Son günlerde çoğunlukla gündeme gelen “metaverse” hem Türkiye birebir vakitte dünyada pek büyük yankı uyandırdı.
bir hayli kişinin dikkatini çeken bu kavram Antik Yunanca kökenli “meta” (öte) ile Batı lisanlarındaki “universe” (evren) sözcüğünün son kesimi alınarak oluşturulan bir terim.
Genellikle sanal gerçeklik (VR) teknolojisi ile erişilen sanal bir cihanı tanımlamak için kullanılıyor.
METAVERSE SÖZÜ
Bu söz birinci vakit içinderda 1992’de bilim kurgu romancısı Neal Stephenson tarafınca “Snow Crash” isimli romanda kendini gösterdi. Romanda karakterler, kendilerinin sanal temsilleri olan avatarları aracılığıyla cihan ötesine girerler.
Metaverse’de avatarlar gerçekliği aşabilir. Stephenson’ın romanında metaverse kasvetli, distopik açgözlülükle beslenen bir dünyadan kaçışı simgelemektedir. Metaverse hem de gelecek senelerda dijital olarak nasıl irtibat kurabileceğimizi açıklamak için fütüristler tarafınca da kullanılmıştır.
Metaverse genellikle birbirine bağlı, sanal toplulukları yahut bireylerin avatarlarının temas kurabileceği dünyaları tabir eder.
VR kulaklıklar, artırılmış gerçeklik (AR), akıllı saatler ve akıllı gözlükler kullanarak bu sanal gerçeklik cihanına erişebilmek mümkündür. Ernest Cline tarafınca 2011’de yazılan distopik bir bilim kurgu romanı Ready Player One, güç kriziyle parçalanan bir dünyadan kaçmak için sanal gerçeklik kulaklığı ve kablolu eldivenlerle erişilen OASIS isimli bir metaverse cihanını tasvir etmektedir.
Doç. Dr. Ali Murat Kırık, Facebook, Microsoft, Roblox ve Epic üzere şirketlerin milyarlarca dolarlık yatırım planıyla gündeme gelen “metaverse” konseptini Anadolu Ajansı’na kıymetlendirdi.
FACEBOOK’UN META ATAĞI
Facebook geçen ay ismini Meta olarak değiştirdiğini duyurduğunda, şirketin kurucusu Mark Zuckerberg’in şirketin gelecek planlarını anlattığı bir görüntü yayınlandı.
Facebook Connect artırılmış ve sanal gerçeklik konferansında duyurulan isim değişikliğinin eski bir Facebook çalışanı olan Frances Haugen’in şirketin saklılık ihlallerini açıklamasından daha sonra gelmesi de akıllarda soru işaretleri oluşturdu.
Metaverse kozmosunu ayrıntılı biçimde aktaran Zuckerberg’in siyah tişörtü ve kot pantolonu ortasındaki dijital avatarı, yüzen bir uzay gemisinde arkadaşlarıyla kağıt oynarken görülüyor. Tam bu noktada akıllı saatindeki Messenger’ı kullanarak arkadaşını arıyor ve arkadaşıyla bir üç boyutlu sokak sanatı yapıtını incelerken geç kaldığını söylüyor. Bu görüntü toplumsal medyada on binlerce defa izlendi.
Meta, cihan ötesini aktifleştirmek için Oculus kulaklıklarına büyük yatırım yapıyor. Hatta proje kapsamında çalışmak üzere Avrupa Birliği’nden 10 bin kişiyi işe almayı planlıyor. esasen metaversenin birinci fitili, şirketin Rift VR aygıtının imalcisi Oculus’u 2 milyar dolara satın almasıyla ateşlenmişti.
SANAL PARADAN SANAL YERE
Şirketler metaverse teknolojisine önemli yatırımlar yapıyor.
Yatırımcılar meta bilgi tabanında gayrimenkule milyonlarca dolar yığdıkça, dijital mülk satışları daha evvel hiç görülmemiş ölçüde yükseklere tırmanıyor. Beşerler yalnızca sanal para ünitesine yatırım yapmıyorlar, bununla birlikte sanal yere de yatırım yapıyorlar. Bu kapsamda şimdiye kadarki en büyük yatırım 2,43 milyon dolar oldu.
