Bebek ve çocuklarda kabızlık; kaka yapmamak olarak bilinse de yalnızca dışkılama aralığının uzaması demek değildir. Her bebek ve çocuğun alışık olduğu bir dışkılama sistemi vardır. Yeme alışkanlığı ve yaşa bağlı olarak değişiklik gösteren bu nizamın bozulması ve akabinde ortaya çıkan bulguların toplamı kabızlık olarak tanımlanır. özetlemek gerekirse iki aydan uzun vadeli olarak geç (seyrek) dışkılama, güç dışkılama ve sert dışkılama kronik kabızlık olarak isimlendirilmektedir.
Bağırsak yapısındaki problemler, doğuştan gelen anatomik meseleler, ailesel bağırsak yavaşlığı ve yanlış besin seçimi, süt tüketiminin abartmak, daima katı besin ile beslemek ,ihtiyaç halinde tuvalete gitmemek, çocukların acıdan korkması çocuklardaki kabızlığın temel niçinlerini oluşturur. Anne sütü ile beslenen bebekler doğumdan daha sonraki birinci günlerde, günde 7-10 kere, ondan sonrasında da 5-7 sefer kaka yapabilirler. Dışkılama sayısı daha az olabileceği üzere daha hayli da olabilir.
bu vakitte kaka sulu ve yumuşaktır. Lakin, bilhassa anne sütü alan bebeklerin, birtakım kimi bir haftaya dek uzanan müddetlerde kaka yapmamasının doğal olduğu bilinmelidir. Bebeklerde, çok ya da safralı kusma, bariz karın şişliği (abdominal distansiyon) ve gelişmede duraklama ya da gerileme olmadığı sürece, bu durum olağan olarak kabul edilmeli ve rastgele bir tedavi ya da teşebbüs uygulanmamalıdır. Katı besinlerle beslenmeye geçildikten daha sonra dışkı yoğunlaşıp katılaşmaya başlar.
hem de dışkılama sayısı da azalır. Okul çağında bir çocukta günde 1-3 olan dışkılama sayısı, ergenlik periyodunda erişkinlerde görülen sıklığa ulaşır. Kabızlık; sert ve ağrılı dışkılamaya, anüste yırtık/çatlak oluşmasına (anal fissür), dışkıda kan görülmesine, dışkılama gereksimi olduğunda saklanma ve dışkılamayı ertelemeye, bilhassa yemeklerden daha sonra karın ağrısına, sistemsiz beslenmeye ve tuvalet alışkanlığının bozulmasına sebep olabilir. .
Aslında bu problemler her ne kadar kabızlığın kararı olsa da, beraberinde bir çocukta kabızlığın başlamasının sebebi de olabilir. Örneğin, anüste rastgele bir niçinle oluşan yırtık, dışkılama sırasında ağrıya yol açacağından çocuğun kakasını tutmasına ve bir süre daha sonra da kabızlığın oluşmasına niye olabilir. Uzun süren ve uygulanan tedavilere rağmen bir dahaleyen kabızlıkta, çocukta birtakım davranış bozukluklarının ortaya çıkabilir.
Sonuç olarak kabızlık için yapılabilecek en uygun tanımlama, dışkılama alışkanlığının değişmesi ve buna bağlı olarak üstte bahsedilen bulguların ortaya çıkmasıdır.
Çocuklarda kabızlığın niye olduğu meşakkatler:
1. Dışkılama aralığının uzun olması: Olağan dışkılama sıklığının değişmesidir. Örneğin günde 1 sefer kaka yapan bir çocuğun dışkılama sıklığının 3-4 güne çıkması.
2. Dışkılama niteliğinin değişmesi: Dışkının olağan kıvamını yitirip daha sert bir hale dönüşmesidir. Bu durum çoklukla beslenme nizamının değişmesine bağlı olarak değişir.
3. Zorlanarak ve ağrılı dışkılama: Dışkılama sırasında çocuğun kendini zorlaması, ağlaması ya da ağrı hissetmesidir. Bu çocuklarda ekseriyetle birlikte anal fissür (yırtık) da bulunur.
4. Karın ağrısı: Yemeklerden kısa bir süre daha sonra (yaklaşık 10 dakika gibi) gastrokolik refleks başlar ve bağırsaklar hareketlenmeye başlar. Bu da dışkılama ihtiyacına niye olur. Devam eden kabızlık durumlarında ise bu barsak hareketleri kramp biçiminde karın ağrısı olarak kendini gösterir.
5. Dışkıda kan görülmesi: Sertleşen dışkının anüste yırtık oluşturmasına bağlı olarak ortaya çıkan durumdur. Dışkıya bulaşmış taze kan halinde görülür.
