İnmemiş testis nedir:Çocuklarda doğum daha sonrası testislerin torbasında (skrotumda) olmaması durumuna inmemiş testis denir. Testisler doğum öncesinde karın ortasında, böbreklerin düzeyinde oluşur ve doğuma kadar kasık kanalından geçerek torba içine yerleşir. Vaktinde doğmuş çocuklarda testislerin inişi yaklaşık % 97 oranında tamamlanır. Çeşitli niçinlerle bu süreçte aksama olursa testisin inmesi duraksar ve doğum daha sonrası skrotumun boş olduğu görülür. İnmemiş testis sıklıkla tek tarafta görülür, daha az olarak da her iki testisin inmediği görülebilir.
Risk faktörleri nelerdir:Prematürite (erken doğum), düşük doğum yükü, gelişme geriliği, gebelik sırasında annenin sigara ve alkol kullanması, ailede inmemiş testis öyküsünün bulunması, karın ön duvarı gelişim hastalıkları (Prune Belly sendromu, omfalosel vs) üzere durumlarda inmemiş testis görülme sıklığını artırır. Bilhassa erken doğan çocukların değerli kısmında testislerin torbasında olmadığı görülür, fakat çocuklarda iniş süreci devam ettiğinden ilerleyen aylarda pek birçoklarında testisin torbasına indiği görülür.
İnmemiş testis nerelerde bulunabilir:İnmemiş testis karın ortasında, kasık kanalı girişinde, kanal içince yahut çıkışında, torba tabanına yerleşmemiş olarak üstte asılı olacak biçimde rastgele bir noktada kalabilir.
Testis bulunmayabilir mi?evet testisler gelişmemiş olabilir. Testislerin gelişimi sırasında çeşitli sebeplerle oluşan dolanım bozukluğu ile küçülebilir, kaybolabilirler yahut hiç gelişmeyebilirler. Bunun sıklığı inmemiş testisler ortasında %4 ü ve tek taraflı (çoğu solda), bin de 6 oranında iki taraflı görülebilir.
Testis diğer nerelerde bulunabilir: kimi vakit testis iniş yolu haricinde noktalarda bulunabilir. Buna ektopik testisdenir. Bu yerler penis üst kısmında (pubik), uyluk iç yüzünde (femoral), makatla skrotum içinde (perine), karın duvarında, hatta karşıda yani her iki testis tıpkı tarafta bulunabilir.
Utangaç (retraktil testis) nedir:Testisin muayene sırasında çarçabuk skrotum tabanına indiği ve burada durduğu, lakin daha sonra skrotum üzerine çıktığı, ailelerin de çocuk uyurken, banyo sırasında testisi torbada gördüğü, lakin gün ortasında sıklıkla üstte bulduğu testisler için kullanılan isimdir. Bu olağanda sağlıklı çocuklarda olan ve ihtar yahut soğuk ortamda testisi üst çeken kreamaster refleksinin çok faal olduğu durum olarak tabir edilmektedir. Fakat bu tarifi gerçek bulmayan yaklaşımlar da vardır.
Doğum daha sonrası testisi torbasında görülmeyen çocuğa yaklaşım nasıl olur:Çocukta evvel muayene ile testisin yeri tespit edilmeye çalışılır. Şayet testis kasıkta tespit edilirse çocuk takibe alınır. Bu sırada testiste şişik, kızarıklık ve ağrı üzere olağandışı durumlarda çabucak gelinmesi söylenir. Ekseriyetle de inmemiş testislerde 6 aydan daha sonra, 1 yaşa kadar ameliyatı planlanır. Bu muayeneler sırasında içene barsakların girebildiği kasık fıtığı da tespit edilirse fıtık ameliyatı beklemeyeceği için çabucak ameliyat planlanır ve kasık fıtığı tamiri ile birlikte inmemiş testis ameliyatı yapılır.
Testis ele gelmiyorsa neler yapılır:Ele gelmeyen testislerde incelemeye ultrason ile başlanır. Ultrasonda testis karın ortasında yahut kasık kanalı girişinde tespit edilirse üstteki üzere takibi ve 6 aydan daha sonra ameliyatı planlanır. Lakin birtakım hastalarda ultrasonla da testis görülemeyebilir. Bu durumda testisin yerini yahut durumunu %100 gösteren usul laparoskopidir. Hastaya göbekten girilen 3 mm kamera ile testisin gelişip gelişmediği ve yerleşimi tam olarak tespit edilebilir. Bu süreç genel anestezi altında ve ameliyathanede yapılacağından, hastalarda testisin durumuna bakılırsa bir daha sonraki cerrahi sürecin planı da yapılabilir:
Testis gelişmemişse kalan artık dokular çıkarılır.
