TUSAŞ Motor Sanayii AŞ (TEI), insansız hava araçlarına (İHA) güç vermek için geliştirilen Türkiye’nin birinci turbodizel havacılık motoru PD170’ten 5 kilogram daha yavaşça ve 55 beygir daha kuvvetli PD222ST motorunu Havacılık, Uzay ve Teknoloji Şenliği TEKNOFEST’te sergiledi.
TEI Genel Müdürü ve İdare Konseyi Lideri Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit, PD170’in Anka-S’in gereksinimi için geliştirildiğini söylemiş oldu.
25 BİN FEET CİVARINDA ÇALIŞABİLECEK
Birinci Anka’nın 155 beygirlik ithal bir motorla uçtuğunu ve tedarikte kimi problemler yaşandığını anlatan Akşit, bunun üzerine PD170 çalışmasına başladıklarını söz etti.
Türk mühendislerinin tasarımı, teknisyenlerinin üretimiyle dünyanın kendi sınıfında en yüksek irtifaya sahip, en az yakıt harcayan motorunu, 40 bin feete kadar rahatlıkla çalışabilir biçimde geliştirdiklerini vurgulayan Akşit, rakip mamüllerin ekseriyetle 25 bin feet civarında çalışabilecek biçimde tasarlandığına işaret etti.
“İSTEDİĞİ DURUMDAN İSTEDİĞİ HALDE VURACAK HALE GELECEK”
Ana motor yapısını geliştirdikten daha sonra bu motorun ana karkasını tıpkı tutarak diğer muhtaçlıklar için türev motorlar üretmeye başladıklarını belirten Akşit, birinci defa sergiledikleri PD222ST’ye ait şu ayrıntıları verdi:
“böyle PD222ST’yi geliştirdik. Bunun da değişik versiyonları olacak. ST, single turbo manasında. Tek turbolu versiyonu. PD170’te 170 beygiri çift turboyla elde etmiştik ancak oradaki asıl gaye irtifa gücüydü. Gelecekte savaşlar insansız araçlar, tahminen İHA’lar içinde olacak ki dünyanın değişik yerlerinde olmaya başladı. İHA’ların it dalaşından bahsediyoruz. İrtifadaki gücü yüksek olan daha atak, çevik, hareket kabiliyeti hayli daha yüksek, karşısındaki İHA’nın önünde gerisinde epey rahat dolaşıp, istediği konumdan istediği biçimde vuracak hale gelecek. Çok önemli bir avantaj sağlıyor.
YÜKSEK KALKIŞ GÜCÜNE NAZARAN ÖZEL TASARLANDI
Çift turbolu olması bütün bunları sağladı ancak kimi uygulamalar için de irtifadan fazla kalkış gücü değerli. Bayraktar TB3’lerle TCG Anadolu gemimizden, kısa bir pisten yüklü vaziyette kalkmak istiyoruz. Burada da kalkış gücü fazlaca kıymetli, bu motorumuz yüksek kalkış gücüne göre özel tasarlandı. Gücü 55 beygir artırıldı, 170’den 225’e çıkardık. bir daha yüksek irtifa yeteneği var, ama yüksek irtifada ürettiği güç PD170 kadar değil. 35-40 bin feetlere çıktığınızda gücü daha az oluyor.”
60’DAN FAZLA PD170 ÜRETİLDİ
Prof. Dr. Akşit, geliştirme çalışmaları yanında PD170’in seri üretimine devam ettiklerini belirterek, “Toplamda ürettiğimiz motor 60’ı geçti. Önemli bir kısmını birinci ana müşterimiz TUSAŞ’a teslim ettik, Baykar’a birkaç tane teslim ettik, bunun bir kısmı Bayraktar TB3 çalışmalarında kullanılmak üzere bir kısmı da Akıncı’nın C versiyonunda kullanılmak üzere. Ayrıyeten Aksungur’da kullanılıyor birebir motorumuz. Adetleri artarak seri imalat sayıları yükseliyor, şu anda da birkaç 100 adet için pazarlık yapıyoruz.” dedi.
GELİŞMİŞ MOTORA KOLAYLIKLA GEÇİLEBİLECEK
TEKNOFEST’te PD222ST’nin birinci prototipini sergilediklerini söz eden Akşit, motorun önemli testlere maruz kaldığını, olgunlaştırma süreçlerinin devam ettiğini söylemiş oldu.
Test mühletinin birkaç 100 saat civarında olduğuna işaret eden Akşit, PD170’deki test müddetlerinin ise 5 bin saati geçtiğine dikkati çekti.
Akşit, şunları kaydetti:
“Baz motoru bu kurallarda test ettiğimiz için PD222ST’yi bu kadar fazlaca teste tabi tutmamız gerekmeyebilir lakin daha önemli bir test sürecine maruz kalacak. Bunun da seri imalata geçmesi için 1 yıllık bir surece muhtaçlığı var. Önümüzdeki yıl ortasında bunun da uçtuğunu ve seri imalata girdiğini duyurmayı hedefliyoruz. Hangi müşterimiz elini çabuk tutarsa bu motoru birinci o kullanacak. Rakip motorla şimdi birebir tartıda. Rakip motor 155 beygirken bu 225 beygir veriyor. Kalkış gücü, pist arası olarak büyük avantajlar sağlayacak. Bayraktar TB3 ve Akıncı C olabilir, artık Baykar hangisinde daha önde gidiyor bilmiyorum. Kullanıldığı araç sayısını maksimize etmek için PD170’le tıpkı arayüzle kullanılacak biçimde türev motorlar geliştiriyoruz. Entegrasyonda ufak tefek rötuşlar gerekiyor lakin PD170’de birinci uçuşunu yapıp daha sonra gelişmiş motor takılabilecek. Bu Aksungur, Akıncı, Anka, Bayraktar TB3’de yapabilir.”
