Bir halk sıhhati sorunu olarak kabul edilen yüksek kolesterol, birfazlaca ağır hastalığa niye olabiliyor.
Sağlıklı bir görünüm, yaştan bağımsız olarak kimi sıhhat meselelerini gizleyebilir. Örneğin kolesterol düzeyindeki değişiklikler birden fazla durumda yalnızca kan testleri yapıldıktan daha sonra belirlenir. Bu niçinle çocukluktaki sıhhat denetimleri, yetişkinlikteki kadar kıymetlidir.
Çocuklarda kolesterol artışının niçinleri kalıtsal metabolik hastalıklar, obezite, diyabet, karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları yahut hipotiroidizm üzere çeşitli niçinlere olabilir.
Çocukluk çağı LDL kolesterol yükseklikleri genel olarak iki ana kümeye ayrılır: Genetik ve çevresel niçinler.
Çevresel niçinler, birçok vakit beslenme yanlışlıklarından kaynaklanır. sıradan karbonhidratlar ve yağlar açısından varlıklı bir diyet izlemek, yüksek kolesterolü tetikleyen en büyük niçinlerden biridir.
Çocukların yeme sistemi ve damak tatları konutta şekillenir. Ne yazık ki, günlük hayatın koşuşturması ortasında aileler, mesela yağ ve şeker eklenmiş işlenmiş besinleri tercih edebiliyorlar. Çocuklar tatlılar, şekerli içecekler, kızarmış yiyecekler ve besin açısından zayıf olan bir beslenme ile hareketsiz bir hayat stiliyle bir arada kilo alımına ve sıhhat problemlerine yatkın hale gelebiliyor.
Uzmanlara bakılırsa, çocukluk çağındaki kolesterol yükseklikleri ile ilgili en büyük sorun, yetişkinlik periyodunun başlarında felç, akut miyokard enfarktüsü ve öbür damar hastalıklarına yatkınlık yaratan ateroskleroza (damar sertliği) yol açabilmeleridir.
BELİRTİ VERMEDEN İLERLİYOR
Yetişkinlerde olduğu üzere, kolesterol yükseklikleri çok kilolu bireylere özel değildir. Lakin hekim, fazla kiloların ebeveynlerin yardım araması ve araştırması için bir ihtar işareti olarak görülmesi gerektiğini açıklıyor. Yüksek kolesterol ekseriyetle semptom göstermediğinden, bilhassa ailede kalp hastalığına bağlı erken vefat olayları var ise, bilhassa kolesterol düzeylerini tespit etmek için periyodik kan testleri yapmak fazlaca kıymetlidir.
Âlâ haber şu ki, durumu denetim etmek ve hatta bilakis çevirmek mümkün. Sebep genetik ise çocuğun kolesterol düşürücü ilaçlara gereksinimi olabilir. Bu manada, bir çocuk hekimi yahut endokrinolog tarafınca çocuğun yakından izlenmesi epeyce değerlidir.
Obezite ve hayat biçimi alışkanlıkları tetikleyici ise değişim vakti gelmiş demektir. Lakin bunun tüm ailenin sorumluluğunda olduğunu belirtmek değerlidir, sonuçta çocuklar örneklerle öğrenirler. Bisiklete binmek, açık hava yürüyüşleri, ip atlamaları ve genel olarak elektronik aygıtlar kullanmak yerine hareketli bir hayat stilini teşvik etmek âlâ birer ipucudur.
SAĞLIKLI ÇOCUKLAR İÇİN İPUÇLARI
Beslenme de epey değerli bir faktördür. Meyveler, sebzeler, baklagiller, yağsız etler ve tam tahıllar temelli bir diyet izlenmelidir. Kızarmış yiyecekler, atıştırmalıklar, bisküviler, tatlılar, hamburgerler ve pizza üzere yağlı yiyecekleri tüketme alışkanlığı olan çocuklar birtakım hastalıkların gelişmenine daha fazla maruz kalmaktadır. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde, çocuklarda obezitenin artması niçiniyle, Amerikan Pediatri Akademisi, 9 ila 11 yaş içindeki tüm çocuklarda kolesterolün denetim edilmesini önermektedir.
Çocuklukta yüksek kolesterol ile ilgili temel kaygı, sorunun senelerca sürmesi olası olduğundan, yetişkin hayatına yönelik risklerdir. Kandaki yağ düzeyinin artması atardamar duvarlarında yağlı plakların oluşmasına niye olabilir ve yetişkinlikte önemli meselelere niye olabilir.
Bu manada önlem almak için aşağıdaki ipuçlarını izlemek değerlidir:
– Tercihen kalori, yağ ve tuz ölçüsüne kıyasla besin içeriği (protein, vitamin ve mineral) yüksek olan yiyecekleri seçin,
– Taze meyve ve zerzevatları her vakit hazır bulundurun,
– Günlük beslenmeye lif içeriği yüksek yiyecekleri dahil edin ve pirinç, makarna ve ekmeğin tam tahıllı versiyonunu tercih edin,
– Peynirler, süt ve yoğurt tercihlerinizi her vakit doğal olandan yana yapın ve eklenmiş şeker içerenlerden uzak durun,
– Derisiz tavuk, balık ve yağsız et tercih edin,
– Kanola yahut sızma zeytinyağı üzere sağlıklı yağları dahil edin,
– Bisküviler, atıştırmalıklar, pizzalar ve sosisler yüksek oranda yağ içerdiğinden bu çeşit besinlerden kaçının,
– Kızartma üzere sıhhatsiz pişirme biçimlerinden uzak durun,
– Erken teşhis ve tedavinin çocukların kardiyovasküler hastalıklar niçiniyle kalite ve hayat müddetlerinin bozulmaması için temel bir gereklilik olduğunu unutmayın ve kuşkulu durumlarda vaktinde doktora başvurun.