Yakın vakitte Kanadalı yatırım firmasınca bir dijital arazi satın alındı ve kripto parayla ödeme yapıldı. Yatırımcılar ve şirketler bir daha sonraki büyük gelişimin kesimi olmak istediğinden, metaverse teknolojisine ilginin kıymetli ölçüde artması mümkün.
Metaverse, bir avatarla temsil edilen kullanıcıların alışveriş yapabileceği, sosyalleşebileceği, boş vakit aktifliklerine katılabileceği ve öğrenebileceği sanal bir dünya. Bu sanal dünyada kıymetli pazarlama fırsatları mevcut olup şimdiden biroldukca markanın bu fırsatlardan yararlandığı görülüyor.
İNTERNETİN GELECEĞİ
Kovid-19 salgını boyunca sanal bağlantı giderek kıymetli bir hal almaya başladı. Metaverse’nin de bu kapsamda epey sayıda kullanıcıyı bir ortaya getirecek ve kullanıcılara günlük aktivitelerini sanal ortamda yapacak fırsatlar sunması bekleniyor. Ancak metaverse teknolojisinin sonlarını düzenleyen rastgele bir yasa olmaması kullanıcıları daha savunmasız hale getirebilir.
Zuckerberg, metaversenin yalnızca şirketinin bir daha sonraki kısmı değil, bununla birlikte internet dünyasının geleceği olduğunu lisana getiriyor.
Metaverse için zorluklardan kimileri, VR kulaklıklarını oyun alanlarından çıkarmak ve sanal gerçeklik ekipmanlarının maddi boyutlarını en az düzeye indirmek olacak. Zuckerberg katıldığı bir konferansta “Önümüzdeki 10 yıl ortasında, metaverse bir milyar beşere ulaşacak, yüz milyarlarca dolarlık dijital ticarete konut sahipliği yapacak ve milyonlarca yaratıcı ve geliştirici için işleri destekleyecek.” açıklamasında bulundu.
Gerçek dünyaya bir şeyler ekleyen ve çevrim içi toplumsal müsabakaları sahiden toplumsal hale getirebilen sanal bir dünya, toplumsal medyanın en başından vadettiği lakin birçok vakit sağlayamadığı bir durum.
Meta bilgiyi çalıştıran temel güç merkezi olarak internetin bu yeni jenerasyon modele dönüşmesi bekleniyor. Salgın sırasında sanal modellerin standart bir ömür biçimi olarak artan kabulüyle hareket eden biroldukca araştırmacı, metaversenin beklenenden daha erken bir gerçeklik haline gelebileceğine inanıyor.
MUHTEMEL RİSKLERİ
Öte yandan, metaverse ile meydana gelecek değişiklikler toplumsal zorlukları da birlikteinde getiriyor.
Çevrim içi yaşama geçiş inkar edilemez biçimde kimlik hırsızlığı ve dolandırıcılık riski de taşıyor. Bireyler dijital ortamlarda alışveriş, cümbüş, toplumsallaşma ve çalışma üzere bir hayli faaliyete alışmış olsa da teknolojik yahut toplumsal açıdan tam olarak sanal gerçekliğe alışık değiliz. Bu durum gerçek dünyanın bir darbe yaşamasına niye olabilir.
Bu meyanda Facebook yetkilileri, metaverse teknolojisinin tek bir şirket tarafınca bir gecede inşa edilmeyeceğini belirterek, bu projenin hayata geçirilmesi için siyaset yapıcılar, uzmanlar ve sanayi ortaklarıyla iş birliği yapacaklarını tabir ediyorlar. beraberinde bu mamüllerin sorumlu bir biçimde geliştirilmesini sağlamak için global araştırma ve program ortaklarına 50 milyon dolarlık bir yatırım yapacaklarının altını çiziyorlar.
Metaverse, tabiatı gereği şahsi, biyometrik, finansal ve hatta duygusal bilgilere dönüşerek güvenlik, zımnilik ve fikri mülkiyet ile ilgili tasaları de birlikteinde getiriyor. Tıpkı biçimde avatarlar bir kimlik biçimi olarak kullanıldığında, şahsi datalar kopyalanmaya, çalınmaya, silinmeye yahut manipüle edilmeye açık hale gelir.
