University College London (UCL)
Birkaç gün evvel Environmental Research Letters isimli mecmuada yayınlanan ve milletlerarası bir bilim insanları takımınca gerçekleştirilen araştırma, bu yüzyılın sonuna dek ekonomik zararın daha evvel varsayım edilenden altı kat daha yüksek olabileceğini ortaya koydu.
Bu çeşit gelecek kestirimleri, dünya çapındaki hükümetlerin sera gazı emisyonlarını azaltmanın rölâtif maliyetlerini ve faydalarını hesaplamasına yardım ediyor. Öte yandan, daha evvel yapılan tahliller, kullanılan modellerin büyük riskleri görmezden gelebildiğini ve ötürüsıyla maliyetleri hafifçee alabildiğini gösteriyor.
Günümüzde, aksi istikamette artan delillere rağmen, kullanılan modellerin büyük kısmı, iklim değişikliğinin ekonomik büyüme üzerinde kalıcı bir tesire sahip olmadığını var iseyarak kısa vadeli hasarlar üzerinde ağırlaşıyor. Kuraklık, yangınlar, sıcak hava dalgaları ve fırtınalar üzere çok iklimsel olayların sıhhat, birikim ve işgücü verimliliği üstündeki tesirleri sebebiyle uzun vadeli ekonomik ziyanlara yol açması olası görünüyor.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İKTİSADA KALICI HASARLAR VERECEK
Araştırma makalesinin muharrirleri, birinci vakit içinderda ulusal siyaset kararları bazında karbon fiyatını tespit etmek maksadıyla kullanılan üç farklı iklim iktisadı modelinden birini güncelledi; ardından, yıldan yıla iklim değişikliklerinin tesirini ve iklim olaylarının akabinde görülen ekonomik düzgünleşme oranlarını araştırmak için kullandı.
Araştırma, iklim değişikliğinin ekonomik büyüme üzerinde yarattığı tesirleri hesaba katarken, 2100 yılına dek global gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) ısınmanın tesirleri yokken olacağından yüzde 37 daha düşük gerçekleşebileceğini ortaya koyuyor. Birden fazla iddiada hariç tutulan kalıcı ziyanlar hesaba katılmadan GSYİH yaklaşık yüzde altı daha düşük olacak ve bu durum da büyüme üstündeki tesirlerin, iklim değişikliğinin ekonomik maliyetlerini altı kat artırabileceği manasına geliyor.
tıpkı vakitte, iklimsel ziyanların uzun vadeli büyümeyi ne oranda etkilemeye devam ettiği ve toplumların bu ziyanları telafi etmek için ne kadar ahenk gösterebileceği konusunda hâlâ büyük bir belirsizlik kelam konusu; büyümenin hangi seviyede etkilendiğine bağlı olarak, bu yüzyılda global ısınmasının ekonomik maliyetleri global GSYİH’nın yüzde 51’ine dek yükselebilir.
ISI ARTIŞI TAHRİBATI GİTGİDE BÜYÜTECEK
UCL Coğrafya Bölümü’nden makalenin ortak müellifi Dr. Chris Brierley, “İklim değişikliğinin uzun vadeli ekonomik büyüme üzerinde hangi seviyede tesirli olacağını şimdilik tam manasıyla bilmiyoruz; buna rağmen, birden fazla ekonomik modelin var iseydığı üzere sıfır olması mümkün değil” diyor: “İklim değişikliği, Kuzey Amerika’da görülen son sıcak hava dalgası ve Avrupa’da yaşanan seller üzere ziyan verici olayları epey daha mümkün bir hale getiriyor. İktisatların bunun üzere olayların tesirlerini birkaç ay ortasında telafi ettiğini var iseymayı bir kenara bırakırsak, global ısınmanın maliyeti ekseriyetle açıklanandan fazlaca daha fazla görünüyor. İklimin ekonomik büyümeyi hangi halde değiştirdiğine ait hâlâ daha âlâ bir anlayışa muhtacız ancak uzun vadeli küçük tesirler kelam konusu olduğunda bile emisyonların azaltılması epeyce daha acil bir hale geliyor.”
