Bilhassa son vakit içinderda gerek ülkemizde gerekse dünyada insanlarda önemli travma tesiri oluşturan olaylara maruz kalındığını belirten Psikiyatri Uzmanı Dr. Seçil Özoğlu Turhan, başkalarının başına gelen olaylara tanıklık etmenin, bireyde travma tesiri oluşturabileceğini söylemiş oldu.
Travmanın, bireyin gerçek ya da algılanan bir mevt ya da faydalanma içeren ya da kendisinin yahut diğerlerinin fizikî bütünlüğüne tehdit oluşturan bir olay yaşaması ya da şahit olması durumu olduğunu lisana getiren Turhan, “İş kazası, trafik kazası üzere travmatik olaylar, zelzele, sel üzere doğal afetler, azap, savaş, cinsel taarruz üzere insan eliyle yapılan travmalar sebebiyle önemli ölümcül hastalıklara yakalanılması örnek verilebilir. Travmatik olaylar sıklıkla ani ve beklenmedik biçimde ortaya çıkarlar ve bireylerin ağır endişe, çaresizlik hissetmelerine hatta dehşete düşmelerine yol açabilirler. Travmatik olay bireylerin kendisi ve dünya hakkındaki algısını, insan bağlarını, beklentilerini, inançlarını derinden sarsabilir.” formunda konuştu.
BAYANLARI DAHA ÇOK ETKİLİYOR
Travmatik olayları yaşayan şimdi her insanın çok endişe, şaşkınlık ve öfke hissedeceğini, gerilim tepkileri gösterebileceğini fakat bunların vakit içinde yatışacağını kaydeden Turhan, kimi kişilerdeyse belirtilerin yatışmadığını ve vakit içinde kötüleşebildiğini söylemiş oldu.
Tramvatik olay deneyimledikten daha sonra Travma daha sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB) gelişme sıklığının yüzde 30-40 olarak bildirildiğini belirten Turhan, “Kadınlar, geçmişte ruhsal travma yaşayanlar, kasıtlı ve insan eliyle yapılan bir travmaya maruz kalanlar ve travmayı şiddetli yaşayanlar daha fazla risk altındadır.” dedi.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞUNUN 4 BELİRTİSİ
Uzm. Dr. Turhan, Travma daha sonrası Gerilim Bozukluğu yaşayan şahıslarda oluşan belirtileri şöyle sıraladı:
Travmayı bir daha Yaşantılama İstençdışı Belirtiler
Travmanın hayli kuvvetli hisler eşliğinde birdenbire ve canlı olarak tekrar deneyimlenmesine flashback yani geri dönme denilmektedir. Güya yine travmatik olayı yaşıyormuşsunuz üzere hissetmenize yol açabilir. Bunun haricinde, travmatik olayın tamamı ya da makul modülleri sık sık anımsanarak ağır bunaltıya ve fizikî yansılara yol açabilir, Travmatik olay uykularınıza da sirayet ederek kâbuslar görmenize sebep olabilir.
Kaçınma Yansıları
Şahıslar tramvatik olay hakkında düşünmekten, konuşmaktan kaçınıyor olabilirler. Travmayı ya da travmanın belli modüllerini anımsatan durumlardan uzak dururlar. Örneğin, zelzeleden etkilenmişlerse konuta girmekten, trafik kazası geçirmişlerse seyahat etmekten kaçınabilirler.
Uyarılma ve Reaksiyon Göstermede Değişiklikler
Bedenleri hala tehlike devam ediyormuşçasına reaksiyon verebilir, şahıslar kendilerini diken üstünde hissedebilirler. Birinin arttan omuzlarına dokunması, gürültü üzere durumlar karşısında ani irkilmeler yaşayabilirler. Çok uyanıklık olarak da bilinen dikkat artımı, etrafa karşı tetikte olduklarını ve bariz bir niye yokken bile potansiyel tehlike aradıklarını tanımlamaktadır. Güvenlikleriyle ilgili çok kaygılı ve kendilerine yakın olan insanlara karşı çok muhafazacı olduğunu fark edebilirsiniz. Sonluluk ve öfke patlamaları, dikkatte bozulma, uyku sıkıntıları görülebilir.
