İsimli Tıp Kurumu Başkanlığının toplumca tanınan ünitelerinin başında Morg İhtisas Dairesi geliyor.
Toprak altında iskeletleşmeye yüz tutmuş biçimde bulunan cesetlerin kime ilişkin olduğundan, bir kişinin görünen ve bilinenin bilakis aslında nasıl öldüğü bahislerini da araştıran ünitede, her gün fazlaca sayıda otopsi ve kimliklendirme süreci yapılıyor.
BİLİM İÇİN ÇALIŞAN TAKIMLI BÖCEKLER
İnsan kemiğindeki deri ve doku modüllerini yiyen “dermestes maculatus” böceklerine ise ünitenin takımlı çalışanları gözüyle bakılıyor
Morg İhtisas Dairesi Lideri Murat Nihat Arslan, İsimli Tıp Kurumu Kemik ve Diş İnceleme Laboratuvarı’ndaki örnek hadise önünde açıklamalarda bulundu.
CENAZE TİTİZLİKLE KORUNUYOR
Arslan, cenaze teslimi sırasında karışıklığa mahal vermemek için aldıkları tedbirleri anlattı.
Cenazeyi görmelerine karşın, “Bu benim yakınım”
Arslan, otopsi sürecinin mevt isimli bir olay ise yapıldığına dikkati çekerek, “Şüpheli mevt meydana geldiğinde, meyyit muayenesinde cumhuriyet savcısı otopsi sonucu verdiyse otopsi konusunda cenaze sahibinin kelam hakkı olmuyor. Cenazenin kime verileceği ile ilgili mevzuat yok. Bizim tercihimiz 1. dereceden akrabasının gelmesi. Otopsiden daha sonra cenazenin ailesi yoksa bir yakınına verilip verilmemesi konusunda cumhuriyet savcısına danışıyoruz.” dedi.
CESEDİN ANATOMİK YAPISINA NAZARAN KEMİK DİZİLİMİ
Kemik ve diş tahlili laboratuvara gelen, üzerinde az ölçüde kas, deri ve organ üzere beden kalıntıları bulunan iskeletleşmiş cenaze örnekleri üzerinden de kıymetlendirme yapan Arslan, masada bulunan hadisenin bir doğu vilayetinden incelenmek üzere buraya gönderildiğini söylemiş oldu.
Kıyafetleri ve iskelet modülleri başka ayrı masalarda, insan anatomisine uygun dizilmiş biçimde bulunan hadise hakkında kimi bilgiler veren Arslan, kemik ve diş inceleme şubesinin, Türkiye’de yalnızca Morg İhtisas Dairesi’nin altında yapılandırıldığını kaydetti.
OLAY İNCELEME SÜRECİ
Burada isimli tıp uzmanı, antropoloji uzmanı ve asistan tabiplerin vazife aldığını aktaran Arslan, şunları söylemiş oldu:
“Buraya, buluntu kemikler yahut mezar açma daha sonrası kemikleşmiş bir ceset gelebiliyor. Otopside kimi vakit kemik incelemesine gereksinim duyduğumuz durumlar olabiliyor. O kemikler incelenmek üzere buraya gelir. Önümüzdeki buluntu, kemik olayı. Bize gelen sorular: ‘Bu kemikler kaç şahsa ilişkin? Beşere mı hayvana mı ilişkin? Olay kaç yaşında, cinsiyeti ne? niye ve ne vakit ölmüştür?’ Kemikler geldiğinde birinci yapılan süreç tasniftir. Tıpkı otopsideki üzere cesedin anatomik yapısına nazaran kemik dizimi yapılır. Kaç tane ceset olduğu incelenir. İncelememizde kemiklerin yapısına bakarız. Cesedin pelvis kemiğinin pubis birleşim noktasındaki açıklık darsa erkek, genişse bayandır. Kafatası yere konduğunda kulak ardı çıkıntıları yere oturuyorsa erkek, havada kalıyorsa bayandır. Burun üstü çıkıntılı mı, düz mü diye bakıyoruz.”