Araştırmacılar, tıpkı vakitte, son on yılda iklim biliminde gerçekleşen ilerlemeleri ve iklim değişikliğinin yıllık ortalama sıcaklıkların değişkenliği üzerinde yarattığı etkiyi hesaba katmak gayesiyle eldeki modeli güncellediler; sonuçta, her ikisi de iklim değişikliğinin öngörülen maliyetini yükseltti.
Araştırmanın müellifleri, yapılan bu değişikliklerin -sera gazı emisyonlarının topluma yüklediği ekonomik maliyeti ölçen, iklim hareketi konusundaki aciliyet düzeyinin kritik bir göstergesi olan- ‘toplumsal karbon maliyeti’ (SCCO2) üzerinde yarattığı etkiyi hesapladılar. Bir ton karbondioksit başına ABD doları cinsinden tabir edilen öngörüler şu anda 10 ilâ 1000 dolar içinde büyük farklılıklar gösteriyor. tıpkı vakitte, daha sağlam bir iklim bilimi ve güncellenmiş modeller göz önünde bulundurulduğunda, bu yeni araştırma, ekonomik zararın aslında bir ton karbondioksit başına 3 bin doların üzerinde olabileceğini ortaya koyuyor.
Dr. Brierley, “CO2’in yakılmasının, direkt cüzdanlarımıza olmasa da topluma bir yüklediği bir maliyet kelam konusu. Her bir insanın yarattığı emisyonlar, iklim değişikliğinin ekonomik büyüme üstündeki tesirleri eklendikten daha sonra 15 bin doların üzerine çıkarak insan başına yıllık 1300 doların üzerinde bir maliyete yol açabilir” diyor.
Eldeki bulgular büyük belirsizlikler taşırken, merkezi kıymetlerin, siyaset yapıcıların şu anda iddia ettiğinden çok daha yüksek olduğu tespit edildi; mesela ABD hükümeti, sera gazı salımlarıyla kontaklı projelerin maliyet ve faydalarını kıymetlendirmek için şu anda ton başına yaklaşık 51 dolarlık bir ‘toplumsal karbon maliyeti’ kullanırken, güç, imalat ve havacılığı kapsayan ‘AB Emisyon Ticareti Planı’, yakın vakitte birinci defa 61 euro’nun üzerine çıktı.
EMİSYONLARI AZALTMAK DAHA UCUZA GELİYOR
ETH Zürih’ten araştırmanın ortak müellifi Paul Waidelich, “Bulgular, sera gazı emisyonlarını azaltmanın iklim değişikliğinin yarattığı tesirlerle başa çıkmaktan daha ucuz olduğunu ve sürmekte olan ısınmadan doğan ekonomik ziyanların, şu anda emisyonların önlenmesi sırasında ortaya çıkabilecek maliyetlerin birçoğundan daha ağır basacağını doğruluyor. Maliyetlerin daha evvel öngörülenden daha yüksek olması riski, hızlı ve kuvvetli bir emisyon azaltmanın aciliyetini bir daha teyit ediyor. Sera gazı emisyonlarını düşürmemeyi tercih etmenin çok derece tehlikeli bir ekonomik strateji olduğunu ortaya koyuyor” diyor.
UCL’de eski bir yüksek lisans öğrencisi ve çalışmanın başyazarı olan (Imperial College London Memleketler arası uygulamalı Sistem Tahlili Enstitüsü’nden) Jarmo Kikstra, “İklim değişikliğinin genel maliyetini hesaplamak hayli güç lakin çoğalan bilimsel ispatlar ekonomik iddiaları daha isabetli hale getiriyor. Bu alanda çalışan iklim bilimi son on yılda epey gelişti ve bilimi kullanarak yarattığımız geliştirmeler maliyet-fayda kestirimlerinin büyüklük sırasını değiştirmiyor” diyor: “Ne var ki, iktisadın gelecekte iklimsel tesirlere ne tarafta reaksiyon vereceği konusunda epey daha kararsızız. İklimin ekonomiler üzerinde sahip olduğu kalıcı tesire daha yakından bakarsak, ne seviyede iklimsel hareket gerçekleştirdiğimize bağlı olarak maliyetlerin biroldukça kez artabileceğini görürüz.”