Testis karın ortasında kasık kanalı girişinden uzak yerleşimli ise iki etaplı ameliyat planlanır.
Testis kanal girişinde yahut yakınsa inmemiş testis ameliyatı laparoskopik yolla, tek kademede tamamlanabilir.
İnmemiş testis ameliyatı nasıl yapılır:genel anestezi altında yapılır ve günübirlik yani ameliyat olduğu gün taburcu olacak biçimde yapılır. Testis bulunduğu yerden damar ve sperm kanalına dikkat ederek serbestleştirilir, fıtık kesesi çabucak her vakit küçük yahut daha büyük bulunur ve kese ayrılarak bağlanır, skrotuma oluşturulan cebe testis yerleştirilerek tespiti yapılır.
Öbür tedavi formları nelerdir: Hormon tedavisi daha ender uygulanan usuldür. Lakin bu seçilmiş hastalarda yapılsa da muvaffakiyet oranı daha düşüktür. Ayrıyeten kullanılan hormonunda yan tesirlerinin olabileceği de düşünülmedir.
Ameliyatın riskleri nelerdir:İnmemiş testis ameliyatı ehil ellerde sıkıntısızca sıfıra yakın riskle gerçekleştirilir. Süreç pek hassas bir cerrahi teknik gerektir, zira çocuklarda boyut küçüldükçe dokulara ziyan verme riski de artar. Bu riskler damar ve sperm kanalına ziyan verme, gereğince özgürleştirip indirememe, kanama, enfeksiyon, testisin küçülmesi (atrofisi) yahut kaybolmasıdır.
Ameliyat daha sonrası devir nasıl geçer:ameliyattan 2 saat kadar daha sonra çocuk beslenir ve 4 saat kadar daha sonra da âlâ beslenen, kusması olmayan çocuk taburcu edilir. Yalnızca 1-2 gün ağrı kesici kullanır ve ameliyat bölgesinin korunması anne-babaya söylenir. Torbasındaki yara pansumanı idrarla açılacağından buraya bir hafta kadar antibiyotikli krem uygulanabilir. İki gün daha sonra yara denetimi yapılır ve 5 gün daha sonra da banyo müsaadesi verilir, 2-3 ay daha sonra da geç periyot denetimi yapılabilir. Ameliyat daha sonrası genelde ezasız geçer
Ameliyat olmayan çocukları ne cins riskler bekler:kısırlığın kıymetli niçinlerinden biri hala tedavi edilmemiş inmemiş testis hastalığıdır. İnmemiş testiste kanser gelişme riski daha yüksek bulunmaktadır. Ayrıyeten bu hastalarda kasık fıtığı sık görülür, testislerin travmaya maruz kalma ve boğulma (torsiyon) riski daha fazladır.
Risk faktörleri nelerdir:Prematürite (erken doğum), düşük doğum yükü, gelişme geriliği, gebelik sırasında annenin sigara ve alkol kullanması, ailede inmemiş testis öyküsünün bulunması, karın ön duvarı gelişim hastalıkları (Prune Belly sendromu, omfalosel vs) üzere durumlarda inmemiş testis görülme sıklığını artırır. Bilhassa erken doğan çocukların değerli kısmında testislerin torbasında olmadığı görülür, fakat çocuklarda iniş süreci devam ettiğinden ilerleyen aylarda pek birçoklarında testisin torbasına indiği görülür.
İnmemiş testis nerelerde bulunabilir:İnmemiş testis karın ortasında, kasık kanalı girişinde, kanal içince yahut çıkışında, torba tabanına yerleşmemiş olarak üstte asılı olacak biçimde rastgele bir noktada kalabilir.
Testis bulunmayabilir mi?evet testisler gelişmemiş olabilir. Testislerin gelişimi sırasında çeşitli sebeplerle oluşan dolanım bozukluğu ile küçülebilir, kaybolabilirler yahut hiç gelişmeyebilirler. Bunun sıklığı inmemiş testisler ortasında %4 ü ve tek taraflı (çoğu solda), bin de 6 oranında iki taraflı görülebilir.
Testis diğer nerelerde bulunabilir: kimi vakit testis iniş yolu haricinde noktalarda bulunabilir. Buna ektopik testisdenir. Bu yerler penis üst kısmında (pubik), uyluk iç yüzünde (femoral), makatla skrotum içinde (perine), karın duvarında, hatta karşıda yani her iki testis tıpkı tarafta bulunabilir.