“CESEDİN MEVT VAKTİ BÖCEKLERDEN ANLAŞILABİLİYOR”
“örneğin 2 tane sol uyluk kemiği var ise 2 kişi vardır” diyen Arslan, daha sonrasında kemiklerden örnekleri DNA incelemesine gönderdiklerini belirtti.
Arslan, buradaki çalışmalar hakkında da bilgi vererek, “Zehirlenme var mı, yok mu?’ üzere sorular için topraktaki yumuşak dokuyu toksikolojik incelemeye gönderiyoruz. Ceset, her vakit kemik halinde gelmiyor, yumuşak dokuyla da gelebiliyor. bu biçimde ön incelemelerimiz var. Kemiğin üstündeki yumuşak doku ölçüsüne ya da tazeliğine göre biçimlerimiz değişiyor.” diye konuştu.
“BÖCEKLER KEMİKLERİ YUMUŞAK DOKUDAN AYIRIYOR”
Böcekler, enzimatik ve kimyasal usuller kullanarak, kemikleri yumuşak dokudan ayırdıklarını lisana getiren Arslan, şunları kaydetti:
“Travma tahlilini yapabilmemiz ve kemiği detaylı inceleyebilmemiz için kemiği dokudan ayırmamız gerekiyor. Çürümenin yeni başladığı cesetlerde, sinek larvaları ve sineğin erişkin hale gelişi sürecini inceleyerek, kestirimi mevt vaktini tespit etmeye çalışıyoruz. Böceklerin cesede geliş sıraları farklıdır. Cesette hangi böcek var ise, vefatın üzerinden ne kadar vakit geçtiği hakkında fikir sahibi olunabiliyor. Bu postmortem entomolojinin konusu.”
DOKU YİYEN BÖCEKLER İSİMLİ TIPIN GÖZDESİ
Dünyada iskelet temizlemede yaygın olan “dermestes maculatus” böcekleri, ATK tarafınca da uzun yıllardır kullanılıyor. Üzerinde insan doku kalıntısı bulunan kemiklerin, mikroskop altında incelenebilmesi için bu dokuların kemikten temizlenmesi gerekiyor. Bu noktada, kelam konusu böcekler devreye giriyor.
DOĞAL HAYAT ALANI OLUŞTURULDU
Kurumun ilgili ünitesindeki laboratuvarında bulunan yeni doğan bebek kuvözünde koruma edilen böceklere, doğal ortamlarına uygun bir ömür alanı sunuluyor.
Muhakkak sıcaklık derecesiyle uygun nemlendirilmiş bir ortamda koloni halinde yaşayan minik canlılarda gece ve gündüz algısı yaratmak için planlanan saatlerde ışık da veriliyor.
Morg İhtisas Dairesi Lideri Arslan, bu böceklerin epeyce hassas canlılar olduğunu, çürümüş yumuşak dokularını yediklerini söylemiş oldu.
Arslan, böcekleri “kadrolu çalışanları” olarak gördüklerine dikkati çekerek, “Hem üreyebilmeleri birebir vakitte olağan ömür döngülerini sürdürebilmeleri için sıcaklığın ve nemin makul standartlarda tutulması lazım. Bunu yapabileceğimiz en uygun ortam bebek kuvözüydü. Hem ışıklandırmanın günlük sistemini kurabileceğimiz tıpkı vakitte nemini ve sıcaklığını daima denetim edebileceğimiz ortamı bu türlü sağlayabildik. Son derece başarılı olarak ömür döngülerini devam ettirebiliyoruz. Gece karanlık, gündüz aydınlık tertip sağlamaya çalışıyoruz, kırmızı ışık kullanıyoruz. Kuvözün içine talaş koyduk, meskenleri için strafor koyduk. Tabiatta nasıl yaşıyorlarsa onu sağlamaya çalıştık.” değerlendirmesini yaptı.