Yazının yepyenisi Phys.org sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Birkaç gün evvel Environmental Research Letters isimli mecmuada yayınlanan ve milletlerarası bir bilim insanları takımınca gerçekleştirilen araştırma, bu yüzyılın sonuna dek ekonomik zararın daha evvel varsayım edilenden altı kat daha yüksek olabileceğini ortaya koydu.
Bu çeşit gelecek kestirimleri, dünya çapındaki hükümetlerin sera gazı emisyonlarını azaltmanın rölâtif maliyetlerini ve faydalarını hesaplamasına yardım ediyor. Öte yandan, daha evvel yapılan tahliller, kullanılan modellerin büyük riskleri görmezden gelebildiğini ve ötürüsıyla maliyetleri hafifçee alabildiğini gösteriyor.
Günümüzde, aksi istikamette artan delillere rağmen, kullanılan modellerin büyük kısmı, iklim değişikliğinin ekonomik büyüme üzerinde kalıcı bir tesire sahip olmadığını var iseyarak kısa vadeli hasarlar üzerinde ağırlaşıyor. Kuraklık, yangınlar, sıcak hava dalgaları ve fırtınalar üzere çok iklimsel olayların sıhhat, birikim ve işgücü verimliliği üstündeki tesirleri sebebiyle uzun vadeli ekonomik ziyanlara yol açması olası görünüyor.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İKTİSADA KALICI HASARLAR VERECEK
Araştırma makalesinin muharrirleri, birinci vakit içinderda ulusal siyaset kararları bazında karbon fiyatını tespit etmek maksadıyla kullanılan üç farklı iklim iktisadı modelinden birini güncelledi; ardından, yıldan yıla iklim değişikliklerinin tesirini ve iklim olaylarının akabinde görülen ekonomik düzgünleşme oranlarını araştırmak için kullandı.
Araştırma, iklim değişikliğinin ekonomik büyüme üzerinde yarattığı tesirleri hesaba katarken, 2100 yılına dek global gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) ısınmanın tesirleri yokken olacağından yüzde 37 daha düşük gerçekleşebileceğini ortaya koyuyor. Birden fazla iddiada hariç tutulan kalıcı ziyanlar hesaba katılmadan GSYİH yaklaşık yüzde altı daha düşük olacak ve bu durum da büyüme üstündeki tesirlerin, iklim değişikliğinin ekonomik maliyetlerini altı kat artırabileceği manasına geliyor.
tıpkı vakitte, iklimsel ziyanların uzun vadeli büyümeyi ne oranda etkilemeye devam ettiği ve toplumların bu ziyanları telafi etmek için ne kadar ahenk gösterebileceği konusunda hâlâ büyük bir belirsizlik kelam konusu; büyümenin hangi seviyede etkilendiğine bağlı olarak, bu yüzyılda global ısınmasının ekonomik maliyetleri global GSYİH’nın yüzde 51’ine dek yükselebilir.
ISI ARTIŞI TAHRİBATI GİTGİDE BÜYÜTECEK
UCL Coğrafya Bölümü’nden makalenin ortak müellifi Dr. Chris Brierley, “İklim değişikliğinin uzun vadeli ekonomik büyüme üzerinde hangi seviyede tesirli olacağını şimdilik tam manasıyla bilmiyoruz; buna rağmen, birden fazla ekonomik modelin var iseydığı üzere sıfır olması mümkün değil” diyor: “İklim değişikliği, Kuzey Amerika’da görülen son sıcak hava dalgası ve Avrupa’da yaşanan seller üzere ziyan verici olayları epey daha mümkün bir hale getiriyor. İktisatların bunun üzere olayların tesirlerini birkaç ay ortasında telafi ettiğini var iseymayı bir kenara bırakırsak, global ısınmanın maliyeti ekseriyetle açıklanandan fazlaca daha fazla görünüyor. İklimin ekonomik büyümeyi hangi halde değiştirdiğine ait hâlâ daha âlâ bir anlayışa muhtacız ancak uzun vadeli küçük tesirler kelam konusu olduğunda bile emisyonların azaltılması epeyce daha acil bir hale geliyor.”
