Ashley Gearhardt
Milyonlarca Amerikalı, her yıl -sıklıkla fazladan yağ, işlenmiş karbonhidrat ya da her ikisini de yüksek oranda içeren endüstriyel içeriklere sahip- çok işlenmiş besin tüketimini azaltmaya çalışıyor. Örnek olarak kurabiye, kek, patates cipsi ve pizza üzere besinleri düşünün.
Birçok insan için, yediği şeyleri değiştirme isteği, diyabet ve kalp hastalığı üzere potansiyel açıdan yaşamsal risk oluşturan sıhhat meseleleriyle irtibatlı telaşlar niçiniyle ortaya çıkar. Beslenmenin sıhhat üstündeki tesirleri sıradan bir sıkıntı değildir. Aslında, dünyanın dört bir yanındaki otuz yedi önde gelen bilim beşerinin oluşturduğu yeni pek fazlaca-disiplinli bilim komitesi, insan sıhhati bağlamında sıhhatsiz beslenmeyi korunmasız cinsel bağlantı, alkol, uyuşturucu ve tütün kullanmasından daha önemli bir tehdit olarak nitelendirdi. bir hayli insan çok işlenmiş besinlerin büyük kısmının sağlıklı olmadığından haberdardır. birebir vakitte, onları azaltma maksadı o kadar güç olabilir ki, bu teşebbüslerin birçok başarısızlığa uğrar. Pekala niye?
Meslektaşlarım ve ben, nazaranv yaptığımız Michigan Üniversitesi’ne bağlı Besin ve Bağımlılık Bilimi ve Tedavisi Laboratuvarı’nda büyük oranda gözden kaçan bir etken üzerinde araştırmalar yürütüyoruz: Bu çok işlenmiş besinler bağımlılık yapabilir ve elma yahut fasulye üzere besinlerden fazla tütün eserleriyle daha fazla ortak özelliğe sahip olabilir.
ÇOK İŞLENMİŞ BESİN BAĞIMLILIĞI
Bağımlılık bilimi, obezite ve sistemsiz beslenme üzerine araştırmalar yürüten bir klinik psikoloğum. Yale Üniversitesi’nde aldığım eğitim mühletince, bir epeyce insanın çok işlenmiş besinlerle olan bağlantılarında tüketim üzerinde denetim kaybı, çok bir istek ve olumsuz sonuçlar karşısında bu alışkanlığın bırakılamaması üzere bilindik bağımlılık belirtileri gösterdiğine şahit oldum.
Hâl bu biçimdeyken, meslektaşlarımla birlikte Yale Besin Bağımlılığı Ölçeği’ni oluşturduk. Bu, çok seviyede işlenmiş besinlere bağımlı olabilecek insanları tespit etmek için öteki bağımlılık problemlerini teşhis etmek emeliyle kullanılan Amerikan Psikiyatri Birliği kriterlerini kullanan bir ölçektir.
Varsayımlarımıza bakılırsa Amerikalıların yüzde 15’i, beslenme stiliyle irtibatlı hastalık, obezite ve daha düşük bir hayat kalitesiyle ilişkili besin bağımlılığı ölçütlerini karşılıyor. Bu yaygınlık, öteki yasal ve erişilebilir hususlara bağımlı olan insanlarınkiyle ziyadesiyle uyumlu görünüyor. örneğin, ABD’de yaşayan insanların yüzde 14’ü ‘alkol kullanım bozukluğu’ [alkolizm] tanısı koymak için gereken kriterleri karşılıyor.
Yaptığımız araştırmadan açıkça görüldüğü üzere, beşerler bu bağımlılık tesirini besinlerin külliyen hayatıyorlar. Yapay biçimde yüksek yağ seviyeleri ile şeker ve beyaz un üzere rafine karbonhidratlar barındıran çok işlenmiş besinler, insanların bağımlı biçimde tükettikleri şeyler. Örnek olarak çikolata, dondurma, patates kızartması, pizza ve kurabiyeler insanların en hayli bağımlılık yaşadığı yiyeceklerden kimilerini oluşturuyor. Pek şaşırtan olmayan halde, beşerler brokoli, fasulye ve salatalık tüketmek kelam konusu olduğunda denetimi kaybetme ihtimalinin fazlaca az olduğunu söz ediyorlar.
bir daha de bu ultra işlenmiş besinlerin hakikaten de bağımlılık yarattığı kabul edilebilir mi? Yoksa beşerler sevdikleri bir şeye çok mı düşkün oluyor? Meslektaşlarım ve ben, bu soruları cevaplamamıza yardım etmesi için, tütünün bağımlılık yapıp yapmadığına ait bağımlılık bilimindeki son büyük tartışmalardan birine yöneldik.