Travma tahlillerinde hassas kemiklerde bulunan yumuşak dokuları kendileri ayırdığında kemiğin ziyan nazaranbileceğinin, bunun isimli kararı olumsuz etkileyebileceğinin altını çizen Arslan, şöyleki devam etti:
“1-2 GÜNDE TEMİZLİYORLAR”
“En pakı, kemiği olduğu formuyla açığa çıkarabileceğimiz usul bu. Otopsiden, bilhassa boyun iskelet yapılarından alınan küçük kemik kesimlerini kuvöze koyuyoruz. ‘Elle boğma üzere travmalar var mı?’ diye bakmamız gerekebiliyor. ‘Kırık var mı, yok mu?’ Bakabilmemiz için kemiği yumuşak dokusundan ayırıp mikroskop altında incelememiz gerekiyor. kimi vakit de hassas nokta kemikleri var, onu da bu metotla inceleyebiliyoruz. Böcekler günlük sistemlerine, keyiflerine ve yumuşak dokunun ölçüsüne göre kemiği temizliyorlar. Bir haftayı bulmuyor, 1-2 güne temizliyorlar. Adalet için çalışıyorlar. Burası onların hayat alanı.”
YARALARIN TESPİTİNDE KIYMET TAŞIYOR
Böcekler tarafınca temizleme süreci bitmek üzere olan boyun omuru kemiklerini gösteren Arslan, böcekler yardımıyla, olayda bıçaklı yaralama olduğuna işaret eden birtakım emarelere ulaşıldığını kaydetti.
Böceklerin kemiği yumuşak dokudan arındırdığında, boyun omurunun ön yüzünde bıçak yarasının tespit edildiğini anlatan Arslan, “Az daha sonra bunu mikroskop ortamında da inceleyeceğiz, teşhisimizi doğrulayacağız. Bunu elle yapsaydık, ‘Acaba kullandığımız bıçak niçiniyle mi oldu?’ diye düşünebilirdik.” biçiminde konuştu.
Toprak altında iskeletleşmeye yüz tutmuş biçimde bulunan cesetlerin kime ilişkin olduğundan, bir kişinin görünen ve bilinenin bilakis aslında nasıl öldüğü bahislerini da araştıran ünitede, her gün fazlaca sayıda otopsi ve kimliklendirme süreci yapılıyor.
BİLİM İÇİN ÇALIŞAN TAKIMLI BÖCEKLER
İnsan kemiğindeki deri ve doku modüllerini yiyen “dermestes maculatus” böceklerine ise ünitenin takımlı çalışanları gözüyle bakılıyor
Morg İhtisas Dairesi Lideri Murat Nihat Arslan, İsimli Tıp Kurumu Kemik ve Diş İnceleme Laboratuvarı’ndaki örnek hadise önünde açıklamalarda bulundu.
CENAZE TİTİZLİKLE KORUNUYOR
Arslan, cenaze teslimi sırasında karışıklığa mahal vermemek için aldıkları tedbirleri anlattı.
Cenazeyi görmelerine karşın, “Bu benim yakınım”
Arslan, otopsi sürecinin mevt isimli bir olay ise yapıldığına dikkati çekerek, “Şüpheli mevt meydana geldiğinde, meyyit muayenesinde cumhuriyet savcısı otopsi sonucu verdiyse otopsi konusunda cenaze sahibinin kelam hakkı olmuyor. Cenazenin kime verileceği ile ilgili mevzuat yok. Bizim tercihimiz 1. dereceden akrabasının gelmesi. Otopsiden daha sonra cenazenin ailesi yoksa bir yakınına verilip verilmemesi konusunda cumhuriyet savcısına danışıyoruz.” dedi.
