Şekerin az bilinen 6 ziyanı

Meltem

Global Mod
Global Mod
6 Haz 2021
1,407
0
1
Çok şeker tüketiminin sıhhate ziyanları uzun vakitten beri bilinmektedir. Günlük Şeker tüketimi, kahve yahut çaylara eklenen rafine şekerlerin ötesinde, işlenmiş eserlerdeki kapalı şekerle birlikte devasa yükseklikte ölçülere çıkabiliyor.

İçinde yüksek ölçüde şeker bulunan eserler, dilimlenmiş ekmek ve soslardan kelamda “sağlıklı” diyet yoğurtlar, diyet barlar ve gazlı ve şekerli içecekler üzere her şeyde bulunabilir.

Büyük ölçülerde şeker tüketildiğinde, kardiyovasküler hastalıklar, çok kilo ve obezite (özellikle çocuklarda), hipertansiyon, diyabet, ağız problemleri ve hatta kanser riski artar. Bunlar, şeker tüketiminin en düzgün bilinen muhtemel olumsuz etkileridir.

Lakin, şekerin çok tüketimi tüm bu ziyanların haricinde olumsuz tesirler de oluşturabilir. İşte şekerin az bilinen 6 sıhhat ziyanı.


HAFIZA SIKINTILARI

Son senelerda yapılan çeşitli araştırmalar çok şeker tüketimi ile hafıza problemleri içinde bir ilgi olduğunu göstermektedir. ABD’de yapılan bir araştırma, uzun vadeli yüksek fruktozlu (sıradan şeker) bir diyetin beynin bilgiyi öğrenme ve hatırlama yeteneğini değiştirdiği kararına varmıştır.

Araştırmacılar, yüksek şeker alımının hipokampusun (beyinde hafıza ve taraf bulmada değerli olan bölge) beyin bölgesindeki hasarla alakalı olduğunu belirttiler. Yakın vakitte yapılan araştırmalar da, bilhassa çocukluklarında fazlaca fazla şeker tüketen yetişkinlerde hafıza üstündeki bu tesirleri doğruladı.

Araştırmalar, çok şekerin bağırsak mikrobiyomunda oluşturduğu değişikliklerle bir arada, beyne ziyan verdiğini gösteriyor. Şeker tüketimi tarafınca tercih edilen iki tıp bağırsak bakterisinin varlığı, hipokampusta değişikliklere niye oluyor. Şekerin hipokampusun bozulmasına niye olduğu sistem çabucak hemen net olmasa da, tüm bu çalışmalardan beyin-şeker tüketimi bağı açıkça görünüyor.


ALZHEİMER

Fazla şeker ile Alzheimer hastalığı riskinin artması içindeki ilişki diyabet ile açıklanmaktadır. Bu hastalık, bir cins demansa yol açabilen bilişsel bozulma yaşama talihini artırır. Ve bu demansların en yaygını, hadiselerin yüzde 60 ila yüzde 70’ini oluşturan Alzheimer’dır.

Diyabet ve Alzheimer içindeki muhtemel irtibatlar çabucak hemen tam olarak anlaşılmamış olsa da, Alzheimer’ın yeni bir diyabet formu olarak kabul edilmesini önerme noktasına ulaşan araştırmalar vardır. Bu görüşe bakılırsa, Alzheimer şimdiye kadar bilinen iki diyabetin ötesinde üçüncü bir diyabet tipi olacaktır. Her halükarda net görünen şey, hayat boyunca çok şeker tüketiminin bu hastalık için bir risk faktörü olduğudur.


ANKSİYETE VE DEPRESYON

İstikrarsız beslenmenin olumsuz sonuçları sırf fizikî değildir. Beyin etkilendiğinde, daha evvelki noktalarda da açık olduğu üzere, ruh sıhhati ile ilgili problemler da ortaya çıkabilmektedir.

İngiliz bilim adamları tarafınca 2013’te yayınlanan diyetle ilgili tasa üzerine bir araştırmaya bakılırsa, duygudurum bozukluğu olan beşerler, meyve ve sebzeler bakımından düşük fakat yağ ve şeker bakımından yüksek diyetlere sahip olma eğilimindedir. Araştırmacılar, bir “ters niçinsellik” olup olamayacağını, yani diyet mi zihinsel durumu etkiliyor, yoksa zihinsel durum mu diyeti etkiliyor sorusunu merak ettiler. Buldukları karşılık şaşırtıcıydı. Ne depresyon ne de yaygın zihinsel bozukluklar diyeti etkilemiyordu. Buna karşılık devam eden araştırmalar, şekerli yiyecekler yahut içecekleri fazla ölçüde tüketen adamların, beş yıl daha sonra zihinsel bir bozukluktan muzdarip olma mümkünlüğünün yüzde 23 daha fazla olduğunu ortaya koydu.


CİLT MESELELERİ

Kandaki şekerler, proteinlere bağlanarak, glikasyon olarak bilinen bir süreci gerçekleştirir ve ileri glikasyon son eserleri (AGE’ler olarak bilinir) olarak isimlendirilen bileşiklerle sonuçlanır. Bu doğaldır, lakin tesirlerinden biri hücre mevti ve ötürüsıyla yaşlanmadır.

Şeker fazla tüketilirse, tüm bu süreç hızlanır, bu da kırışıklıkların ve vaktin öteki izlerinin daha erken ortaya çıkmasına yol açar. Glikasyon ayrıyeten kolajenin kalitesini de değiştirir. Daha fazla yüz çizgisine ek olarak, daha kuru, daha mat bir cilt görünümüne yol açar.

Ayrıyeten şekerler iltihaplanmayı teşvik eder ve akne ve rozasea üzere dermatolojik rahatsızlık riskini artırır.


AÇLIĞI BASTIRMADA ZORLUK

İnsülin, pankreas tarafınca salgılanan ve bedenin güç için glikoz kullanımını sağlayan bir hormondur. Çok fazla şeker tüketildiğinde, pankreas fazlaca çalışır, çok yüksek ölçülerde insülin üretir, bu yalnızca diyabet için bir risk faktörü olmakla kalmaz, hem de iştah düzenlemesini de değiştirir.

Bunun sebebi, kanda olağandan daha yüksek ölçüde insülin bulunması olan hiperinsülineminin, leptin (açlık hissini maniler, yani tokluğu uyarır) ve ghrelin (yeme dürtüsüne yol açar) üzere öteki hormonlarla birlikte bu sürece dahil olmasıdır. (ki bunun aksisini yapar:.

Bu niçinle şekerler, sadece alımları niçiniyle değil, bununla birlikte daha fazla yemeye niye oldukları için de olumsuz tesirlere sahiptir.


MÜMKÜN BAĞIMLILIKLAR

Bir besin bağımlılığının olabileceği konusunda sıhhat uzmanları içinde bir fikir birliği yoktur. Öte yandan, sıradan şekerler ve epey tuzlu eserler, yağlar ve çok işlenmiş eserler dahil olmak üzere birtakım eserler “potansiyel olarak bağımlılık yapıcı” olarak kabul edilebilir.

Bunun sebebi, şeker tüketmenin beynin dopamin ve opioidleri, yani uyuşturucu almaktan cinsel ilgiye kadar haz veren ve bağımlılık yapan faaliyetler sırasında aktive olan unsurları salmasına niye olmasıdır.

Bu niçinle, insanlarda “şeker bağımlılığı”ndan kelam edilebileceği doğrulanmasa da, şekerin makul durumlarda oluşturduğu davranışlar, onu bir risk pozisyonuna sokmaktadır.