TÜTÜN BAĞIMLISI OLABİLECEĞİNİZ DURUM
Tütünün bağımlılık yaptığı fikri onlarca yıldan beri hararetli halde tartışılageldi. Alkol ve opioidler üzere uyuşturucuların bilakis, tütün eserleri sarhoş etmez ve insanların bunları kullanırken gündelik hayatlarını sürdürmesine mahzur olmaz. tıpkı vakitte, tütün eserleri, alkol ve opioidlerin aksine hayati tehlike içeren mahrumluk belirtilerine yol açmaz. Ayrıyeten, tütünü satın almak ya da kullanmak için maddeleri çiğnemeye pek gereksinim duyulmaz.
En büyük global tütün sanayisi şirketleri sıklıkla tütün ve ‘klasik’ bağımlılık yapan ilaçlar içindeki farkın altını çizerler. Tütünün hakikaten de bağımlılık yapıp yapmadığına ait büyüyen kuşku, endüstriyel uygulamalar bağlamında suçluluktan kaçınmalarına yardımcı olabilir ve kabahati, sigara içmeye devam etme istikametindeki tercihleri niçiniyle tüketicilere atabilir.
Öte yandan, 1988 yılında, ABD Sıhhat Dairesi Başkanlığı resmi olarak tütün mamüllerini bağımlılık yapan unsur olarak sınıflandırdı. Yayınladıkları rapor, büyük tütün şirketlerinin kullandığı tütün içeriğinin, mamüllerinin tadından ve duyusal tesirlerinden kaynaklanan bir tüketici tercihi sorunu olduğu istikametindeki yaklaşımıyla direkt doğruya çelişiyordu.
Sıhhat Dairesi Başkanlığı, tütün mamüllerinin bağımlılık yapan olarak sınıflandırılması sonucunı ‘büyük oranda bırakma isteğine ve hayati tehdit içeren sıhhat problemlerine karşın kuvvetli ve sıklıkla engellenemeyen kullanma dürtülerini harekete geçirme kabiliyetlerine’ dayandırıyordu. Bir öteki ispat ise, tütün mamüllerinin yüksek seviyedeki nikotini süratli bir biçimde salma kabiliyetiydi ve bu da onları ziyadesiyle kuvvetli kılıyordu; çünkü kullanıcılar onları uyuşturucuya oranla daha fazla kullandıkları davranışı yenidenlamak istiyorlardı. Tütünün karşıladığı bağımlılık kriterlerinin sonuncusu, keyif hissini arttırmak ve olumsuz hisleri azaltmak üzere ruh halini değiştirme marifetiydi; zira nikotin beyni etkiliyordu.
Bu sınıflandırmanın tütüne karşı özel bir beyin yansısının tanımlanmasına dayandığı ise yaygın bir yanlış manaya. 1980’lerde, araştırmacılar nikotinin beyin üzerinde bir etkisinin olduğunu aslına bakarsan biliyorlardı. Ne var ki, bağımlılık yaratan unsurların beyni tam manasıyla nasıl etkilediğine dair pek az şey biliniyordu. İşin aslı, bağımlılığa dair -bir insanın bir hususa bağımlı olduğunu teyit eden özel ve ölçülebilir bir beyin reaksiyonu gibi- somut bir biyolojik belirteç hâlâ mevcut değil.
Sıhhat Dairesi Başkanlığı’nın tütünü bağımlılık yapan bir eser olarak nitelendirmesi, 1980’de sigarayı bağımlılık olarak nazarann insanların yüzde 37 olan oranını 2002’de yüzde 74’e çıkardı. Sigaranın bağımlılık yaptığını ortaya koyan bilimsel olgu, büyük tütün şirketlerinin uyguladığı halleri savunmasını da güçleştirdi.
1998 yılında büyük tütün sanayisi, sigaradan kaynaklanan sıhhat masraflarını karşılamak üzere eyaletlere milyarlarca dolar ödemelerine sebep olan yasal bir çabayı kaybetti. Mahkeme, sattıkları mamüllerin sıhhatsiz ve bağımlılık yaratan yapısını örtbas ettiklerini ortaya koyan saklı evrakları kamuoyuna açıklamalarına hükmetti. Bunun yanı sıra, mahkeme sonucu, bilhassa de gençlere eser satma imkanlarına büyük bir sınırlama getirdi.
