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntülemesi (MR) üzere uygulamalar ve kişilik taraması testleri de uygulanabilir. Alzheimer hastalığı birtakım genetik hastalıklarla emsal belirtiler gösterebildiğinden bu hastalıkların araştırılması hedefiyle gen taramalarının da uygulanması gerekebilir. Bilişsel testler bilhassa Küçük Mental Test teşhis koymada epeyce kıymetlidir.

ALZHEİMER TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, hastalığın belirtilerinin yavaşlatılması için çeşitli ilaçlar ve terapi formları uygulanabilir. Hastanın yaşı, hastalığın seviyesi göz önüne alınarak şahsa mahsus tedavi protokolü oluşturulur. Alzheimer hastalarının konut ortamında çeşitli düzenlemeler yapılmalı ve bilhassa yalnız yaşayan hastalar için dikkat cazibeli işaretler, hatırlatıcı notlar kullanılmalıdır. Bilişsel stimülasyon terapileri üzere kişisel yahut toplu olarak uygulanabilen psikiyatrik terapiler hafızanın güçlendirilmesine, sorun çözme ve lisan marifetlerinin korunabilmesine katkıda bulunabilir. Çeşitli ilaçlar (donazepil, rivostigmin, takmin, memantin gibi) semptomları azaltmak hedefiyle hekim tarafınca reçete edilebilir.

ALZHEİMER HASTALIĞINDAN KORUNMAK MÜMKÜN MÜDÜR?

Ailesinde Alzheimer hastalığı olan şahısların risk faktörlerinden kaçınması gerekir. Hareketli hayat, sigaradan kaçınmak ve sağlıklı beslenmek fazlaca kıymetlidir. Ayrıyeten hastalığın belirtilerine karşı farkındalık oluşması ve bu cins bulgulara sahip olan bireylerin erken periyotta doktora başvurması epey kıymetlidir. Orta yaşı geçmişseniz ve Alzheimer a mahsus belirtiler taşıyorsanız en kısa vakitte bir sıhhat kuruşuna başvurmanız erken teşhis ve tedavi açısından olumlu sonuçlar verecektir.

Dr.Gülsüm UYSAL