Koronavirüs enfeksiyonu çocuklarda erişkinlerden daha yavaşça seyir göstermesine karşın daha evvel sağlıklı olan çocuklarda nadiren önemli durumlara yol açabiliyor.
Koronavirüsün kalp kası iltihabı miyokardit ve biroldukca organla bir arada kalbi de tutabilen iltihabi durumla karakterize olan MIS-C hastalığına niye olabileceğini söyleyen Çocuk Kardiyolojisi Uzmanı Doç. Dr. Fikri Demir, miyokarditin tek başına görülebileceği üzere MIS-C’nin kalp tutulumuyla beraberlik de kendini gösterebileceğini belirterek ebeveynlere kıymetli ikaz ve tavsiyelerde bulundu.
6 YAŞINDAN BÜYÜK ÇOCUKLARDA GÖRÜLÜYOR
Hastalık ismini Türkçeye çocuklarda gözlenen, birden epey organı tutabilen iltihabi durum olarak çevrilebilecek İngilizce sözün baş harflerinden almıştır ‘Multisystem Inflammatory Syndrome in Children’. Tipik olarak koronavirüs enfeksiyonundan 3-6 hafta daha sonra ortaya çıkar. Belirtisiz koronavirüs enfeksiyonu geçirenlerde de görülebilir. Çoklukla 6 yaşından büyük çocuklarda ve genç erişkinlerde gözlenir.
Hastalık ortaya çıktığında bedende virüs bulunmaz. Yalnızca daha evvel koronavirüs enfeksiyonunun geçirildiğini gösteren testlerde olumluluk saptanır. Bu hastalığın bütün organlarda görülebilen damar duvarı iltihabı ve koronavirüs tarafınca çok uyarılmış bağışıklık cevabından kaynaklandığı düşünülmektedir. Bulguları, uzun yıllardır bilinen Kawasaki hastalığına benzediği için MIS-C başlangıçta Kawasaki gibisi hastalık olarak isimlendirilmiştir.
MIS-C BELİRTİLERİNE DİKKAT
MIS-C hastalığı deri, göz, kemik iliği, kalp, böbrek, akciğer, beyin, mide ve bağırsaklar etkilenebiliyor. Bu organlardan en az ikisinin etkilenmesi beklenir. Tutulan organlarla bağlantılı kan kıymetlerinde ve yaygın iltihap göstergesi olan kan kıymetlerinde anormallikler gözlenir.
Hastalığın belirtileri tutulan organa nazaran değişiklik gösterir. Hastaların birçoklarında birkaç gün süren yüksek ateş vardır. birlikteinde halsizlik, uykuya meyil, düşkün görünüm, şiddetli karın ağrısı, kusma, ishal, gözlerde kızarıklık, ciltte döküntü, ağız ortasında lezyonlar, el, ayak parmaklarında kızarıklık ve soyulma, nefes almada zorluk, kas ağrısı, boğaz ağrısı ve baş ağrısı görülebilir. Şiddetli karın ağrısı niçiniyle apandisit zannedilerek ameliyat edilen çocuklar vardır.
MIS-C’de kalp tutulumu olmak zorunda değildir. Tutulum olursa miyokardit, kalp kapağı, kalp zarı ve kalbi besleyen koroner damarların iltihabıyla kendini gösterebilir. Kalp tutulumu olduğunda göğüs ağrısı, çarpıntı, çabuk yorulma, nefes darlığı, ödem, kalp yetersizliği, kan basıncında düşüklük, şok tablosu ve nadiren mevt gözlenebilir. Bu belirtilerin olmaması kalp tutulumunun olmadığı manasına gelmez. Bu yüzden MIS-C ön tanısı alan bütün hastalar çocuk kardiyolojisi uzmanlarınca kalp tutulumu açısından değerlendirilirler.
MIS-C tanısı konulan çocuklar hastaneye yatırılarak tedavi edilirler. Hastalık koronavirüs enfeksiyonu daha sonrası geliştiğinden bizi koronavirüsten koruyan maske 2 yaş üstü çocuklarda, ara, paklık ve aşılanma üzere tedbirler MIS-C’den korunmada da yararlı olabilir. Önümüzdeki devirlerde koronavirüs aşısının 12 yaş üstü çocuklara uygulanması planlanmaktadır.
