Karşıyaka’daki köşkün ismi, ‘Zübeyde Hanım Köşkü’ olmalı
Uşakizade ailesi tarafınca Karşıyaka yaptırılan ‘Latife Hanım Köşkü Anı Evi’, Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın 28 gün yaşayıp 14 Ocak 1923 tarihinde vefat ettiği köşktür.
Çiftlik konutu olarak Karşıyaka istasyonu bitişiğinde inşa edilen ‘Latife Hanım Köşkü Anı Evi’, Göztepe’deki ‘Uşakizade Köşkü’ ile tıpkı tarihlerde yapılmış olduğu iddia edilmektedir.
Latife Hanım’ın babası Muammer Bey’in 1951 yılında vefatından daha sonra, Karşıyaka’daki bu köşk; evvel dershane olarak; çabucak sonrasında çeşitli maksatlarla Uşakizade ailesi tarafınca kiraya verilmiş, daha sonra da satılmıştır.
Zübeyde Hanım’ın mezarını 2004 yılında adeta çiçek bahçesine çeviren Karşıyaka Belediyesi, 2006 yılında ise Latife Hanım Köşkü’nü satın almıştır. İzmir Valiliği’nin katkılarıyla Karşıyaka Belediyesi’nce restore edilen bu yapı, “Latife Hanım Köşkü Anı Evi” olarak 9 Temmuz 2008 tarihinde yapılan merasimle hizmete girmiştir.
“Latife Hanım Köşkü” bodrum dâhil üç katlıdır. ‘Latife Hanım Köşkü’nün ikinci katında; balmumu heykellerinin yer aldığı Zübeyde Hanım, Gazi ve Latife Hanım anı odaları bulunmaktadır.
Köşk’ün, Gazi ve annesiyle ait hikayesine bu makalemde yer vermek istiyorum. Başyaver Salih Bozok, anılarında o günleri şöyleki anlatmıştır:
“Mektupta; Gazi’nin savaşta bindiği Sakarya isimli atı ile birkaç teneke de balı, armağan olarak, kendi buyruğundaki muhafızlarından iki üç erle birlikte İzmir’e gönderdiklerini yazdırttı.
Gazi; ‘Annemle birlikte İzmir’e gideceksin. Yalnız şunu da söyleyeyim ki, şayet annem yolda ölürse, Ankara’ya yakın iseniz buraya gelirsin. İzmir’e yakın iseniz orada benim her vakit ziyaret edebileceğim bir yere gömersiniz.’”
Gazi’nin Buyruk eri Ali Metin, 18 Aralık 1922 tarihinde Karşıyaka’ya trenle gelen Zübeyde Hanım ile Latife Hanım’ın birinci tanışmalarını şöyleki anlatmıştır:
“İzmir halkı Zübeyde Hanım’ı fazlaca yeterli karşıladı, yakınlık gösterdi. Zübeyde Hanım dizlerinden rahatsızdı. Çok güç yürüdüğünden hasır koltukla taşınıyordu. Zübeyde Hanım, birinci ziyaretine gelen İzmirlileri vagonunda kabul etti. …Ben de dışarıya çıkıp Latife Hanım’ın Zübeyde Hanım’a su getirmesini temin ettim.”
Ankara’dan hasta olarak İzmir’e gelen Zübeyde Hanım, doktorların ve Latife Hanım’ın itinalı bakımlarına karşın Karşıyaka’daki Uşakizadelerin köşkünde 14 Ocak 1923 tarihinde vefat etmiştir. Zübeyde Hanım’a İzmir’de eşlik eden Salih Bozok, o günleri şöyleki anlatır:
“Gazi Paşa’ya her akşam annelerinin hastalığı hakkında bilgi verirken, Latife Hanım’ın hastaya karşı yerine getirdiği hizmetleri de bildirmekteydim. Bir ay daha sonra hastamız hayata gözlerini yumdu.”
15 Ocak 1923 günü öğlenden daha sonra yapılan cenaze merasimine güya bütün İzmir katılmıştı. Başta vali, memurlar, kumandanlar olduğu biçimde oluşan cenaze alayının uzunluğu bir kilometreyi bulmuştu. Okulların getirdiği çelenkler mezarın üstünü örtmüştü. Paşalar cenaze alayının önünde yürümekte idiler.
Siyah bir manto giyen Latife Hanım, Zübeyde Hanım’ın cenaze alayını bir faytona binerek geriden takip etmiştir.
Karşıyaka “Latife Hanım Köşkü” ismi, dönemin belediye lideri tarafınca verilmiştir. Israrım; “Zübeyde Hanım Köşkü” isminin verilmesiydi. Başaramadım. Göztepe’deki köşkün ismi; “Uşakizade Latife Hanım Köşkü” idi, her iki köşkün ismi da tıpkı olunca, doğal olarak gezenler tarafınca karışmaya başladı. Köşkün ismini; “Uşakizade Köşkü” olarak değiştirdik. Gönlümden, Karşıyaka’daki köşkün ismi; “Zübeyde Hanım Köşkü” olmalı geçiyor, ya siz ne dersiniz?