6. Dışkı bekletme (saklama): Kabızlığın hem sebebi olabilir, tıpkı vakitte kararında ortaya çıkabilir. En değerli sebebi dışkılama sırasında ağrının oluşabileceği kaygısıdır. bir süre daha sonra alışkanlık haline dönüşebilir. Tedavide en güç çözümlenen problemlerden biridir. Beklemiş dışkı bağırsağın son kısmında sertleşmiş bir biçimde kalır ve kaldıkça daha fazla suyu emilerek daha sert bir hal alır. Çocuk ondan sonrasında azar azar kaka kaçırmaya başlar ve bu durum kilot kirlenmesi “fekal inkontinans” olarak isimlendirilir. İlerlemiş kabızlığın bir bulgusudur.
7. Kabızlık her çocukta emsal bulgular vermez. Yakınmaların şiddeti ve tesirleri çocuktan çocuğa değişir. Bu çocuklarla irtibat kurmak kolay olmayabilir. Bu niçinle, çocuklarda kabızlığın tedavisinde direkt genel kuralları uygulamanın faydası olmaz.
Her çocukta, o çocuğa has bulgulardan yola çıkılarak “oldukçalu yaklaşım” içeren tedavi formları uygulanmalıdır. Günümüzde çağdaş tedavinin geldiği nokta da budur: Her hastaya bilinen standart tedaviyi uygulama yerine her hasta için ona mahsus tedavi formlarını uygulama!
8. Lakin, çocuklarda kabızlık tedavisinin uzun soluklu ve sabır isteyen bir müddetç olduğu hem doktor tıpkı vakitte anne, baba ve büyükler tarafınca akılda tutulmalıdır.
Cevap alınamıyor ya da yakınmalar geçti diyerek tedavinin kesilmesi bulguların birincisinden daha ağır olarak ortaya çıkmasına niye olabilir. İçinde lif içeren besinlerin daha bakın olduğu beslenme ve sistemli tuvalet alışkanlığı kabızlık tedavisinde şayet olmazsa olmazdır. • Beş yaş altındaki olguların %50’si bir yıl ortasında, %60-75’ i ise iki yıl ortasında düzeliyor. Okul çağı çocuk olguların üçte birinde ergenlik devrine kadar uzadığı bilinmektedir. Kronik kabızlığı olan hastaları araştırmak gerekli mi?
• Olguların %95’ i işlevsel (idiyopatik) niçinlidir (organik niçinlerin araştırılması gereken olgular, yaklaşık 20 olguda bir). Bunlarda yapısal, endokrin yahut metabolik sorun yoktur
• Olguların %5’i ise organik niçinlidir. Bunlar; o Yenidoğan ve erken bebeklik yaşında başlayan kabızlık hikayesi var ise o Mekonyumun geç çıkması o İnce çapta dışkı, dışkıda kan, anal sifinkterin sıkı olması, tuşede rektumun boş olması o büyüme gelişme geriliği var ise o Karında distansiyon, ileus, safralı kusma o Alt ekstremite refleks ve tonusunda azalma, anal refleks zayıflığı, pilonidal gamze, kremaster refleksi alınmaması o Anterior yerleşimli anüs
Tedavi: Hedef biriken topakların giderilmesi ve bir daha birikmenin önlenmesidir. İşlevsel kabızlığın tedavisi uzundur ve relapslar sıktır. Hekimler kabızlık çeken çocuğu tedavi ederken aile ile yakın iş birliği ortasında olmalıdır. Bu emelle epey sayıda barsak içerisinde kütle arttırıcı, barsak hareketlerini arttırıcı ve kayganlaştırıcı epeyce sayıda ilaç kullanılmaktadır. Doktorun bu bahisteki deneyimi fazlaca değerli, biroldukca doktor neticelerindan en şad kaldığı ilaçları kullanmaktadır. Bebek ve çocukların kabızlık tedavileri nasıl olmalıdır?
1. Beslenmeyle ilgili bilgilenme değerlidir. Genel kural olarak posalı zerzevat ve meyvelerin çokça tüketilmesi, bakkal ve marketten alınan poşetli besinlerin tüketilmesinin sonlandırılması gerekir.
2. Tuvalet eğitimi. Barsakların döngüsel ritmini yakalabilmesi için çocuğun günün uygun saatlerde tuvalete oturtulması. Çocuğun çömelerek olmazda oturarak tuvalet yapma imkanının sağlanması (klozet ve yaşa bakılırsa lazımlık kullanması). Klozette adaptör, ayakların yere basması için basamak kullanması. bir daha tuvalette vakit geçirme alışkanlığı açısından tv, oyuncak vs ilgisini çekebilecek nesneler bulundurma
3. var ise anal fissürün tedavi edilmesi ve tedbirlerin alınması.