Utangaç (retraktil testis) nedir:Testisin muayene sırasında çarçabuk skrotum tabanına indiği ve burada durduğu, lakin daha sonra skrotum üzerine çıktığı, ailelerin de çocuk uyurken, banyo sırasında testisi torbada gördüğü, lakin gün ortasında sıklıkla üstte bulduğu testisler için kullanılan isimdir. Bu olağanda sağlıklı çocuklarda olan ve ihtar yahut soğuk ortamda testisi üst çeken kreamaster refleksinin çok faal olduğu durum olarak tabir edilmektedir. Fakat bu tarifi gerçek bulmayan yaklaşımlar da vardır.
Doğum daha sonrası testisi torbasında görülmeyen çocuğa yaklaşım nasıl olur:Çocukta evvel muayene ile testisin yeri tespit edilmeye çalışılır. Şayet testis kasıkta tespit edilirse çocuk takibe alınır. Bu sırada testiste şişik, kızarıklık ve ağrı üzere olağandışı durumlarda çabucak gelinmesi söylenir. Ekseriyetle de inmemiş testislerde 6 aydan daha sonra, 1 yaşa kadar ameliyatı planlanır. Bu muayeneler sırasında içene barsakların girebildiği kasık fıtığı da tespit edilirse fıtık ameliyatı beklemeyeceği için çabucak ameliyat planlanır ve kasık fıtığı tamiri ile birlikte inmemiş testis ameliyatı yapılır.
Testis ele gelmiyorsa neler yapılır:Ele gelmeyen testislerde incelemeye ultrason ile başlanır. Ultrasonda testis karın ortasında yahut kasık kanalı girişinde tespit edilirse üstteki üzere takibi ve 6 aydan daha sonra ameliyatı planlanır. Lakin birtakım hastalarda ultrasonla da testis görülemeyebilir. Bu durumda testisin yerini yahut durumunu %100 gösteren usul laparoskopidir. Hastaya göbekten girilen 3 mm kamera ile testisin gelişip gelişmediği ve yerleşimi tam olarak tespit edilebilir. Bu süreç genel anestezi altında ve ameliyathanede yapılacağından, hastalarda testisin durumuna bakılırsa bir daha sonraki cerrahi sürecin planı da yapılabilir:
Testis gelişmemişse kalan artık dokular çıkarılır.
Testis karın ortasında kasık kanalı girişinden uzak yerleşimli ise iki etaplı ameliyat planlanır.
Testis kanal girişinde yahut yakınsa inmemiş testis ameliyatı laparoskopik yolla, tek kademede tamamlanabilir.
İnmemiş testis ameliyatı nasıl yapılır:genel anestezi altında yapılır ve günübirlik yani ameliyat olduğu gün taburcu olacak biçimde yapılır. Testis bulunduğu yerden damar ve sperm kanalına dikkat ederek serbestleştirilir, fıtık kesesi çabucak her vakit küçük yahut daha büyük bulunur ve kese ayrılarak bağlanır, skrotuma oluşturulan cebe testis yerleştirilerek tespiti yapılır.
Öbür tedavi formları nelerdir: Hormon tedavisi daha ender uygulanan usuldür. Lakin bu seçilmiş hastalarda yapılsa da muvaffakiyet oranı daha düşüktür. Ayrıyeten kullanılan hormonunda yan tesirlerinin olabileceği de düşünülmedir.
Ameliyatın riskleri nelerdir:İnmemiş testis ameliyatı ehil ellerde sıkıntısızca sıfıra yakın riskle gerçekleştirilir. Süreç pek hassas bir cerrahi teknik gerektir, zira çocuklarda boyut küçüldükçe dokulara ziyan verme riski de artar. Bu riskler damar ve sperm kanalına ziyan verme, gereğince özgürleştirip indirememe, kanama, enfeksiyon, testisin küçülmesi (atrofisi) yahut kaybolmasıdır.
Ameliyat daha sonrası devir nasıl geçer:ameliyattan 2 saat kadar daha sonra çocuk beslenir ve 4 saat kadar daha sonra da âlâ beslenen, kusması olmayan çocuk taburcu edilir. Yalnızca 1-2 gün ağrı kesici kullanır ve ameliyat bölgesinin korunması anne-babaya söylenir. Torbasındaki yara pansumanı idrarla açılacağından buraya bir hafta kadar antibiyotikli krem uygulanabilir. İki gün daha sonra yara denetimi yapılır ve 5 gün daha sonra da banyo müsaadesi verilir, 2-3 ay daha sonra da geç periyot denetimi yapılabilir. Ameliyat daha sonrası genelde ezasız geçer
Ameliyat olmayan çocukları ne cins riskler bekler:kısırlığın kıymetli niçinlerinden biri hala tedavi edilmemiş inmemiş testis hastalığıdır. İnmemiş testiste kanser gelişme riski daha yüksek bulunmaktadır. Ayrıyeten bu hastalarda kasık fıtığı sık görülür, testislerin travmaya maruz kalma ve boğulma (torsiyon) riski daha fazladır.