1980’den bu güne ABD’de tütün mamüllerinin kullanması büyük oranda azaldı; bu, büyük bir halk sıhhati başarısıdır.
ÇOK İŞLENMİŞ BESİNLER DA BİREBİR ÖZELLİKLERİ BARINDIRIYOR
Çok işlenmiş besinler, tütünü bağımlılık yapan olarak sınıflandırmak gayesiyle kullanılan kriterlerin tamamını karşılar. Tütün ve çok işlenmiş besinler, keyif hissini artırarak ve olumsuz hisleri azaltarak ruh halini emsal halde değiştirir. Çok işlenmiş besinlerde bulunan yüksek rafine karbonhidrat ve yağ seviyeleri, beyinde bulunan ödül düzeneklerini kuvvetli bir halde harekete geçirir.
Ultra işlenmiş besinler son derece güçlüdir; daha fazlasını istemenizi sağlayacak halde davranışlarınızı biçimlendirebilirler. örneğin, öğretmenler ve ebeveynler, olumlu biçimde davranmaya devam etme ihtimalini artırmak emeliyle, çocuklarda olumlu davranışları ödüllendirmek için çok işlenmiş besinler kullanırlar. Araştırmacılar, sıçanlar üzerinde yaptıkları deneylerde, birfazlaca defa, şekerli tatların kokain üzere çok derecede bağımlılık yaratan uyuşturuculardan bile daha güçlü olduğunu ortaya çıkardılar.
Diyetlerde görülen yüksek seviyedeki başarısızlık oranları, bırakma dileğine rağmen çok işlenmiş besinlerin kuvvetli, ekseriyetle de engellenemeyen dürtüleri harekete geçirebileceğini açık ve üzücü bir biçimde ortaya koyuyor. Öte yandan, bağımlılık kelam konusu olduğunda, meyve, zerzevat ve baklagiller üzere besleyici ve az işlenmiş besinler bu kriterleri karşılamıyor.
ABD’de, 1980’lerden itibaren sıhhatsiz ve çok işlenmiş besinlerin üretiminde bir patlama yaşandı. Tıpkı vakit zarfında, tütün şirketleri olan Philip Morris ve RJ Reynolds, General Foods, Kraft, Nabisco ve Kool-Aid de dahil olmak üzere çok işlenmiş yiyecek ve içecek şirketlerini satın almaktaydılar. Philip Morris ve RJ Reynolds, bağımlılık yaratan ve ziyadesiyle kârlı tütün mamüllerini tasarlama ve satma alanlarındaki bilimsel, pazarlama ve endüstriyel ayrıntılarını çok işlenmiş besin alanında uygulamaya koydular. Bu tütün şirketleri 2000’li senelerda besin markalarını memleketler arası yiyecek ve içecek holdinglerine satmış olsalar da çağdaş besin sanayisine damgalarını oldukçatan vurmuş oldular.
Çağımızın besin piyasasında hükümran hale gelen çok işlenmiş besinleri bahis alan mevcut toplumsal telaffuz, onları ölçülü bir biçimde tüketmek için gayret sarf eden insanların -yani Amerikalıların büyük kısmının- sadece zayıf iradeli oldukları tarafındadır. Bu, insanların nasıl olup da sigarayı bırakamadıklarını açıklamak için kullanılanla tıpkı kıssa. Bu öykü, sigara üreten sanayinin hem de bu besinlerin pek birçoklarını geliştirdiği ve pazarladığı, bir maksat güderek “talep edilirliği” artırdığı ve “aşırı tüketiciler” yaratmak için çalıştığı gerçeğini göz arkası ediyor.
Bu tıp çok işlenmiş besinlerin bağımlılık yaratan yapısı, daha fazla kâr elde etme uğruna tüketicilerin özgür iradesine ve sıhhatine ziyan veriyor. birebir vakitte, tütün ve çok işlenmiş besinler içinde önemli bir fark mevcut. Hepimiz bir şeyler yemek zorundayız. Kimse bundan vazgeçemez.
Tıpkı tütün mamüllerinde olduğu üzere, çok işlenmiş besinlerin gördüğü ağır ilgiyi ve bunların birlikteinde getirdikleri sıhhat meselelerini ortadan kaldırmak için büyük ihtimalle endüstriyel bir düzenleme yapılması gerekiyor.