CESEDİN ANATOMİK YAPISINA NAZARAN KEMİK DİZİLİMİ
Kemik ve diş tahlili laboratuvara gelen, üzerinde az ölçüde kas, deri ve organ üzere beden kalıntıları bulunan iskeletleşmiş cenaze örnekleri üzerinden de kıymetlendirme yapan Arslan, masada bulunan hadisenin bir doğu vilayetinden incelenmek üzere buraya gönderildiğini söylemiş oldu.
Kıyafetleri ve iskelet modülleri başka ayrı masalarda, insan anatomisine uygun dizilmiş biçimde bulunan hadise hakkında kimi bilgiler veren Arslan, kemik ve diş inceleme şubesinin, Türkiye’de yalnızca Morg İhtisas Dairesi’nin altında yapılandırıldığını kaydetti.
OLAY İNCELEME SÜRECİ
Burada isimli tıp uzmanı, antropoloji uzmanı ve asistan tabiplerin vazife aldığını aktaran Arslan, şunları söylemiş oldu:
“Buraya, buluntu kemikler yahut mezar açma daha sonrası kemikleşmiş bir ceset gelebiliyor. Otopside kimi vakit kemik incelemesine gereksinim duyduğumuz durumlar olabiliyor. O kemikler incelenmek üzere buraya gelir. Önümüzdeki buluntu, kemik olayı. Bize gelen sorular: ‘Bu kemikler kaç şahsa ilişkin? Beşere mı hayvana mı ilişkin? Olay kaç yaşında, cinsiyeti ne? niye ve ne vakit ölmüştür?’ Kemikler geldiğinde birinci yapılan süreç tasniftir. Tıpkı otopsideki üzere cesedin anatomik yapısına nazaran kemik dizimi yapılır. Kaç tane ceset olduğu incelenir. İncelememizde kemiklerin yapısına bakarız. Cesedin pelvis kemiğinin pubis birleşim noktasındaki açıklık darsa erkek, genişse bayandır. Kafatası yere konduğunda kulak ardı çıkıntıları yere oturuyorsa erkek, havada kalıyorsa bayandır. Burun üstü çıkıntılı mı, düz mü diye bakıyoruz.”
“CESEDİN MEVT VAKTİ BÖCEKLERDEN ANLAŞILABİLİYOR”
“örneğin 2 tane sol uyluk kemiği var ise 2 kişi vardır” diyen Arslan, daha sonrasında kemiklerden örnekleri DNA incelemesine gönderdiklerini belirtti.
Arslan, buradaki çalışmalar hakkında da bilgi vererek, “Zehirlenme var mı, yok mu?’ üzere sorular için topraktaki yumuşak dokuyu toksikolojik incelemeye gönderiyoruz. Ceset, her vakit kemik halinde gelmiyor, yumuşak dokuyla da gelebiliyor. bu biçimde ön incelemelerimiz var. Kemiğin üstündeki yumuşak doku ölçüsüne ya da tazeliğine göre biçimlerimiz değişiyor.” diye konuştu.
“BÖCEKLER KEMİKLERİ YUMUŞAK DOKUDAN AYIRIYOR”
Böcekler, enzimatik ve kimyasal usuller kullanarak, kemikleri yumuşak dokudan ayırdıklarını lisana getiren Arslan, şunları kaydetti:
“Travma tahlilini yapabilmemiz ve kemiği detaylı inceleyebilmemiz için kemiği dokudan ayırmamız gerekiyor. Çürümenin yeni başladığı cesetlerde, sinek larvaları ve sineğin erişkin hale gelişi sürecini inceleyerek, kestirimi mevt vaktini tespit etmeye çalışıyoruz. Böceklerin cesede geliş sıraları farklıdır. Cesette hangi böcek var ise, vefatın üzerinden ne kadar vakit geçtiği hakkında fikir sahibi olunabiliyor. Bu postmortem entomolojinin konusu.”