Bilişlerde ve His Durumda Olumsuz Değişikler
Ruhsal travmalardan daha sonra insanlardan uzaklaşma, gelecek beklentisinin kalmaması, hissizlik, içine kapanıklık ve dünyayla ilgili olumsuz inanışlar gelişebilir. Örneğin ’Dünya berbat bir yer’, ’Kimseye güvenilmez üzere fikirlere kapılabilirler. kimi vakit de olayın en kahır verici kısımları unutulur yahut epey kuvvetlikle hatırlanır. Bu durum olayı düşünmek istememekten farklıdır ve kişi hatırlamak istediği biçimde hatırlayamaz.
TEDAVİLER TESİR GÖSTERİYOR
Travmatik hadiselerde algılanan şiddet, hissedilen dehşet, çaresizlik ve dehşet seviyesinin değerli olduğunu vurgulayan Turhan, Travma daha sonrası gerilim bozukluğuna maruz kalmış şahısların profesyonel tedavi ve terapilerle güzelleşme gösterdiklerini belirtti.
Travmatik olay daha sonrasında aile üyelerinin, arkadaşların, yakın etrafın ve ortasında bulunulan topluluğun yaşananları yargılamadan kabul etmesi, sosyal-duygusal takviye sağlaması, maddi-manevi her türlü yardım, bireyde zedelenmiş güvenlik hissinin onarılması, hayatıyla, ötekilerle ve geleceğiyle kopmuş olan bağların bir daha kurulması açısından epey değerli olduğunu tabir eden Turhan, “Travma daha sonrası gerilim bozukluğu yaşayan şahıslarda belirtiler görülmeye başlandığında vakit kaybetmeden tedaviye başlamaları tedavinin aktifliğini artırmaktadır. Hastalığının tedavisinde hem ilaçlar tıpkı vakitte ruhsal tedaviler pek tesirlidir.” dedi.
Travmanın, bireyin gerçek ya da algılanan bir mevt ya da faydalanma içeren ya da kendisinin yahut diğerlerinin fizikî bütünlüğüne tehdit oluşturan bir olay yaşaması ya da şahit olması durumu olduğunu lisana getiren Turhan, “İş kazası, trafik kazası üzere travmatik olaylar, zelzele, sel üzere doğal afetler, azap, savaş, cinsel taarruz üzere insan eliyle yapılan travmalar sebebiyle önemli ölümcül hastalıklara yakalanılması örnek verilebilir. Travmatik olaylar sıklıkla ani ve beklenmedik biçimde ortaya çıkarlar ve bireylerin ağır endişe, çaresizlik hissetmelerine hatta dehşete düşmelerine yol açabilirler. Travmatik olay bireylerin kendisi ve dünya hakkındaki algısını, insan bağlarını, beklentilerini, inançlarını derinden sarsabilir.” formunda konuştu.
BAYANLARI DAHA ÇOK ETKİLİYOR
Travmatik olayları yaşayan şimdi her insanın çok endişe, şaşkınlık ve öfke hissedeceğini, gerilim tepkileri gösterebileceğini fakat bunların vakit içinde yatışacağını kaydeden Turhan, kimi kişilerdeyse belirtilerin yatışmadığını ve vakit içinde kötüleşebildiğini söylemiş oldu.