Yazının yepyenisi The Conversation sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Milyonlarca Amerikalı, her yıl -sıklıkla fazladan yağ, işlenmiş karbonhidrat ya da her ikisini de yüksek oranda içeren endüstriyel içeriklere sahip- çok işlenmiş besin tüketimini azaltmaya çalışıyor. Örnek olarak kurabiye, kek, patates cipsi ve pizza üzere besinleri düşünün.
Birçok insan için, yediği şeyleri değiştirme isteği, diyabet ve kalp hastalığı üzere potansiyel açıdan yaşamsal risk oluşturan sıhhat meseleleriyle irtibatlı telaşlar niçiniyle ortaya çıkar. Beslenmenin sıhhat üstündeki tesirleri sıradan bir sıkıntı değildir. Aslında, dünyanın dört bir yanındaki otuz yedi önde gelen bilim beşerinin oluşturduğu yeni pek fazlaca-disiplinli bilim komitesi, insan sıhhati bağlamında sıhhatsiz beslenmeyi korunmasız cinsel bağlantı, alkol, uyuşturucu ve tütün kullanmasından daha önemli bir tehdit olarak nitelendirdi. bir hayli insan çok işlenmiş besinlerin büyük kısmının sağlıklı olmadığından haberdardır. birebir vakitte, onları azaltma maksadı o kadar güç olabilir ki, bu teşebbüslerin birçok başarısızlığa uğrar. Pekala niye?
Meslektaşlarım ve ben, nazaranv yaptığımız Michigan Üniversitesi’ne bağlı Besin ve Bağımlılık Bilimi ve Tedavisi Laboratuvarı’nda büyük oranda gözden kaçan bir etken üzerinde araştırmalar yürütüyoruz: Bu çok işlenmiş besinler bağımlılık yapabilir ve elma yahut fasulye üzere besinlerden fazla tütün eserleriyle daha fazla ortak özelliğe sahip olabilir.
ÇOK İŞLENMİŞ BESİN BAĞIMLILIĞI
Bağımlılık bilimi, obezite ve sistemsiz beslenme üzerine araştırmalar yürüten bir klinik psikoloğum. Yale Üniversitesi’nde aldığım eğitim mühletince, bir epeyce insanın çok işlenmiş besinlerle olan bağlantılarında tüketim üzerinde denetim kaybı, çok bir istek ve olumsuz sonuçlar karşısında bu alışkanlığın bırakılamaması üzere bilindik bağımlılık belirtileri gösterdiğine şahit oldum.
Hâl bu biçimdeyken, meslektaşlarımla birlikte Yale Besin Bağımlılığı Ölçeği’ni oluşturduk. Bu, çok seviyede işlenmiş besinlere bağımlı olabilecek insanları tespit etmek için öteki bağımlılık problemlerini teşhis etmek emeliyle kullanılan Amerikan Psikiyatri Birliği kriterlerini kullanan bir ölçektir.
Varsayımlarımıza bakılırsa Amerikalıların yüzde 15’i, beslenme stiliyle irtibatlı hastalık, obezite ve daha düşük bir hayat kalitesiyle ilişkili besin bağımlılığı ölçütlerini karşılıyor. Bu yaygınlık, öteki yasal ve erişilebilir hususlara bağımlı olan insanlarınkiyle ziyadesiyle uyumlu görünüyor. örneğin, ABD’de yaşayan insanların yüzde 14’ü ‘alkol kullanım bozukluğu’ [alkolizm] tanısı koymak için gereken kriterleri karşılıyor.
Yaptığımız araştırmadan açıkça görüldüğü üzere, beşerler bu bağımlılık tesirini besinlerin külliyen hayatıyorlar. Yapay biçimde yüksek yağ seviyeleri ile şeker ve beyaz un üzere rafine karbonhidratlar barındıran çok işlenmiş besinler, insanların bağımlı biçimde tükettikleri şeyler. Örnek olarak çikolata, dondurma, patates kızartması, pizza ve kurabiyeler insanların en hayli bağımlılık yaşadığı yiyeceklerden kimilerini oluşturuyor. Pek şaşırtan olmayan halde, beşerler brokoli, fasulye ve salatalık tüketmek kelam konusu olduğunda denetimi kaybetme ihtimalinin fazlaca az olduğunu söz ediyorlar.
bir daha de bu ultra işlenmiş besinlerin hakikaten de bağımlılık yarattığı kabul edilebilir mi? Yoksa beşerler sevdikleri bir şeye çok mı düşkün oluyor? Meslektaşlarım ve ben, bu soruları cevaplamamıza yardım etmesi için, tütünün bağımlılık yapıp yapmadığına ait bağımlılık bilimindeki son büyük tartışmalardan birine yöneldik.
