Koronavirüs daha sonrası en sık görülen 10 sıhhat sorunu

Meltem

Global Mod
Global Mod
6 Haz 2021
1,408
0
1
Biroldukca kişi, koronavirüsü atlattıktan daha sonra bile saç dökülmesinden tromboza kadar çeşitli şikayetlerde bulunuyor. Uzun Covid yahut Post Covoid sendromun Milletlerarası Hastalık Sınıflandırmasına bile sorunun yaygınlığını ortaya koyuyor.

Koronavirüs daha sonrası, hastaların en çok neyle karşı karşıya kaldığını ve tedavi edilip edilemeyeceğini araştırdık.

Koronavirüs bir teneffüs yolu enfeksiyonu bulunmasına karşın tabipler bunun multisistem bir hastalık olduğunu yani tüm organları etkileyebileceğini kabul ediyor.

Koronavirüs enfeksiyonunun farklı periyotları vardır. Akut hastalık, 4 haftaya kadar bir süre ile sonludur, lakin birkaç ay boyunca ventilasyonda yatan hastalar da vardır. İkinci evre hastalığın birtakım semptomlarının devam ettiği 4 ila 12 haftadır. 12 haftadan daha sonra ortaya çıkan şikayetler ise uzun vadeli değişiklikler olarak isimlendirilir.

Uzmanlar, her şeydilk evvel tehlikeli semptomların vurgulanması gerektiğini söylüyorlar. Beyin, hudut sistemi, kalp ve sindirim sistem için sonuçlar çok karmaşık olabiliyor. Ve halsizlik, yorgunluk, bilişsel bozulma üzere hayli çeşitli yaygın semptomlar da ortaya çıkabiliyor. bu vakitte kronik hastalıklar da daha da berbata gidebiliyor.

İşte koronavirüs daha sonrası en sık görülen 10 sıhhat sorunu:


AKCİĞERLER

Koronavirüs tüm bedeni ne kadar etkilerse etkilesin, bir daha de evvela bir teneffüs yolu enfeksiyonudur. Öksürük, nefes darlığı ve teneffüs yolu şikayetleri, hastalıktan 12 hafta daha sonra insanların yüzde 10’unda kalıyor. Bu durumda nefes darlığı, teneffüs yetmezliği ve akciğer dokusundaki hsasar niçiniyle devam edebiliyor.

Teneffüs yetmezliği çerçevesinde nefes darlığı ise ekseriyetle en sıkıntı kompliaksyondur. Ayrıyeten hiperventilasyon da koronavirüs daha sonrasında görülebiliyor.

Nefes darlığını tedavi etmek için uzmanlar nefes idmanlarını öneriyor. Bir doktora danışmak ve en âlâ tedavi seçeneğini bulmak en yeterli yol olacaktır. Ek olarak, nefes darlığının akciğer hasarının değil, kalp sorunlarının bir kararı olduğu da ortaya çıkabilir.


KALP

Uzun Covid Sendromunda en sık görülen kardiyovasküler sistem bozukluğu, nefes darlığı, halsizlik ve hatta kimi vakit bayılmanın eşlik edebileceği taşikardi ve kalp çarpıntısıdır. En yaygın ikinci sıhhat sorunu ise tansiyon dengesizliğidir. Uzmanlar, birden fazla vakit bu çeşit hastaların hipertansiyonu olduğunu, lakin bunu bilmediklerini ve hastalıktan daha sonra tansiyon dalgalanmaları yaşamaya başladıklarını belirtiyor.

Daha az, fakat daha az tehlikeli olmayan bir sonuç ise kalp kası iltihabı olan viral miyokardit gelişimidir. Birden fazla vakit bu, güzelleşmeden birkaç hafta daha sonra olur. Bilhassa miyokardit için özel belirtiler yoktur, lakin tanınabilir. Artan güçsüzlük, taşikardi, 37.6’ya kadar yavaşça yüksek ateş, kalpte rahatsızlık yahut ağrı, nefes darlığı, bacaklarda şişme ve uzun bir etapta önemli ritim bozuklukları miyokarditin işaretleri olabilir.

Üstte sıralanan belirtilere ek olarak, efor yahut baskı sırasında göğüste yanma hissi yaşarsanız kesinlikle doktora görünmelisiniz. Ayrıyeten, epey yavaş (dakikada 50 kadar) yahut aksine süratli (dakikada 130 yahut daha fazla) kalp atışlarınız varsa, bu bir doktora danışmak için kuvvetli bir niçindir.


BEYİN

Koronavirüs enfeksiyonundan daha sonra birfazlaca insan çabucak bir küme şikayetle bir nöroloğa başvurmuştur. Hafıza kaybı, konsantrasyon azalması, baş ağrısı, kaslarda ve eklemlerde ağrı, uzuvlarda uyuşma, baş dönmesi, boğazda yumru hissi, sonluluk ve uykusuzluk hastalığı şikayetleri koronavirüs daha sonrası pek yaygındır.

