Virüslerin niye olduğu bulaşıcı bir hastalık olan el, ayak, ağız hastalığı (EAAH) çocuklarda ömrü tehdit eden komplikasyonlara niye olabiliyor.
Çocukların toplu yaşadığı okul ve kreş üzere ortamlarda el, ayak, ağız hastalığında (EAAH) bulaş riskinin arttığını söyleyen Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Güngör Balta, bu hastalığın daha hayli 5 yaş altı çocukları etkilediğini söylemiş oldu. Birinci 1 yaş kümesinde daha ağır seyredebileceğini söyleyen Balta, ılıman bölgelerde sık görüldüğü, yaz ve sonbahar aylarında ise pik yaptığı konusunda ikazlarda bulundu.
“ÇOCUKLARDA HALSİZLİK VE İŞTAHSIZLIKLA BAŞLAR”
Medical Park Ordu Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Güngör Balta, el-ayak-ağız hastalığının çocukluk periyodunda sık görülen, viral, bulaşıcı, ateş ve döküntü ile karakterize bir hastalık olduğunu söylemiş oldu.
Hastalığın en bariz özelliğinin ağız ortasında aftlar, el ve ayaklarda kimi vakit de gövde kısmında görülen döküntüler olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta, EAAH’nın belirtileri hakkında şunları söylemiş oldu: “Hastalığın birinci belirtisi ateş yüksekliğidir. Başlangıçta diğer bir bulgu olmayabilir. Ateş çoklukla yavaşça (37,5 ila 38,5 derece) seyirli olabilir. Hastada halsizlik ve iştahsızlık başlar. Ateş yükselmesinden 2 ila 3 gün daha sonra ağız ortasında, yanak mukozasında ve lisanda ağrılı aftöz lezyonlar çıkar. Bebeklerde huzursuzluk ve daima ağlama şikâyetleri olabilir. Ağızdaki yaralar beslenmeyi kısıtlar. çabucak sonrasında kol ve bacakların uç kısımlarında olmak üzere avuç içi ve ayak tabanlarında, dokunmakla yavaşça ağrılı ve sulantılı döküntüler görülebilir. Bu döküntüler genelde kaşıntısız olmakla birlikte birtakım olaylarda kaşıntılı da olabilir. Belirtiler 7 ila 10 gün ortasında kaybolarak hastalık düzelir. kimi vakit çocuğun beden direncine bağlı olarak döküntüler 1 aya kadar uzayabilmektedir.”
Virüslerin niye olduğu bulaşıcı bir hastalık olan EAAH’nın beşerden beşere direkt temas ve indirekt yolla bulaştığını söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta; “Hasta kişinin ağız sekresyonu, boğaz, burun sıvıları ve öksürük yoluyla havaya yayılan damlacıklar ile bulaş olur. Enfeksiyonlu kişinin dışkısıyla temas ile de bulaş olur. Enterovirüs kümesinden birfazlaca virüs bu hastalığa niye olabilir. Bu virüslerden Koksaki A (16), Koksaki (B) ve Enterovirüs 71 en sık etken olan virüslerdir.” diye konuştu.
“OKUL, KREŞ VE PARKLARDA BULAŞ RİSKİ FAZLA”
Berbat sıhhat şartlarının, düşük sosyoekonomik seviyenin, geniş aile ve kalabalık ortamlarda görülme sıklığının arttığına dikkat çeken Uzm. Dr. Güngör Balta, bilhassa çocukların toplu yaşadığı okul ve kreş üzere ortamlarda bulaş riskinin fazla görüldüğünü ve küçük salgınlara yol açabildiğinin altını çizdi.