TÜTÜN BAĞIMLISI OLABİLECEĞİNİZ DURUM
Tütünün bağımlılık yaptığı fikri onlarca yıldan beri hararetli halde tartışılageldi. Alkol ve opioidler üzere uyuşturucuların bilakis, tütün eserleri sarhoş etmez ve insanların bunları kullanırken gündelik hayatlarını sürdürmesine mahzur olmaz. tıpkı vakitte, tütün eserleri, alkol ve opioidlerin aksine hayati tehlike içeren mahrumluk belirtilerine yol açmaz. Ayrıyeten, tütünü satın almak ya da kullanmak için maddeleri çiğnemeye pek gereksinim duyulmaz.
En büyük global tütün sanayisi şirketleri sıklıkla tütün ve ‘klasik’ bağımlılık yapan ilaçlar içindeki farkın altını çizerler. Tütünün hakikaten de bağımlılık yapıp yapmadığına ait büyüyen kuşku, endüstriyel uygulamalar bağlamında suçluluktan kaçınmalarına yardımcı olabilir ve kabahati, sigara içmeye devam etme istikametindeki tercihleri niçiniyle tüketicilere atabilir.
Öte yandan, 1988 yılında, ABD Sıhhat Dairesi Başkanlığı resmi olarak tütün mamüllerini bağımlılık yapan unsur olarak sınıflandırdı. Yayınladıkları rapor, büyük tütün şirketlerinin kullandığı tütün içeriğinin, mamüllerinin tadından ve duyusal tesirlerinden kaynaklanan bir tüketici tercihi sorunu olduğu istikametindeki yaklaşımıyla direkt doğruya çelişiyordu.
Sıhhat Dairesi Başkanlığı, tütün mamüllerinin bağımlılık yapan olarak sınıflandırılması sonucunı ‘büyük oranda bırakma isteğine ve hayati tehdit içeren sıhhat problemlerine karşın kuvvetli ve sıklıkla engellenemeyen kullanma dürtülerini harekete geçirme kabiliyetlerine’ dayandırıyordu. Bir öteki ispat ise, tütün mamüllerinin yüksek seviyedeki nikotini süratli bir biçimde salma kabiliyetiydi ve bu da onları ziyadesiyle kuvvetli kılıyordu; çünkü kullanıcılar onları uyuşturucuya oranla daha fazla kullandıkları davranışı yenidenlamak istiyorlardı. Tütünün karşıladığı bağımlılık kriterlerinin sonuncusu, keyif hissini arttırmak ve olumsuz hisleri azaltmak üzere ruh halini değiştirme marifetiydi; zira nikotin beyni etkiliyordu.
Bu sınıflandırmanın tütüne karşı özel bir beyin yansısının tanımlanmasına dayandığı ise yaygın bir yanlış manaya. 1980’lerde, araştırmacılar nikotinin beyin üzerinde bir etkisinin olduğunu aslına bakarsan biliyorlardı. Ne var ki, bağımlılık yaratan unsurların beyni tam manasıyla nasıl etkilediğine dair pek az şey biliniyordu. İşin aslı, bağımlılığa dair -bir insanın bir hususa bağımlı olduğunu teyit eden özel ve ölçülebilir bir beyin reaksiyonu gibi- somut bir biyolojik belirteç hâlâ mevcut değil.
Sıhhat Dairesi Başkanlığı’nın tütünü bağımlılık yapan bir eser olarak nitelendirmesi, 1980’de sigarayı bağımlılık olarak nazarann insanların yüzde 37 olan oranını 2002’de yüzde 74’e çıkardı. Sigaranın bağımlılık yaptığını ortaya koyan bilimsel olgu, büyük tütün şirketlerinin uyguladığı halleri savunmasını da güçleştirdi.
1998 yılında büyük tütün sanayisi, sigaradan kaynaklanan sıhhat masraflarını karşılamak üzere eyaletlere milyarlarca dolar ödemelerine sebep olan yasal bir çabayı kaybetti. Mahkeme, sattıkları mamüllerin sıhhatsiz ve bağımlılık yaratan yapısını örtbas ettiklerini ortaya koyan saklı evrakları kamuoyuna açıklamalarına hükmetti. Bunun yanı sıra, mahkeme sonucu, bilhassa de gençlere eser satma imkanlarına büyük bir sınırlama getirdi.