4. Birikmiş olan kakanın hazır lavmanlar sayesinde boşaltılması
5. Yeni olusan kakanın bağırsak ortasında sertleşmesini önlemek için gerekli ve kâfi kaka yumuşatıcı ilaç desteği. Tedavinin ana noktası gerekli tedavinin gereğince sürdürülmesidir. İlalar kullanılmakta iken çocuğun yada bebeğin kabızlığının geçtiği manasına gelmemektedir.
Aileler uzun süren bu tedaviye sabırla devam etmelidir. Kesinlikle yapılacak ilaç azaltmaları yada kesilmesinin vakit içindeması tabip tarafınca verilmelidir. Biz hastalarımıza kabızlık tedavisinde kullandığımız yumuşatıcıları sıklıkla 1.5 – 2 yıl mühletle kullanmak zorunda kalmaktayız. Çoğunlukla ilaçlarımızı azaltarak etaplı olarak kesmekteyiz.
Sonuç olarak:
• Kronik kabızlık niçiniyle müracaatların birçok, işlevsel (idiyopatik) kabızlık oluyor
•Organik niçinli kabızlıkta niçine yönelik tanısal incelemeler ve tedavi gerekir
• Kabızlık tedavilerinin aktifliğinin ispatları zayıftır, tedavi büyük oranda klinik tecrübeye dayanır
• Çocukluk çağı kabızlığı aylar ve yıllar uzunluğu tedavi gerektiren uzun müddetli bir sıkıntıdır
Bağırsak yapısındaki problemler, doğuştan gelen anatomik meseleler, ailesel bağırsak yavaşlığı ve yanlış besin seçimi, süt tüketiminin abartmak, daima katı besin ile beslemek ,ihtiyaç halinde tuvalete gitmemek, çocukların acıdan korkması çocuklardaki kabızlığın temel niçinlerini oluşturur. Anne sütü ile beslenen bebekler doğumdan daha sonraki birinci günlerde, günde 7-10 kere, ondan sonrasında da 5-7 sefer kaka yapabilirler. Dışkılama sayısı daha az olabileceği üzere daha hayli da olabilir.
bu vakitte kaka sulu ve yumuşaktır. Lakin, bilhassa anne sütü alan bebeklerin, birtakım kimi bir haftaya dek uzanan müddetlerde kaka yapmamasının doğal olduğu bilinmelidir. Bebeklerde, çok ya da safralı kusma, bariz karın şişliği (abdominal distansiyon) ve gelişmede duraklama ya da gerileme olmadığı sürece, bu durum olağan olarak kabul edilmeli ve rastgele bir tedavi ya da teşebbüs uygulanmamalıdır. Katı besinlerle beslenmeye geçildikten daha sonra dışkı yoğunlaşıp katılaşmaya başlar.
hem de dışkılama sayısı da azalır. Okul çağında bir çocukta günde 1-3 olan dışkılama sayısı, ergenlik periyodunda erişkinlerde görülen sıklığa ulaşır. Kabızlık; sert ve ağrılı dışkılamaya, anüste yırtık/çatlak oluşmasına (anal fissür), dışkıda kan görülmesine, dışkılama gereksimi olduğunda saklanma ve dışkılamayı ertelemeye, bilhassa yemeklerden daha sonra karın ağrısına, sistemsiz beslenmeye ve tuvalet alışkanlığının bozulmasına sebep olabilir. .
Aslında bu problemler her ne kadar kabızlığın kararı olsa da, beraberinde bir çocukta kabızlığın başlamasının sebebi de olabilir. Örneğin, anüste rastgele bir niçinle oluşan yırtık, dışkılama sırasında ağrıya yol açacağından çocuğun kakasını tutmasına ve bir süre daha sonra da kabızlığın oluşmasına niye olabilir. Uzun süren ve uygulanan tedavilere rağmen bir dahaleyen kabızlıkta, çocukta birtakım davranış bozukluklarının ortaya çıkabilir.
Sonuç olarak kabızlık için yapılabilecek en uygun tanımlama, dışkılama alışkanlığının değişmesi ve buna bağlı olarak üstte bahsedilen bulguların ortaya çıkmasıdır.
Çocuklarda kabızlığın niye olduğu meşakkatler:
1. Dışkılama aralığının uzun olması: Olağan dışkılama sıklığının değişmesidir. Örneğin günde 1 sefer kaka yapan bir çocuğun dışkılama sıklığının 3-4 güne çıkması.