Dr. Güngör Balta kelamlarına şöyleki devam etti: “Özellikle kreş üzere yerlerde küçük çocukların bakımlarını yapan şahıslar hastalığı elleri ile öbür çocuklara bulaştırabilirler. Çocukların bez değişimi ve tuvalet eğitimi sırasındaki temaslardan daha sonra eller yıkanmadan öbür çocuklarla ilgilenildiğinde bulaş daha kolay olur. Çocukların enfekte ortamla teması ve oyuncaklardan birbirine bulaştırması kelam konusudur. Ayrıyeten çocukların sık sık ellerini ağzına götürme reflekslerinin olması hastalık riskini artırmaktadır. Kontamine yiyecekler ve içeceklerden ve havuz suyundan bulaşma ihtimali olsa da bu türlü bulaşma ihtimali daha düşüktür.”
Uzm. Dr. Güngör Balta, “EAHH’ta başlangıçta yalnızca ateş ile ortaya çıkar, ondan sonrasında ağız ortasında yaralar ve öteki bulgularla kendini gösterir” dedi. Dr. Güngör Balta, “Hastalığın tanısı fizik muayene bulguları ile temalır. Laboratuvar testleri teşhiste epey yardımcı değildir. İleri merkezlerde hücre kültürleri, PCR ve serolojik formüllerle virüs izolasyonu yapılabilir. Ancak epey gerekli olmayan ve kıymetli yöntemlerdir” diyerek kelamlarına şu ayrıntıları paylaştı: “Virüs hasta şahısların salgıları ile yayılır. Orta derecede bulaşıcılığı olan hastalıktır. Bedene girdikten daha sonra 4 ila 6 günlük kuluçka mühleti vardır. Hastalığın belirtileri ortaya çıktıktan daha sonra 1 hafta bulaşıcılık devam eder. Hastalık kendi kendini sınırlayan ve gerileyen bir hastalıktır. Ağız ve boğazdaki yaralar beslenme kuvvetliğü yaratıp sıvı kaybına niye olabilir. Hastalığın yenidenlama ihtimali vardır. Enterovirüs 71 ile oluşan EAAH’ta menenjit, ensefalit ve miyokardit üzere hayatı tehdit eden komplikasyonlar ender olsa da, görülme ihtimali vardır.“
“EN KIYMETLİ ÖNLEM EL YIKAMAK”
Hastalığın spesifik bir tedavisi olmadığını söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta, “EAHH’da miyokardit ve menejit üzere komplikasyonlar gelişirse Immunglobulin tedavisi verilebilir. Tedavi hastanın semptomlarına yönelik olarak yapılır. Ateşi denetim altına almak için antipiretikler (parasetomol, ibuprofen) kullanılabilir. Öbür viral hastalıklarda olduğu üzere bu hastalıkta da aspirin kullanılmaz. Ağız ortasında yaralar epey ağrılıdır. Bunun için lokal anjezik jeller kullanılabilir. Bu lezyonlar ağrılı olduğundan hastanın sıvı ve soğuk besinleri alması şikâyetleri azaltır. Sıcak ve katı besin alımından kaçınılmalıdır. Baharatlı ve tuzlu yiyecekler ağrıyı artırabilir. Beslenme kuvvetliğü kararında sıvı kaybı fazla olan çocuklara sıvı takviyesi yapılabilir. Bedenin öbür kısımlarında çıkan döküntüler yavaşça ağrılıdır. kimi vakit kaşıntı olabilir, antihistaminikler kullanılabilir. Bu döküntüler daha sonrasında bedende iz bırakmaz.” tabirlerini kullandı.
Hastalığın yayılımının önlenmesinde en kıymetli önlemin el yıkanması olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta, “En sık bulaş yolu el ile olan temasladır. Bilhassa toplu hayat alanlarında çocukların bakımı ile ilgilenen bireylerin sık sık bireylerin ellerini yıkaması kıymetlidir. Ortak kullanım alanların dezenfeksiyonu, ayrıyeten ortak kullanılan oyuncakların ve materyallerin paklığı değerlidir. Hastalığı taşıdığı tespit edilen çocukların izolasyonu hastalığın yayılmasını engelleyebilir. Kreş ve okul yayılımı ve bulaşmasını engellemesinde ellerin sık yıkanması ve hijyen kurallarına uyulması değer arz etmektedir.“ diyerek kelamlarını sonlandırdı.