TEI Genel Müdürü ve İdare Konseyi Lideri Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit, PD170’in Anka-S’in gereksinimi için geliştirildiğini söylemiş oldu.
25 BİN FEET CİVARINDA ÇALIŞABİLECEK
Birinci Anka’nın 155 beygirlik ithal bir motorla uçtuğunu ve tedarikte kimi problemler yaşandığını anlatan Akşit, bunun üzerine PD170 çalışmasına başladıklarını söz etti.
Türk mühendislerinin tasarımı, teknisyenlerinin üretimiyle dünyanın kendi sınıfında en yüksek irtifaya sahip, en az yakıt harcayan motorunu, 40 bin feete kadar rahatlıkla çalışabilir biçimde geliştirdiklerini vurgulayan Akşit, rakip mamüllerin ekseriyetle 25 bin feet civarında çalışabilecek biçimde tasarlandığına işaret etti.
“İSTEDİĞİ DURUMDAN İSTEDİĞİ HALDE VURACAK HALE GELECEK”
Ana motor yapısını geliştirdikten daha sonra bu motorun ana karkasını tıpkı tutarak diğer muhtaçlıklar için türev motorlar üretmeye başladıklarını belirten Akşit, birinci defa sergiledikleri PD222ST’ye ait şu ayrıntıları verdi:
“böyle PD222ST’yi geliştirdik. Bunun da değişik versiyonları olacak. ST, single turbo manasında. Tek turbolu versiyonu. PD170’te 170 beygiri çift turboyla elde etmiştik ancak oradaki asıl gaye irtifa gücüydü. Gelecekte savaşlar insansız araçlar, tahminen İHA’lar içinde olacak ki dünyanın değişik yerlerinde olmaya başladı. İHA’ların it dalaşından bahsediyoruz. İrtifadaki gücü yüksek olan daha atak, çevik, hareket kabiliyeti hayli daha yüksek, karşısındaki İHA’nın önünde gerisinde epey rahat dolaşıp, istediği konumdan istediği biçimde vuracak hale gelecek. Çok önemli bir avantaj sağlıyor.
YÜKSEK KALKIŞ GÜCÜNE NAZARAN ÖZEL TASARLANDI
Çift turbolu olması bütün bunları sağladı ancak kimi uygulamalar için de irtifadan fazla kalkış gücü değerli. Bayraktar TB3’lerle TCG Anadolu gemimizden, kısa bir pisten yüklü vaziyette kalkmak istiyoruz. Burada da kalkış gücü fazlaca kıymetli, bu motorumuz yüksek kalkış gücüne göre özel tasarlandı. Gücü 55 beygir artırıldı, 170’den 225’e çıkardık. bir daha yüksek irtifa yeteneği var, ama yüksek irtifada ürettiği güç PD170 kadar değil. 35-40 bin feetlere çıktığınızda gücü daha az oluyor.”
60’DAN FAZLA PD170 ÜRETİLDİ
Prof. Dr. Akşit, geliştirme çalışmaları yanında PD170’in seri üretimine devam ettiklerini belirterek, “Toplamda ürettiğimiz motor 60’ı geçti. Önemli bir kısmını birinci ana müşterimiz TUSAŞ’a teslim ettik, Baykar’a birkaç tane teslim ettik, bunun bir kısmı Bayraktar TB3 çalışmalarında kullanılmak üzere bir kısmı da Akıncı’nın C versiyonunda kullanılmak üzere. Ayrıyeten Aksungur’da kullanılıyor birebir motorumuz. Adetleri artarak seri imalat sayıları yükseliyor, şu anda da birkaç 100 adet için pazarlık yapıyoruz.” dedi.
GELİŞMİŞ MOTORA KOLAYLIKLA GEÇİLEBİLECEK
TEKNOFEST’te PD222ST’nin birinci prototipini sergilediklerini söz eden Akşit, motorun önemli testlere maruz kaldığını, olgunlaştırma süreçlerinin devam ettiğini söylemiş oldu.
Test mühletinin birkaç 100 saat civarında olduğuna işaret eden Akşit, PD170’deki test müddetlerinin ise 5 bin saati geçtiğine dikkati çekti.
Akşit, şunları kaydetti:
“Baz motoru bu kurallarda test ettiğimiz için PD222ST’yi bu kadar fazlaca teste tabi tutmamız gerekmeyebilir lakin daha önemli bir test sürecine maruz kalacak. Bunun da seri imalata geçmesi için 1 yıllık bir surece muhtaçlığı var. Önümüzdeki yıl ortasında bunun da uçtuğunu ve seri imalata girdiğini duyurmayı hedefliyoruz. Hangi müşterimiz elini çabuk tutarsa bu motoru birinci o kullanacak. Rakip motorla şimdi birebir tartıda. Rakip motor 155 beygirken bu 225 beygir veriyor. Kalkış gücü, pist arası olarak büyük avantajlar sağlayacak. Bayraktar TB3 ve Akıncı C olabilir, artık Baykar hangisinde daha önde gidiyor bilmiyorum. Kullanıldığı araç sayısını maksimize etmek için PD170’le tıpkı arayüzle kullanılacak biçimde türev motorlar geliştiriyoruz. Entegrasyonda ufak tefek rötuşlar gerekiyor lakin PD170’de birinci uçuşunu yapıp daha sonra gelişmiş motor takılabilecek. Bu Aksungur, Akıncı, Anka, Bayraktar TB3’de yapabilir.”