Tramvatik olay deneyimledikten daha sonra Travma daha sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB) gelişme sıklığının yüzde 30-40 olarak bildirildiğini belirten Turhan, “Kadınlar, geçmişte ruhsal travma yaşayanlar, kasıtlı ve insan eliyle yapılan bir travmaya maruz kalanlar ve travmayı şiddetli yaşayanlar daha fazla risk altındadır.” dedi.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞUNUN 4 BELİRTİSİ
Uzm. Dr. Turhan, Travma daha sonrası Gerilim Bozukluğu yaşayan şahıslarda oluşan belirtileri şöyle sıraladı:
Travmayı bir daha Yaşantılama İstençdışı Belirtiler
Travmanın hayli kuvvetli hisler eşliğinde birdenbire ve canlı olarak tekrar deneyimlenmesine flashback yani geri dönme denilmektedir. Güya yine travmatik olayı yaşıyormuşsunuz üzere hissetmenize yol açabilir. Bunun haricinde, travmatik olayın tamamı ya da makul modülleri sık sık anımsanarak ağır bunaltıya ve fizikî yansılara yol açabilir, Travmatik olay uykularınıza da sirayet ederek kâbuslar görmenize sebep olabilir.
Kaçınma Yansıları
Şahıslar tramvatik olay hakkında düşünmekten, konuşmaktan kaçınıyor olabilirler. Travmayı ya da travmanın belli modüllerini anımsatan durumlardan uzak dururlar. Örneğin, zelzeleden etkilenmişlerse konuta girmekten, trafik kazası geçirmişlerse seyahat etmekten kaçınabilirler.
Uyarılma ve Reaksiyon Göstermede Değişiklikler
Bedenleri hala tehlike devam ediyormuşçasına reaksiyon verebilir, şahıslar kendilerini diken üstünde hissedebilirler. Birinin arttan omuzlarına dokunması, gürültü üzere durumlar karşısında ani irkilmeler yaşayabilirler. Çok uyanıklık olarak da bilinen dikkat artımı, etrafa karşı tetikte olduklarını ve bariz bir niye yokken bile potansiyel tehlike aradıklarını tanımlamaktadır. Güvenlikleriyle ilgili çok kaygılı ve kendilerine yakın olan insanlara karşı çok muhafazacı olduğunu fark edebilirsiniz. Sonluluk ve öfke patlamaları, dikkatte bozulma, uyku sıkıntıları görülebilir.
Bilişlerde ve His Durumda Olumsuz Değişikler
Ruhsal travmalardan daha sonra insanlardan uzaklaşma, gelecek beklentisinin kalmaması, hissizlik, içine kapanıklık ve dünyayla ilgili olumsuz inanışlar gelişebilir. Örneğin ’Dünya berbat bir yer’, ’Kimseye güvenilmez üzere fikirlere kapılabilirler. kimi vakit de olayın en kahır verici kısımları unutulur yahut epey kuvvetlikle hatırlanır. Bu durum olayı düşünmek istememekten farklıdır ve kişi hatırlamak istediği biçimde hatırlayamaz.
TEDAVİLER TESİR GÖSTERİYOR
Travmatik hadiselerde algılanan şiddet, hissedilen dehşet, çaresizlik ve dehşet seviyesinin değerli olduğunu vurgulayan Turhan, Travma daha sonrası gerilim bozukluğuna maruz kalmış şahısların profesyonel tedavi ve terapilerle güzelleşme gösterdiklerini belirtti.
Travmatik olay daha sonrasında aile üyelerinin, arkadaşların, yakın etrafın ve ortasında bulunulan topluluğun yaşananları yargılamadan kabul etmesi, sosyal-duygusal takviye sağlaması, maddi-manevi her türlü yardım, bireyde zedelenmiş güvenlik hissinin onarılması, hayatıyla, ötekilerle ve geleceğiyle kopmuş olan bağların bir daha kurulması açısından epey değerli olduğunu tabir eden Turhan, “Travma daha sonrası gerilim bozukluğu yaşayan şahıslarda belirtiler görülmeye başlandığında vakit kaybetmeden tedaviye başlamaları tedavinin aktifliğini artırmaktadır. Hastalığının tedavisinde hem ilaçlar tıpkı vakitte ruhsal tedaviler pek tesirlidir.” dedi.