Araştırmacılar, tıpkı vakitte, son on yılda iklim biliminde gerçekleşen ilerlemeleri ve iklim değişikliğinin yıllık ortalama sıcaklıkların değişkenliği üzerinde yarattığı etkiyi hesaba katmak gayesiyle eldeki modeli güncellediler; sonuçta, her ikisi de iklim değişikliğinin öngörülen maliyetini yükseltti.
Araştırmanın müellifleri, yapılan bu değişikliklerin -sera gazı emisyonlarının topluma yüklediği ekonomik maliyeti ölçen, iklim hareketi konusundaki aciliyet düzeyinin kritik bir göstergesi olan- ‘toplumsal karbon maliyeti’ (SCCO2) üzerinde yarattığı etkiyi hesapladılar. Bir ton karbondioksit başına ABD doları cinsinden tabir edilen öngörüler şu anda 10 ilâ 1000 dolar içinde büyük farklılıklar gösteriyor. tıpkı vakitte, daha sağlam bir iklim bilimi ve güncellenmiş modeller göz önünde bulundurulduğunda, bu yeni araştırma, ekonomik zararın aslında bir ton karbondioksit başına 3 bin doların üzerinde olabileceğini ortaya koyuyor.
Dr. Brierley, “CO2’in yakılmasının, direkt cüzdanlarımıza olmasa da topluma bir yüklediği bir maliyet kelam konusu. Her bir insanın yarattığı emisyonlar, iklim değişikliğinin ekonomik büyüme üstündeki tesirleri eklendikten daha sonra 15 bin doların üzerine çıkarak insan başına yıllık 1300 doların üzerinde bir maliyete yol açabilir” diyor.
Eldeki bulgular büyük belirsizlikler taşırken, merkezi kıymetlerin, siyaset yapıcıların şu anda iddia ettiğinden çok daha yüksek olduğu tespit edildi; mesela ABD hükümeti, sera gazı salımlarıyla kontaklı projelerin maliyet ve faydalarını kıymetlendirmek için şu anda ton başına yaklaşık 51 dolarlık bir ‘toplumsal karbon maliyeti’ kullanırken, güç, imalat ve havacılığı kapsayan ‘AB Emisyon Ticareti Planı’, yakın vakitte birinci defa 61 euro’nun üzerine çıktı.
EMİSYONLARI AZALTMAK DAHA UCUZA GELİYOR
ETH Zürih’ten araştırmanın ortak müellifi Paul Waidelich, “Bulgular, sera gazı emisyonlarını azaltmanın iklim değişikliğinin yarattığı tesirlerle başa çıkmaktan daha ucuz olduğunu ve sürmekte olan ısınmadan doğan ekonomik ziyanların, şu anda emisyonların önlenmesi sırasında ortaya çıkabilecek maliyetlerin birçoğundan daha ağır basacağını doğruluyor. Maliyetlerin daha evvel öngörülenden daha yüksek olması riski, hızlı ve kuvvetli bir emisyon azaltmanın aciliyetini bir daha teyit ediyor. Sera gazı emisyonlarını düşürmemeyi tercih etmenin çok derece tehlikeli bir ekonomik strateji olduğunu ortaya koyuyor” diyor.
UCL’de eski bir yüksek lisans öğrencisi ve çalışmanın başyazarı olan (Imperial College London Memleketler arası uygulamalı Sistem Tahlili Enstitüsü’nden) Jarmo Kikstra, “İklim değişikliğinin genel maliyetini hesaplamak hayli güç lakin çoğalan bilimsel ispatlar ekonomik iddiaları daha isabetli hale getiriyor. Bu alanda çalışan iklim bilimi son on yılda epey gelişti ve bilimi kullanarak yarattığımız geliştirmeler maliyet-fayda kestirimlerinin büyüklük sırasını değiştirmiyor” diyor: “Ne var ki, iktisadın gelecekte iklimsel tesirlere ne tarafta reaksiyon vereceği konusunda epey daha kararsızız. İklimin ekonomiler üzerinde sahip olduğu kalıcı tesire daha yakından bakarsak, ne seviyede iklimsel hareket gerçekleştirdiğimize bağlı olarak maliyetlerin biroldukça kez artabileceğini görürüz.”
Yazının yepyenisi Phys.org sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)