Eşsiz Hoşluğu ile Doğayı Sarıp Sarmalayan 1900 Kilometre Uzunluğunda Bir Irmak: Dicle Irmağı

Yeşils

Member
6 Kas 2020
279
0
16
Eşsiz Hoşluğu ile Doğayı Sarıp Sarmalayan 1900 Kilometre Uzunluğunda Bir Irmak: Dicle Irmağı
Dicle Irmağı, bulunduğu coğrafyaya başka bir estetik görünüm katan eşsiz bir ırmak. Sadece Türkiye’de değil Irak, İran ve Suriye’de de havzası var. Türkiye’de doğup yurtdışına dökülen akarsular içinde yer alan Dicle Irmağı, tam 1900 kilometre uzunluğa sahip. Dicle Irmağı hakkında merak ettiklerinizi bu içeriğimizde bulabilirsiniz.


Dicle Irmağı Hakkında Bilgi


Dicle Irmağı, Türkiye’de doğan ve Irak hudutlarına geçerek orada Fırat’la birleşip Şattülarap’ta Basra Körfezi’ne dökülen bir ırmaktır. Irmak, ana kaynaklarını Doğu Anadolu Bölgesi dağlarından ve tabandan sızma yoluyla Elazığ’daki Hazar Gölünden alıyor. Burası Türkiye’nin en kıymetli akarsuları içinde.

Dicle’nin toplam uzunluğu 1900 kilometre. Türkiye topraklarında kalan kısmın uzunluğu ise 523 km. Irmağın en kıymetli kolları Batman ile Yanarsu, Botan, Habur, Büyük Zap ve Küçük Zap. Debisi eylül ayında en küçük, şubat ayında ise en büyük değişikliği gösteriyor.

Akarsuda çoklukla yaz sonu kuraklığı ve sonbahar başı yağış noksanlığı niçiniyle su azalırken kış sonu yağışı ile ilkbahar başındaki karların erimesinden oluşan su ile de artıyor. Dicle, Güneydoğu Toroslarda Maden Dağları kesitinde, Hazarbaba Dağı’nın güney tarafında, Yıldızhan yanındaki bir kaynaktan çıkıyor. Evvelce ise Hazar Gölünden beslenirdi fakat günümüzde kontağı kesilmiş durumda.

Dicle, eski Mezopotamya sonunu meydana getiren ırmaklardan biri. Uzunluğu Fırat’tan daha kısa lakin suyu daha fazla. Dicle, günümüzde de sulama kanallarıyla sulama sağladığı üzere, orta büyüklükteki taşıtlar ırmağın ağzından Bağdat’a kadar, daha küçük uzunluk taşıtlarsa Musul’a kadar giderek ulaşıma katkıda bulunuyor. Irmaktan evvelce de ulaşım bakımından yararlanıldığı tarihi kalıntılarda mevcut.


Dicle Irmağı Genel Özellikleri


  • Rejimi sistemli bir akarsu değildir.


  • Akış suratı fazla olan bir ırmaktır.


  • Üzerinde güç üretilebilmektedir.


  • Tarımcılık faaliyetlerine katkısı vardır.


  • Dünyada yer alan uzun ırmaklar içinde yer alır.


  • Nehrin kış mevsiminden daha sonra su taşıma kapasitesi artmaktadır.


  • En az suyu bahar aylarında taşıdığı belirtilir.


  • Mezopotamya bölgesinde sık kullanılan bir su yoludur.
Dicle Irmağı’nda Güç Üretimi


Dicle Irmağı, üzerinde güç üretilebilen en değerli akarsular içinde yer alır. Bu akarsu üzerinde bir epey baraj bulunur. Bunlardan kimileri ise şöyledir:


  • Devegeçidi


  • Ilısu


  • Batman


  • Dicle


  • Kral Kızı


  • Garzan
Dicle Irmağının Kolları ve Akışı


Dicle, Güneydoğu Toroslarda Maden Dağları bölümünde, Hazarbaba Dağı’nın güney tarafında, Yıldızhan yanındaki bir kaynaktan çıkıyor. Buradan çıktıktan daha sonra Maden ilçesinin önünden geçer ve Maden Çayı ismini alır.

Güneydoğu’ya doğru dar ve derin vadilerden geçip Diyarbakır kentinin bulunduğu lav sahanlığının doğu kesitine paralel olarak akan Dicle Irmağının tabanı burada 600 metreye kadar iniyor.

Diyarbakır’ın güneyinde 8 km uzaklıkta doğuya yönelen Dicle Irmağı, kuzeyden Toros Dağları yamaçlarından iniyor. Anbarçayı, Kuruçay, Pamukçayı ve Hazroçayı, Batman ve Yanarsu ile birleşiyor.

Güneyden ve Mardin eşiğinden inen sel yatakları Göksu ve Savur Çayı Dicle’ye katılıyor. Raman Dağının güney eteklerinde dar boğazlardan geçiyor. Botan Suyu ile birleştikten daha sonra da güneye dönüyor.

Nehir, güneye gerçek akarken Cizre ilçesinin ortasından Habur Suyu kavşağına kadar 40 km uzunlukta Türkiye-Suriye içindeki sonu meydana getirmesi tarafından de çok değerli. Habur Suyu ile birleştikten daha sonra Irak topraklarına giriyor.

Dicle, Irak toprağında çöküntü çukurdan akarak, dar boğazları aşıyor. Musul’da Büyük ve Küçük Zap ile birleşiyor. Mezopotamya ovasına indikten daha sonra Bağdat yakınlarında Fırat’a 35 kilometre yaklaşıyor. Burada İran’dan gelen Piyale Irmağıyla birleşiyor. çabucak sonrasında tekrar Fırat’a yaklaşıyor. Kurna yakınında Basra’nın 64 km üstünde Fırat’la birleşerek Şatt’ül-Arab ismini alıyor ve Basra Körfezine dökülüyor.


Dicle Irmağı ve Hasankeyf


Batman ilinin bir ilçesi olan Hasankeyf, dünyanın en değerli kültür miraslarından biri ve Dicle Irmağı buradan da geçiyor. Hasankeyf’e mesken sahipliği yapan Dicle Irmağı, burada kıymetli bir turizm alanı.

Özellikle Hasankeyf bölgesini gezip Dicle Irmağını de bakılırsabilme bahtı elde edebilirsiniz. Irmaktan tutulan balıklarla da keyfinize keyif katabilirsiniz.