En sık görülen problemlerden biri de ‘beyin sisi’dir. Uzmanlara nazaran bilhassa genç hastalar bu durumu yaşıyor. Uzmanlar, bu durumun iskemik inme üzere beyin hasarı ile bağlantılı olmadığını söylüyor.

Uzmanlara bakılırsa beyin meselelerinin sebebi enfeksiyonun kendisinde olabilir, zira şu anda hudut sistemi üstündeki tesir düzeneği biliniyor. Salgın ile bağlı karantina, kısıtlamalar ve toplumda gergin bir durum üzere birtakım ruhsal faktörlerin de değerli bir tesiri vardır. Bu hem uyku bozukluklarına tıpkı vakitte hafıza bozukluklarına niye olur. Hafıza bozuklukları ekseriyetle anksiyete ve sonluluk ile birlikte sarfiyat.

Şayet koronavirüsü atlattıysanız ve baş ağrısı, uykusuzluk, anksiyete, hafıza kaybı, kaslarda ağrı ve uyuşma yaşıyorsanız uzmanlara bakılırsa birden fazla durumda bu panik için bir niye değildir. Bu semptomlar 2 ila 3 ay ortasında kendi kendine geçer. Gerçek beslenmek ve dinlenmek son derece değerlidir. Semptomlar devam ederse yahut sağlığınızda bir bozulma var ise, bu biçimde bir doktora danışmanız gerekir.


BURUN

Koku kaybı, koronavirüsün alameti farikası haline geldi. En başta ürkütücüydü, daha sonra latifelere bahis oldu ve daha sonra koronavirüsün geçtiği ortaya çıktı ancak kokular geri dönmedi. Fakat hepsi bu değil.

Koku alma duyusu çabuk geri gelen bir insan kategorisi var. Koku duyusunun geri döndüğü beşerler var, lakin kokuları tüm taraflarıyla hissetmiyorlar. Ve hakikaten uzun vadeli koku ve tat kayıpları var.

çabucak hemen koku yahut tat alma duyusu hiç düzelmeyen bir hasta yok, lakin hassaslık kaybı ve tanıdık bir kokunun farklı hissedilmesi pek yaygın.

Bunun niye olduğuna dair birkaç teori var. Örneğin, koku alma hudutlarının periferik kısmının etkilendiği bir teori var, ancak bir ispat temeli yok. Fakat kokuların ne çoğunlukla koronavirüs hastalarını uzun mühlet terk ettiği biliniyor, güzelleşen hastaların yüzde 20’sinde semptom üç aydan fazla sürüyor.

Uzmanlar bilhassa kronik anemide, birtakım vitamin eksikliklerinde, koku alma hudutlarında hasar durumunda ve beyne ziyan veren birtakım hastalarda koku hissinin çok uzun mühlet geri dönemeyebileceğini belirtiyor.

Kokuların geri dönüşü için en yeterli tedavi, burnu özel bir solüsyonla yıkamak ve koku alma eğitimi. Bunları yapmak çok sıradantir. 3-4 farklı uçucu yağ alın, peçetelere birkaç damla koyun ve her birini koklayın. Kokuları ve bunların limon, köknar yahut diğer bir şeye ilişkin olup olmadığını hatırlamaya çalışın. Bir kokuyu başkasından biraz ayırt edebildiğinizde, örnekleri karıştırmayı deneyin ve peçetelerin tam olarak nasıl koktuğunu belirleyin.


DAMARLAR

Koronavirüs olaylarında trombozdan korunmak için kan sulandırıcıların kullanıldığı neredeyse salgının en başında biliniyordu. Öncelikle risk altında olanlara, daha evvel alt ekstremite trombozu, pulmoner emboli, genetik anormallikler, artan kan pıhtılaşmasına yatkınlığı olan hastalar ve ailesinde bu cins sıkıntılar olanlara tavsiye ediliyordu.

Bu ilaca gereksinim duyulup duyulmadığını sadece bir kardiyolog belirleyebilir, zira belli bir hasta için yarar ve risk istikrarını kıymetlendirebilir. Tüm kan sulandırıcı ilaçlar, vefata yol açabilen şiddetli kanama riski taşır.

Beşerler salgının başından beri bir tahlil olarak aspirin içmeyi konuştular lakin uzmanlara göre bu, yardımcı olmuyor. Aspirin pıhtılaşmadan sorumlu kan hücrelerine, trombositlere tesir ediyor ve koronavirüs enfeksiyonu plazma pıhtılaşma faktörlerini, yani plazmadaki sıvı kısmında bulunan faktörleri değiştiriyor. ötürüsıyla aspirin, kan sulandırıclar yerine kullanılamıyor.