Biyometrik tanımlama bir tahlil olsa da kimlik sahtekarlığının her vakit karşı karşıya kalınacak büyük bir risk olduğu unutulmamalı ve gerekli tedbirler için şimdiden çalışılmaya başlanmalı.
bir hayli kişinin dikkatini çeken bu kavram Antik Yunanca kökenli “meta” (öte) ile Batı lisanlarındaki “universe” (evren) sözcüğünün son kesimi alınarak oluşturulan bir terim.
Genellikle sanal gerçeklik (VR) teknolojisi ile erişilen sanal bir cihanı tanımlamak için kullanılıyor.
METAVERSE SÖZÜ
Bu söz birinci vakit içinderda 1992’de bilim kurgu romancısı Neal Stephenson tarafınca “Snow Crash” isimli romanda kendini gösterdi. Romanda karakterler, kendilerinin sanal temsilleri olan avatarları aracılığıyla cihan ötesine girerler.
Metaverse’de avatarlar gerçekliği aşabilir. Stephenson’ın romanında metaverse kasvetli, distopik açgözlülükle beslenen bir dünyadan kaçışı simgelemektedir. Metaverse hem de gelecek senelerda dijital olarak nasıl irtibat kurabileceğimizi açıklamak için fütüristler tarafınca da kullanılmıştır.
Metaverse genellikle birbirine bağlı, sanal toplulukları yahut bireylerin avatarlarının temas kurabileceği dünyaları tabir eder.
VR kulaklıklar, artırılmış gerçeklik (AR), akıllı saatler ve akıllı gözlükler kullanarak bu sanal gerçeklik cihanına erişebilmek mümkündür. Ernest Cline tarafınca 2011’de yazılan distopik bir bilim kurgu romanı Ready Player One, güç kriziyle parçalanan bir dünyadan kaçmak için sanal gerçeklik kulaklığı ve kablolu eldivenlerle erişilen OASIS isimli bir metaverse cihanını tasvir etmektedir.
Doç. Dr. Ali Murat Kırık, Facebook, Microsoft, Roblox ve Epic üzere şirketlerin milyarlarca dolarlık yatırım planıyla gündeme gelen “metaverse” konseptini Anadolu Ajansı’na kıymetlendirdi.
FACEBOOK’UN META ATAĞI
Facebook geçen ay ismini Meta olarak değiştirdiğini duyurduğunda, şirketin kurucusu Mark Zuckerberg’in şirketin gelecek planlarını anlattığı bir görüntü yayınlandı.
Facebook Connect artırılmış ve sanal gerçeklik konferansında duyurulan isim değişikliğinin eski bir Facebook çalışanı olan Frances Haugen’in şirketin saklılık ihlallerini açıklamasından daha sonra gelmesi de akıllarda soru işaretleri oluşturdu.
Metaverse kozmosunu ayrıntılı biçimde aktaran Zuckerberg’in siyah tişörtü ve kot pantolonu ortasındaki dijital avatarı, yüzen bir uzay gemisinde arkadaşlarıyla kağıt oynarken görülüyor. Tam bu noktada akıllı saatindeki Messenger’ı kullanarak arkadaşını arıyor ve arkadaşıyla bir üç boyutlu sokak sanatı yapıtını incelerken geç kaldığını söylüyor. Bu görüntü toplumsal medyada on binlerce defa izlendi.
Meta, cihan ötesini aktifleştirmek için Oculus kulaklıklarına büyük yatırım yapıyor. Hatta proje kapsamında çalışmak üzere Avrupa Birliği’nden 10 bin kişiyi işe almayı planlıyor. esasen metaversenin birinci fitili, şirketin Rift VR aygıtının imalcisi Oculus’u 2 milyar dolara satın almasıyla ateşlenmişti.
SANAL PARADAN SANAL YERE
Şirketler metaverse teknolojisine önemli yatırımlar yapıyor.
Yatırımcılar meta bilgi tabanında gayrimenkule milyonlarca dolar yığdıkça, dijital mülk satışları daha evvel hiç görülmemiş ölçüde yükseklere tırmanıyor. Beşerler yalnızca sanal para ünitesine yatırım yapmıyorlar, bununla birlikte sanal yere de yatırım yapıyorlar. Bu kapsamda şimdiye kadarki en büyük yatırım 2,43 milyon dolar oldu.