Çocukların toplu yaşadığı okul ve kreş üzere ortamlarda el, ayak, ağız hastalığında (EAAH) bulaş riskinin arttığını söyleyen Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Güngör Balta, bu hastalığın daha hayli 5 yaş altı çocukları etkilediğini söylemiş oldu. Birinci 1 yaş kümesinde daha ağır seyredebileceğini söyleyen Balta, ılıman bölgelerde sık görüldüğü, yaz ve sonbahar aylarında ise pik yaptığı konusunda ikazlarda bulundu.
“ÇOCUKLARDA HALSİZLİK VE İŞTAHSIZLIKLA BAŞLAR”
Medical Park Ordu Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Güngör Balta, el-ayak-ağız hastalığının çocukluk periyodunda sık görülen, viral, bulaşıcı, ateş ve döküntü ile karakterize bir hastalık olduğunu söylemiş oldu.
Hastalığın en bariz özelliğinin ağız ortasında aftlar, el ve ayaklarda kimi vakit de gövde kısmında görülen döküntüler olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta, EAAH’nın belirtileri hakkında şunları söylemiş oldu: “Hastalığın birinci belirtisi ateş yüksekliğidir. Başlangıçta diğer bir bulgu olmayabilir. Ateş çoklukla yavaşça (37,5 ila 38,5 derece) seyirli olabilir. Hastada halsizlik ve iştahsızlık başlar. Ateş yükselmesinden 2 ila 3 gün daha sonra ağız ortasında, yanak mukozasında ve lisanda ağrılı aftöz lezyonlar çıkar. Bebeklerde huzursuzluk ve daima ağlama şikâyetleri olabilir. Ağızdaki yaralar beslenmeyi kısıtlar. çabucak sonrasında kol ve bacakların uç kısımlarında olmak üzere avuç içi ve ayak tabanlarında, dokunmakla yavaşça ağrılı ve sulantılı döküntüler görülebilir. Bu döküntüler genelde kaşıntısız olmakla birlikte birtakım olaylarda kaşıntılı da olabilir. Belirtiler 7 ila 10 gün ortasında kaybolarak hastalık düzelir. kimi vakit çocuğun beden direncine bağlı olarak döküntüler 1 aya kadar uzayabilmektedir.”
Virüslerin niye olduğu bulaşıcı bir hastalık olan EAAH’nın beşerden beşere direkt temas ve indirekt yolla bulaştığını söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta; “Hasta kişinin ağız sekresyonu, boğaz, burun sıvıları ve öksürük yoluyla havaya yayılan damlacıklar ile bulaş olur. Enfeksiyonlu kişinin dışkısıyla temas ile de bulaş olur. Enterovirüs kümesinden birfazlaca virüs bu hastalığa niye olabilir. Bu virüslerden Koksaki A (16), Koksaki (B) ve Enterovirüs 71 en sık etken olan virüslerdir.” diye konuştu.
“OKUL, KREŞ VE PARKLARDA BULAŞ RİSKİ FAZLA”
Berbat sıhhat şartlarının, düşük sosyoekonomik seviyenin, geniş aile ve kalabalık ortamlarda görülme sıklığının arttığına dikkat çeken Uzm. Dr. Güngör Balta, bilhassa çocukların toplu yaşadığı okul ve kreş üzere ortamlarda bulaş riskinin fazla görüldüğünü ve küçük salgınlara yol açabildiğinin altını çizdi.
Dr. Güngör Balta kelamlarına şöyleki devam etti: “Özellikle kreş üzere yerlerde küçük çocukların bakımlarını yapan şahıslar hastalığı elleri ile öbür çocuklara bulaştırabilirler. Çocukların bez değişimi ve tuvalet eğitimi sırasındaki temaslardan daha sonra eller yıkanmadan öbür çocuklarla ilgilenildiğinde bulaş daha kolay olur. Çocukların enfekte ortamla teması ve oyuncaklardan birbirine bulaştırması kelam konusudur. Ayrıyeten çocukların sık sık ellerini ağzına götürme reflekslerinin olması hastalık riskini artırmaktadır. Kontamine yiyecekler ve içeceklerden ve havuz suyundan bulaşma ihtimali olsa da bu türlü bulaşma ihtimali daha düşüktür.”