1980’den bu güne ABD’de tütün mamüllerinin kullanması büyük oranda azaldı; bu, büyük bir halk sıhhati başarısıdır.
ÇOK İŞLENMİŞ BESİNLER DA BİREBİR ÖZELLİKLERİ BARINDIRIYOR
Çok işlenmiş besinler, tütünü bağımlılık yapan olarak sınıflandırmak gayesiyle kullanılan kriterlerin tamamını karşılar. Tütün ve çok işlenmiş besinler, keyif hissini artırarak ve olumsuz hisleri azaltarak ruh halini emsal halde değiştirir. Çok işlenmiş besinlerde bulunan yüksek rafine karbonhidrat ve yağ seviyeleri, beyinde bulunan ödül düzeneklerini kuvvetli bir halde harekete geçirir.
Ultra işlenmiş besinler son derece güçlüdir; daha fazlasını istemenizi sağlayacak halde davranışlarınızı biçimlendirebilirler. örneğin, öğretmenler ve ebeveynler, olumlu biçimde davranmaya devam etme ihtimalini artırmak emeliyle, çocuklarda olumlu davranışları ödüllendirmek için çok işlenmiş besinler kullanırlar. Araştırmacılar, sıçanlar üzerinde yaptıkları deneylerde, birfazlaca defa, şekerli tatların kokain üzere çok derecede bağımlılık yaratan uyuşturuculardan bile daha güçlü olduğunu ortaya çıkardılar.
Diyetlerde görülen yüksek seviyedeki başarısızlık oranları, bırakma dileğine rağmen çok işlenmiş besinlerin kuvvetli, ekseriyetle de engellenemeyen dürtüleri harekete geçirebileceğini açık ve üzücü bir biçimde ortaya koyuyor. Öte yandan, bağımlılık kelam konusu olduğunda, meyve, zerzevat ve baklagiller üzere besleyici ve az işlenmiş besinler bu kriterleri karşılamıyor.
ABD’de, 1980’lerden itibaren sıhhatsiz ve çok işlenmiş besinlerin üretiminde bir patlama yaşandı. Tıpkı vakit zarfında, tütün şirketleri olan Philip Morris ve RJ Reynolds, General Foods, Kraft, Nabisco ve Kool-Aid de dahil olmak üzere çok işlenmiş yiyecek ve içecek şirketlerini satın almaktaydılar. Philip Morris ve RJ Reynolds, bağımlılık yaratan ve ziyadesiyle kârlı tütün mamüllerini tasarlama ve satma alanlarındaki bilimsel, pazarlama ve endüstriyel ayrıntılarını çok işlenmiş besin alanında uygulamaya koydular. Bu tütün şirketleri 2000’li senelerda besin markalarını memleketler arası yiyecek ve içecek holdinglerine satmış olsalar da çağdaş besin sanayisine damgalarını oldukçatan vurmuş oldular.
Çağımızın besin piyasasında hükümran hale gelen çok işlenmiş besinleri bahis alan mevcut toplumsal telaffuz, onları ölçülü bir biçimde tüketmek için gayret sarf eden insanların -yani Amerikalıların büyük kısmının- sadece zayıf iradeli oldukları tarafındadır. Bu, insanların nasıl olup da sigarayı bırakamadıklarını açıklamak için kullanılanla tıpkı kıssa. Bu öykü, sigara üreten sanayinin hem de bu besinlerin pek birçoklarını geliştirdiği ve pazarladığı, bir maksat güderek “talep edilirliği” artırdığı ve “aşırı tüketiciler” yaratmak için çalıştığı gerçeğini göz arkası ediyor.
Bu tıp çok işlenmiş besinlerin bağımlılık yaratan yapısı, daha fazla kâr elde etme uğruna tüketicilerin özgür iradesine ve sıhhatine ziyan veriyor. birebir vakitte, tütün ve çok işlenmiş besinler içinde önemli bir fark mevcut. Hepimiz bir şeyler yemek zorundayız. Kimse bundan vazgeçemez.
Tıpkı tütün mamüllerinde olduğu üzere, çok işlenmiş besinlerin gördüğü ağır ilgiyi ve bunların birlikteinde getirdikleri sıhhat meselelerini ortadan kaldırmak için büyük ihtimalle endüstriyel bir düzenleme yapılması gerekiyor.
Yazının yepyenisi The Conversation sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)