Yakın vakitte Kanadalı yatırım firmasınca bir dijital arazi satın alındı ve kripto parayla ödeme yapıldı. Yatırımcılar ve şirketler bir daha sonraki büyük gelişimin kesimi olmak istediğinden, metaverse teknolojisine ilginin kıymetli ölçüde artması mümkün.
Metaverse, bir avatarla temsil edilen kullanıcıların alışveriş yapabileceği, sosyalleşebileceği, boş vakit aktifliklerine katılabileceği ve öğrenebileceği sanal bir dünya. Bu sanal dünyada kıymetli pazarlama fırsatları mevcut olup şimdiden biroldukca markanın bu fırsatlardan yararlandığı görülüyor.
İNTERNETİN GELECEĞİ
Kovid-19 salgını boyunca sanal bağlantı giderek kıymetli bir hal almaya başladı. Metaverse’nin de bu kapsamda epey sayıda kullanıcıyı bir ortaya getirecek ve kullanıcılara günlük aktivitelerini sanal ortamda yapacak fırsatlar sunması bekleniyor. Ancak metaverse teknolojisinin sonlarını düzenleyen rastgele bir yasa olmaması kullanıcıları daha savunmasız hale getirebilir.
Zuckerberg, metaversenin yalnızca şirketinin bir daha sonraki kısmı değil, bununla birlikte internet dünyasının geleceği olduğunu lisana getiriyor.
Metaverse için zorluklardan kimileri, VR kulaklıklarını oyun alanlarından çıkarmak ve sanal gerçeklik ekipmanlarının maddi boyutlarını en az düzeye indirmek olacak. Zuckerberg katıldığı bir konferansta “Önümüzdeki 10 yıl ortasında, metaverse bir milyar beşere ulaşacak, yüz milyarlarca dolarlık dijital ticarete konut sahipliği yapacak ve milyonlarca yaratıcı ve geliştirici için işleri destekleyecek.” açıklamasında bulundu.
Gerçek dünyaya bir şeyler ekleyen ve çevrim içi toplumsal müsabakaları sahiden toplumsal hale getirebilen sanal bir dünya, toplumsal medyanın en başından vadettiği lakin birçok vakit sağlayamadığı bir durum.
Meta bilgiyi çalıştıran temel güç merkezi olarak internetin bu yeni jenerasyon modele dönüşmesi bekleniyor. Salgın sırasında sanal modellerin standart bir ömür biçimi olarak artan kabulüyle hareket eden biroldukca araştırmacı, metaversenin beklenenden daha erken bir gerçeklik haline gelebileceğine inanıyor.
MUHTEMEL RİSKLERİ
Öte yandan, metaverse ile meydana gelecek değişiklikler toplumsal zorlukları da birlikteinde getiriyor.
Çevrim içi yaşama geçiş inkar edilemez biçimde kimlik hırsızlığı ve dolandırıcılık riski de taşıyor. Bireyler dijital ortamlarda alışveriş, cümbüş, toplumsallaşma ve çalışma üzere bir hayli faaliyete alışmış olsa da teknolojik yahut toplumsal açıdan tam olarak sanal gerçekliğe alışık değiliz. Bu durum gerçek dünyanın bir darbe yaşamasına niye olabilir.
Bu meyanda Facebook yetkilileri, metaverse teknolojisinin tek bir şirket tarafınca bir gecede inşa edilmeyeceğini belirterek, bu projenin hayata geçirilmesi için siyaset yapıcılar, uzmanlar ve sanayi ortaklarıyla iş birliği yapacaklarını tabir ediyorlar. beraberinde bu mamüllerin sorumlu bir biçimde geliştirilmesini sağlamak için global araştırma ve program ortaklarına 50 milyon dolarlık bir yatırım yapacaklarının altını çiziyorlar.
Metaverse, tabiatı gereği şahsi, biyometrik, finansal ve hatta duygusal bilgilere dönüşerek güvenlik, zımnilik ve fikri mülkiyet ile ilgili tasaları de birlikteinde getiriyor. Tıpkı biçimde avatarlar bir kimlik biçimi olarak kullanıldığında, şahsi datalar kopyalanmaya, çalınmaya, silinmeye yahut manipüle edilmeye açık hale gelir.
Biyometrik tanımlama bir tahlil olsa da kimlik sahtekarlığının her vakit karşı karşıya kalınacak büyük bir risk olduğu unutulmamalı ve gerekli tedbirler için şimdiden çalışılmaya başlanmalı.