Uzm. Dr. Güngör Balta, “EAHH’ta başlangıçta yalnızca ateş ile ortaya çıkar, ondan sonrasında ağız ortasında yaralar ve öteki bulgularla kendini gösterir” dedi. Dr. Güngör Balta, “Hastalığın tanısı fizik muayene bulguları ile temalır. Laboratuvar testleri teşhiste epey yardımcı değildir. İleri merkezlerde hücre kültürleri, PCR ve serolojik formüllerle virüs izolasyonu yapılabilir. Ancak epey gerekli olmayan ve kıymetli yöntemlerdir” diyerek kelamlarına şu ayrıntıları paylaştı: “Virüs hasta şahısların salgıları ile yayılır. Orta derecede bulaşıcılığı olan hastalıktır. Bedene girdikten daha sonra 4 ila 6 günlük kuluçka mühleti vardır. Hastalığın belirtileri ortaya çıktıktan daha sonra 1 hafta bulaşıcılık devam eder. Hastalık kendi kendini sınırlayan ve gerileyen bir hastalıktır. Ağız ve boğazdaki yaralar beslenme kuvvetliğü yaratıp sıvı kaybına niye olabilir. Hastalığın yenidenlama ihtimali vardır. Enterovirüs 71 ile oluşan EAAH’ta menenjit, ensefalit ve miyokardit üzere hayatı tehdit eden komplikasyonlar ender olsa da, görülme ihtimali vardır.“
“EN KIYMETLİ ÖNLEM EL YIKAMAK”
Hastalığın spesifik bir tedavisi olmadığını söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta, “EAHH’da miyokardit ve menejit üzere komplikasyonlar gelişirse Immunglobulin tedavisi verilebilir. Tedavi hastanın semptomlarına yönelik olarak yapılır. Ateşi denetim altına almak için antipiretikler (parasetomol, ibuprofen) kullanılabilir. Öbür viral hastalıklarda olduğu üzere bu hastalıkta da aspirin kullanılmaz. Ağız ortasında yaralar epey ağrılıdır. Bunun için lokal anjezik jeller kullanılabilir. Bu lezyonlar ağrılı olduğundan hastanın sıvı ve soğuk besinleri alması şikâyetleri azaltır. Sıcak ve katı besin alımından kaçınılmalıdır. Baharatlı ve tuzlu yiyecekler ağrıyı artırabilir. Beslenme kuvvetliğü kararında sıvı kaybı fazla olan çocuklara sıvı takviyesi yapılabilir. Bedenin öbür kısımlarında çıkan döküntüler yavaşça ağrılıdır. kimi vakit kaşıntı olabilir, antihistaminikler kullanılabilir. Bu döküntüler daha sonrasında bedende iz bırakmaz.” tabirlerini kullandı.
Hastalığın yayılımının önlenmesinde en kıymetli önlemin el yıkanması olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta, “En sık bulaş yolu el ile olan temasladır. Bilhassa toplu hayat alanlarında çocukların bakımı ile ilgilenen bireylerin sık sık bireylerin ellerini yıkaması kıymetlidir. Ortak kullanım alanların dezenfeksiyonu, ayrıyeten ortak kullanılan oyuncakların ve materyallerin paklığı değerlidir. Hastalığı taşıdığı tespit edilen çocukların izolasyonu hastalığın yayılmasını engelleyebilir. Kreş ve okul yayılımı ve bulaşmasını engellemesinde ellerin sık yıkanması ve hijyen kurallarına uyulması değer arz etmektedir.“ diyerek kelamlarını sonlandırdı.