Koronavirüsün kalp kası iltihabı miyokardit ve biroldukca organla bir arada kalbi de tutabilen iltihabi durumla karakterize olan MIS-C hastalığına niye olabileceğini söyleyen Çocuk Kardiyolojisi Uzmanı Doç. Dr. Fikri Demir, miyokarditin tek başına görülebileceği üzere MIS-C’nin kalp tutulumuyla beraberlik de kendini gösterebileceğini belirterek ebeveynlere kıymetli ikaz ve tavsiyelerde bulundu.
6 YAŞINDAN BÜYÜK ÇOCUKLARDA GÖRÜLÜYOR
Hastalık ismini Türkçeye çocuklarda gözlenen, birden epey organı tutabilen iltihabi durum olarak çevrilebilecek İngilizce sözün baş harflerinden almıştır ‘Multisystem Inflammatory Syndrome in Children’. Tipik olarak koronavirüs enfeksiyonundan 3-6 hafta daha sonra ortaya çıkar. Belirtisiz koronavirüs enfeksiyonu geçirenlerde de görülebilir. Çoklukla 6 yaşından büyük çocuklarda ve genç erişkinlerde gözlenir.
Hastalık ortaya çıktığında bedende virüs bulunmaz. Yalnızca daha evvel koronavirüs enfeksiyonunun geçirildiğini gösteren testlerde olumluluk saptanır. Bu hastalığın bütün organlarda görülebilen damar duvarı iltihabı ve koronavirüs tarafınca çok uyarılmış bağışıklık cevabından kaynaklandığı düşünülmektedir. Bulguları, uzun yıllardır bilinen Kawasaki hastalığına benzediği için MIS-C başlangıçta Kawasaki gibisi hastalık olarak isimlendirilmiştir.
MIS-C BELİRTİLERİNE DİKKAT
MIS-C hastalığı deri, göz, kemik iliği, kalp, böbrek, akciğer, beyin, mide ve bağırsaklar etkilenebiliyor. Bu organlardan en az ikisinin etkilenmesi beklenir. Tutulan organlarla bağlantılı kan kıymetlerinde ve yaygın iltihap göstergesi olan kan kıymetlerinde anormallikler gözlenir.
Hastalığın belirtileri tutulan organa nazaran değişiklik gösterir. Hastaların birçoklarında birkaç gün süren yüksek ateş vardır. birlikteinde halsizlik, uykuya meyil, düşkün görünüm, şiddetli karın ağrısı, kusma, ishal, gözlerde kızarıklık, ciltte döküntü, ağız ortasında lezyonlar, el, ayak parmaklarında kızarıklık ve soyulma, nefes almada zorluk, kas ağrısı, boğaz ağrısı ve baş ağrısı görülebilir. Şiddetli karın ağrısı niçiniyle apandisit zannedilerek ameliyat edilen çocuklar vardır.
MIS-C’de kalp tutulumu olmak zorunda değildir. Tutulum olursa miyokardit, kalp kapağı, kalp zarı ve kalbi besleyen koroner damarların iltihabıyla kendini gösterebilir. Kalp tutulumu olduğunda göğüs ağrısı, çarpıntı, çabuk yorulma, nefes darlığı, ödem, kalp yetersizliği, kan basıncında düşüklük, şok tablosu ve nadiren mevt gözlenebilir. Bu belirtilerin olmaması kalp tutulumunun olmadığı manasına gelmez. Bu yüzden MIS-C ön tanısı alan bütün hastalar çocuk kardiyolojisi uzmanlarınca kalp tutulumu açısından değerlendirilirler.
MIS-C tanısı konulan çocuklar hastaneye yatırılarak tedavi edilirler. Hastalık koronavirüs enfeksiyonu daha sonrası geliştiğinden bizi koronavirüsten koruyan maske 2 yaş üstü çocuklarda, ara, paklık ve aşılanma üzere tedbirler MIS-C’den korunmada da yararlı olabilir. Önümüzdeki devirlerde koronavirüs aşısının 12 yaş üstü çocuklara uygulanması planlanmaktadır.