SİNDİRİM SİSTEMİ

Hastaların ana şikayeti, hastalığın başlangıcından itibaren başlayan ve kimi vakit günde 5 yahut 6 kereye kadar 2 ila 3 ay süren ishal sendromudur. Öteki şikayetler ise şişkinlik, rahatsızlık hissi, karında daima hareket ve gaz oluşumudur.

Koronavirüs enfeksiyonuna karşı, otoimmün bağırsak hastalıklarının düzeneğinin tetiklenebileceğini ve çabucak sonrasında sürecin aslına bakarsan inflamatuar yol boyunca ilerlediğini öne süren çalışmalar yürütülmektedir. Bu, hastalığın ciddiyeti, kilo kaybı, semptomun ağırlaşması ile kendini gösterir.

Tedavide farklı bir tehlike yatmaktadır. Hastalığın daha şiddetli seyri ile ikincil bir enfeksiyon birleştiğinde, hastalara antibiyotik reçete edilir ve antibiyotikten dolayı ishal gelişebilir, şiddetli bir seyir antibiyotikle bağlı kolittir ve çok olması bağırsaklarda kanamayla ortaya çıkan psödomembranöz kolittir. Bu hastalık kendi ortasında tehlikeli, hatta ölümcüldür.

Semptomlar birkaç hafta ortasında ortaya çıkabilir ve antibiyotiğe bağlı ishal birkaç ay daha sonra bile kendini hissettirebilir. Yani bir hastalık yahut tedaviden daha sonrasında ortaya çıkmayabilir, hasta bu iki olayı ilişkilendirmeyebilir bile.


KARACİĞER

Virüsün kendisi karaciğer hücreleri üzerinde ziyanlı bir tesire sahiptir. Kanda transaminaz artışı olan ve karaciğerde iltihaplanmanın kalıcılığını gösteren biroldukca koronavirüs hastası vardır.

Koronavirüs daha sonrası hastada karaciğer hasarı niçiniyle hiç bir belirti çıkmayabiliyor fakat kan testlerinde sapmalar görülebilir. Daha evvel hiç karaciğer sorunu yaşamamış genç sağlıklı beşerler bile bu meseleyle karşı karşıya kalabiliyor.


EKLEMLER

Eklem ağrısı da koronavirüs enfeksiyonundan daha sonra çok yaygın bir şikayettir. Uzmanlar, bugüne kadar koronavirüs enfeksiyonundan daha sonra romatoid artrit yahut sistemik lupus eritematozus dahil olmak üzere artrit oranının arttığına dikkat edilmediğini söylüyor.

Virüsün insanları meskende kalmaya zorladığı, fizikî hareketsizliğe yol açtığı, birfazlaca hastanın kilo aldığı ve kas-iskelet sisteminin dejeneratif patolojilerinin kötüleştiği gerçeği göz önüne alındığında salgın eklemler için pek büyük ziyanlar doğurabiliyor.

Hareketsiz bir hayat stili niçiniyle yalnızca eklem ağrıları, sırt ağrıları artar. Lakin buna ek olarak, virüs o denli bir özelliğe sahiptir ki, beynin yapılarına nüfuz edebilir ve etkileyebilir. Koku ve tat kaybı yahut bunların değişimi hastanın genel algısını bozar, depresyona, anksiyeteye niye olur, bu niçinle eklemlerde ağrının eşlik edebileceği birfazlaca hastalık da görülebilir.

yavaşça bir koronavirüs enfeksiyonundan daha sonra bile kas-iskelet sisteminde komplikasyonlar görülebilir


UYKU SIHHATİ

Uyku bozuklukları, koronavirüs enfeksiyonundan daha sonra görülen en yaygın problemlerden biridir. Uyku bozukluklarıyla birinci başta kendi başınıza başa çıkmaya çalışabilirsiniz; diyetinizi normalleştirebilir, uyku hijyenini gözlemleyebilirsiniz. Lakin bu işe yaramazsa, bir doktora görünmeniz gerekir.

Kendi başınıza rastgele bir ilaç almanıza gerek yoktur, zira evvel bunun ne olduğunu anlamanız gerekir. Gerçek bir uyku bozukluğunda yahut bir anksiyete bozukluğunda tedavi apayrı olacaktır.


RUH HALİ

Nörologlara göre depresyon, yavaşça bir koronavirüs enfeksiyonu seyrinden daha sonra bile ortaya çıkabilir.

Salgında beşerler telaş ve panikle karşı karşıya. Bu durum uzun mühlet devam ettiğinde ise depresyona yol açabiliyor. Uzmanlar, en yaygın teşhisin anksiyete-depresif bozukluk olduğunu, yani hastalarda anksiyete belirtileri ve depresyon belirtilerinin bir arada olduğunu belirtiyor.

Öteki hastalıklarda olduğu üzere depresyon da tabip tarafınca belirlenmelidir. Hayat kalitenizin bozulduğunu fark ederseniz, bununla olağan rutin işlerinizle baş etmeye çalışmayın ve çabucak bir profesyonel yardım alın.