Ahmet Gürel
Atatürk Araştırmacısı
Uşakizade ailesi tarafınca Karşıyaka yaptırılan ‘Latife Hanım Köşkü Anı Evi’, Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın 28 gün yaşayıp 14 Ocak 1923 tarihinde vefat ettiği köşktür.
Çiftlik konutu olarak Karşıyaka istasyonu bitişiğinde inşa edilen ‘Latife Hanım Köşkü Anı Evi’, Göztepe’deki ‘Uşakizade Köşkü’ ile tıpkı tarihlerde yapılmış olduğu iddia edilmektedir.
Latife Hanım’ın babası Muammer Bey’in 1951 yılında vefatından daha sonra, Karşıyaka’daki bu köşk; evvel dershane olarak; çabucak sonrasında çeşitli maksatlarla Uşakizade ailesi tarafınca kiraya verilmiş, daha sonra da satılmıştır.
Zübeyde Hanım’ın mezarını 2004 yılında adeta çiçek bahçesine çeviren Karşıyaka Belediyesi, 2006 yılında ise Latife Hanım Köşkü’nü satın almıştır. İzmir Valiliği’nin katkılarıyla Karşıyaka Belediyesi’nce restore edilen bu yapı, “Latife Hanım Köşkü Anı Evi” olarak 9 Temmuz 2008 tarihinde yapılan merasimle hizmete girmiştir.
“Latife Hanım Köşkü” bodrum dâhil üç katlıdır. ‘Latife Hanım Köşkü’nün ikinci katında; balmumu heykellerinin yer aldığı Zübeyde Hanım, Gazi ve Latife Hanım anı odaları bulunmaktadır.
Köşk’ün, Gazi ve annesiyle ait hikayesine bu makalemde yer vermek istiyorum. Başyaver Salih Bozok, anılarında o günleri şöyleki anlatmıştır:
“Mektupta; Gazi’nin savaşta bindiği Sakarya isimli atı ile birkaç teneke de balı, armağan olarak, kendi buyruğundaki muhafızlarından iki üç erle birlikte İzmir’e gönderdiklerini yazdırttı.
Gazi; ‘Annemle birlikte İzmir’e gideceksin. Yalnız şunu da söyleyeyim ki, şayet annem yolda ölürse, Ankara’ya yakın iseniz buraya gelirsin. İzmir’e yakın iseniz orada benim her vakit ziyaret edebileceğim bir yere gömersiniz.’”
Gazi’nin Buyruk eri Ali Metin, 18 Aralık 1922 tarihinde Karşıyaka’ya trenle gelen Zübeyde Hanım ile Latife Hanım’ın birinci tanışmalarını şöyleki anlatmıştır:
“İzmir halkı Zübeyde Hanım’ı fazlaca yeterli karşıladı, yakınlık gösterdi. Zübeyde Hanım dizlerinden rahatsızdı. Çok güç yürüdüğünden hasır koltukla taşınıyordu. Zübeyde Hanım, birinci ziyaretine gelen İzmirlileri vagonunda kabul etti. …Ben de dışarıya çıkıp Latife Hanım’ın Zübeyde Hanım’a su getirmesini temin ettim.”
Ankara’dan hasta olarak İzmir’e gelen Zübeyde Hanım, doktorların ve Latife Hanım’ın itinalı bakımlarına karşın Karşıyaka’daki Uşakizadelerin köşkünde 14 Ocak 1923 tarihinde vefat etmiştir. Zübeyde Hanım’a İzmir’de eşlik eden Salih Bozok, o günleri şöyleki anlatır:
“Gazi Paşa’ya her akşam annelerinin hastalığı hakkında bilgi verirken, Latife Hanım’ın hastaya karşı yerine getirdiği hizmetleri de bildirmekteydim. Bir ay daha sonra hastamız hayata gözlerini yumdu.”
15 Ocak 1923 günü öğlenden daha sonra yapılan cenaze merasimine güya bütün İzmir katılmıştı. Başta vali, memurlar, kumandanlar olduğu biçimde oluşan cenaze alayının uzunluğu bir kilometreyi bulmuştu. Okulların getirdiği çelenkler mezarın üstünü örtmüştü. Paşalar cenaze alayının önünde yürümekte idiler.
Siyah bir manto giyen Latife Hanım, Zübeyde Hanım’ın cenaze alayını bir faytona binerek geriden takip etmiştir.
Karşıyaka “Latife Hanım Köşkü” ismi, dönemin belediye lideri tarafınca verilmiştir. Israrım; “Zübeyde Hanım Köşkü” isminin verilmesiydi. Başaramadım. Göztepe’deki köşkün ismi; “Uşakizade Latife Hanım Köşkü” idi, her iki köşkün ismi da tıpkı olunca, doğal olarak gezenler tarafınca karışmaya başladı. Köşkün ismini; “Uşakizade Köşkü” olarak değiştirdik. Gönlümden, Karşıyaka’daki köşkün ismi; “Zübeyde Hanım Köşkü” olmalı geçiyor, ya siz ne dersiniz?
Ahmet Gürel
Atatürk Araştırmacısı