Sağlıklı bir görünüm, yaştan bağımsız olarak kimi sıhhat meselelerini gizleyebilir. Örneğin kolesterol düzeyindeki değişiklikler birden fazla durumda yalnızca kan testleri yapıldıktan daha sonra belirlenir. Bu niçinle çocukluktaki sıhhat denetimleri, yetişkinlikteki kadar kıymetlidir.
Çocuklarda kolesterol artışının niçinleri kalıtsal metabolik hastalıklar, obezite, diyabet, karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları yahut hipotiroidizm üzere çeşitli niçinlere olabilir.
Çocukluk çağı LDL kolesterol yükseklikleri genel olarak iki ana kümeye ayrılır: Genetik ve çevresel niçinler.
Çevresel niçinler, birçok vakit beslenme yanlışlıklarından kaynaklanır. sıradan karbonhidratlar ve yağlar açısından varlıklı bir diyet izlemek, yüksek kolesterolü tetikleyen en büyük niçinlerden biridir.
Çocukların yeme sistemi ve damak tatları konutta şekillenir. Ne yazık ki, günlük hayatın koşuşturması ortasında aileler, mesela yağ ve şeker eklenmiş işlenmiş besinleri tercih edebiliyorlar. Çocuklar tatlılar, şekerli içecekler, kızarmış yiyecekler ve besin açısından zayıf olan bir beslenme ile hareketsiz bir hayat stiliyle bir arada kilo alımına ve sıhhat problemlerine yatkın hale gelebiliyor.
Uzmanlara bakılırsa, çocukluk çağındaki kolesterol yükseklikleri ile ilgili en büyük sorun, yetişkinlik periyodunun başlarında felç, akut miyokard enfarktüsü ve öbür damar hastalıklarına yatkınlık yaratan ateroskleroza (damar sertliği) yol açabilmeleridir.
BELİRTİ VERMEDEN İLERLİYOR
Yetişkinlerde olduğu üzere, kolesterol yükseklikleri çok kilolu bireylere özel değildir. Lakin hekim, fazla kiloların ebeveynlerin yardım araması ve araştırması için bir ihtar işareti olarak görülmesi gerektiğini açıklıyor. Yüksek kolesterol ekseriyetle semptom göstermediğinden, bilhassa ailede kalp hastalığına bağlı erken vefat olayları var ise, bilhassa kolesterol düzeylerini tespit etmek için periyodik kan testleri yapmak fazlaca kıymetlidir.
Âlâ haber şu ki, durumu denetim etmek ve hatta bilakis çevirmek mümkün. Sebep genetik ise çocuğun kolesterol düşürücü ilaçlara gereksinimi olabilir. Bu manada, bir çocuk hekimi yahut endokrinolog tarafınca çocuğun yakından izlenmesi epeyce değerlidir.
Obezite ve hayat biçimi alışkanlıkları tetikleyici ise değişim vakti gelmiş demektir. Lakin bunun tüm ailenin sorumluluğunda olduğunu belirtmek değerlidir, sonuçta çocuklar örneklerle öğrenirler. Bisiklete binmek, açık hava yürüyüşleri, ip atlamaları ve genel olarak elektronik aygıtlar kullanmak yerine hareketli bir hayat stilini teşvik etmek âlâ birer ipucudur.
SAĞLIKLI ÇOCUKLAR İÇİN İPUÇLARI
Beslenme de epey değerli bir faktördür. Meyveler, sebzeler, baklagiller, yağsız etler ve tam tahıllar temelli bir diyet izlenmelidir. Kızarmış yiyecekler, atıştırmalıklar, bisküviler, tatlılar, hamburgerler ve pizza üzere yağlı yiyecekleri tüketme alışkanlığı olan çocuklar birtakım hastalıkların gelişmenine daha fazla maruz kalmaktadır. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde, çocuklarda obezitenin artması niçiniyle, Amerikan Pediatri Akademisi, 9 ila 11 yaş içindeki tüm çocuklarda kolesterolün denetim edilmesini önermektedir.
Çocuklukta yüksek kolesterol ile ilgili temel kaygı, sorunun senelerca sürmesi olası olduğundan, yetişkin hayatına yönelik risklerdir. Kandaki yağ düzeyinin artması atardamar duvarlarında yağlı plakların oluşmasına niye olabilir ve yetişkinlikte önemli meselelere niye olabilir.
Bu manada önlem almak için aşağıdaki ipuçlarını izlemek değerlidir:
– Tercihen kalori, yağ ve tuz ölçüsüne kıyasla besin içeriği (protein, vitamin ve mineral) yüksek olan yiyecekleri seçin,
– Taze meyve ve zerzevatları her vakit hazır bulundurun,
– Günlük beslenmeye lif içeriği yüksek yiyecekleri dahil edin ve pirinç, makarna ve ekmeğin tam tahıllı versiyonunu tercih edin,
– Peynirler, süt ve yoğurt tercihlerinizi her vakit doğal olandan yana yapın ve eklenmiş şeker içerenlerden uzak durun,
– Derisiz tavuk, balık ve yağsız et tercih edin,
– Kanola yahut sızma zeytinyağı üzere sağlıklı yağları dahil edin,
– Bisküviler, atıştırmalıklar, pizzalar ve sosisler yüksek oranda yağ içerdiğinden bu çeşit besinlerden kaçının,
– Kızartma üzere sıhhatsiz pişirme biçimlerinden uzak durun,
– Erken teşhis ve tedavinin çocukların kardiyovasküler hastalıklar niçiniyle kalite ve hayat müddetlerinin bozulmaması için temel bir gereklilik olduğunu unutmayın ve kuşkulu durumlarda vaktinde doktora başvurun.