DOKU YİYEN BÖCEKLER İSİMLİ TIPIN GÖZDESİ
Dünyada iskelet temizlemede yaygın olan “dermestes maculatus” böcekleri, ATK tarafınca da uzun yıllardır kullanılıyor. Üzerinde insan doku kalıntısı bulunan kemiklerin, mikroskop altında incelenebilmesi için bu dokuların kemikten temizlenmesi gerekiyor. Bu noktada, kelam konusu böcekler devreye giriyor.
DOĞAL HAYAT ALANI OLUŞTURULDU
Kurumun ilgili ünitesindeki laboratuvarında bulunan yeni doğan bebek kuvözünde koruma edilen böceklere, doğal ortamlarına uygun bir ömür alanı sunuluyor.
Muhakkak sıcaklık derecesiyle uygun nemlendirilmiş bir ortamda koloni halinde yaşayan minik canlılarda gece ve gündüz algısı yaratmak için planlanan saatlerde ışık da veriliyor.
Morg İhtisas Dairesi Lideri Arslan, bu böceklerin epeyce hassas canlılar olduğunu, çürümüş yumuşak dokularını yediklerini söylemiş oldu.
Arslan, böcekleri “kadrolu çalışanları” olarak gördüklerine dikkati çekerek, “Hem üreyebilmeleri birebir vakitte olağan ömür döngülerini sürdürebilmeleri için sıcaklığın ve nemin makul standartlarda tutulması lazım. Bunu yapabileceğimiz en uygun ortam bebek kuvözüydü. Hem ışıklandırmanın günlük sistemini kurabileceğimiz tıpkı vakitte nemini ve sıcaklığını daima denetim edebileceğimiz ortamı bu türlü sağlayabildik. Son derece başarılı olarak ömür döngülerini devam ettirebiliyoruz. Gece karanlık, gündüz aydınlık tertip sağlamaya çalışıyoruz, kırmızı ışık kullanıyoruz. Kuvözün içine talaş koyduk, meskenleri için strafor koyduk. Tabiatta nasıl yaşıyorlarsa onu sağlamaya çalıştık.” değerlendirmesini yaptı.
Travma tahlillerinde hassas kemiklerde bulunan yumuşak dokuları kendileri ayırdığında kemiğin ziyan nazaranbileceğinin, bunun isimli kararı olumsuz etkileyebileceğinin altını çizen Arslan, şöyleki devam etti:
“1-2 GÜNDE TEMİZLİYORLAR”
“En pakı, kemiği olduğu formuyla açığa çıkarabileceğimiz usul bu. Otopsiden, bilhassa boyun iskelet yapılarından alınan küçük kemik kesimlerini kuvöze koyuyoruz. ‘Elle boğma üzere travmalar var mı?’ diye bakmamız gerekebiliyor. ‘Kırık var mı, yok mu?’ Bakabilmemiz için kemiği yumuşak dokusundan ayırıp mikroskop altında incelememiz gerekiyor. kimi vakit de hassas nokta kemikleri var, onu da bu metotla inceleyebiliyoruz. Böcekler günlük sistemlerine, keyiflerine ve yumuşak dokunun ölçüsüne göre kemiği temizliyorlar. Bir haftayı bulmuyor, 1-2 güne temizliyorlar. Adalet için çalışıyorlar. Burası onların hayat alanı.”
YARALARIN TESPİTİNDE KIYMET TAŞIYOR
Böcekler tarafınca temizleme süreci bitmek üzere olan boyun omuru kemiklerini gösteren Arslan, böcekler yardımıyla, olayda bıçaklı yaralama olduğuna işaret eden birtakım emarelere ulaşıldığını kaydetti.
Böceklerin kemiği yumuşak dokudan arındırdığında, boyun omurunun ön yüzünde bıçak yarasının tespit edildiğini anlatan Arslan, “Az daha sonra bunu mikroskop ortamında da inceleyeceğiz, teşhisimizi doğrulayacağız. Bunu elle yapsaydık, ‘Acaba kullandığımız bıçak niçiniyle mi oldu?’ diye düşünebilirdik.” biçiminde konuştu.