2. Dışkılama niteliğinin değişmesi: Dışkının olağan kıvamını yitirip daha sert bir hale dönüşmesidir. Bu durum çoklukla beslenme nizamının değişmesine bağlı olarak değişir.
3. Zorlanarak ve ağrılı dışkılama: Dışkılama sırasında çocuğun kendini zorlaması, ağlaması ya da ağrı hissetmesidir. Bu çocuklarda ekseriyetle birlikte anal fissür (yırtık) da bulunur.
4. Karın ağrısı: Yemeklerden kısa bir süre daha sonra (yaklaşık 10 dakika gibi) gastrokolik refleks başlar ve bağırsaklar hareketlenmeye başlar. Bu da dışkılama ihtiyacına niye olur. Devam eden kabızlık durumlarında ise bu barsak hareketleri kramp biçiminde karın ağrısı olarak kendini gösterir.
5. Dışkıda kan görülmesi: Sertleşen dışkının anüste yırtık oluşturmasına bağlı olarak ortaya çıkan durumdur. Dışkıya bulaşmış taze kan halinde görülür.
6. Dışkı bekletme (saklama): Kabızlığın hem sebebi olabilir, tıpkı vakitte kararında ortaya çıkabilir. En değerli sebebi dışkılama sırasında ağrının oluşabileceği kaygısıdır. bir süre daha sonra alışkanlık haline dönüşebilir. Tedavide en güç çözümlenen problemlerden biridir. Beklemiş dışkı bağırsağın son kısmında sertleşmiş bir biçimde kalır ve kaldıkça daha fazla suyu emilerek daha sert bir hal alır. Çocuk ondan sonrasında azar azar kaka kaçırmaya başlar ve bu durum kilot kirlenmesi “fekal inkontinans” olarak isimlendirilir. İlerlemiş kabızlığın bir bulgusudur.
7. Kabızlık her çocukta emsal bulgular vermez. Yakınmaların şiddeti ve tesirleri çocuktan çocuğa değişir. Bu çocuklarla irtibat kurmak kolay olmayabilir. Bu niçinle, çocuklarda kabızlığın tedavisinde direkt genel kuralları uygulamanın faydası olmaz.
Her çocukta, o çocuğa has bulgulardan yola çıkılarak “oldukçalu yaklaşım” içeren tedavi formları uygulanmalıdır. Günümüzde çağdaş tedavinin geldiği nokta da budur: Her hastaya bilinen standart tedaviyi uygulama yerine her hasta için ona mahsus tedavi formlarını uygulama!
8. Lakin, çocuklarda kabızlık tedavisinin uzun soluklu ve sabır isteyen bir müddetç olduğu hem doktor tıpkı vakitte anne, baba ve büyükler tarafınca akılda tutulmalıdır.
Cevap alınamıyor ya da yakınmalar geçti diyerek tedavinin kesilmesi bulguların birincisinden daha ağır olarak ortaya çıkmasına niye olabilir. İçinde lif içeren besinlerin daha bakın olduğu beslenme ve sistemli tuvalet alışkanlığı kabızlık tedavisinde şayet olmazsa olmazdır. • Beş yaş altındaki olguların %50’si bir yıl ortasında, %60-75’ i ise iki yıl ortasında düzeliyor. Okul çağı çocuk olguların üçte birinde ergenlik devrine kadar uzadığı bilinmektedir. Kronik kabızlığı olan hastaları araştırmak gerekli mi?
• Olguların %95’ i işlevsel (idiyopatik) niçinlidir (organik niçinlerin araştırılması gereken olgular, yaklaşık 20 olguda bir). Bunlarda yapısal, endokrin yahut metabolik sorun yoktur
• Olguların %5’i ise organik niçinlidir. Bunlar; o Yenidoğan ve erken bebeklik yaşında başlayan kabızlık hikayesi var ise o Mekonyumun geç çıkması o İnce çapta dışkı, dışkıda kan, anal sifinkterin sıkı olması, tuşede rektumun boş olması o büyüme gelişme geriliği var ise o Karında distansiyon, ileus, safralı kusma o Alt ekstremite refleks ve tonusunda azalma, anal refleks zayıflığı, pilonidal gamze, kremaster refleksi alınmaması o Anterior yerleşimli anüs
Tedavi: Hedef biriken topakların giderilmesi ve bir daha birikmenin önlenmesidir. İşlevsel kabızlığın tedavisi uzundur ve relapslar sıktır. Hekimler kabızlık çeken çocuğu tedavi ederken aile ile yakın iş birliği ortasında olmalıdır. Bu emelle epey sayıda barsak içerisinde kütle arttırıcı, barsak hareketlerini arttırıcı ve kayganlaştırıcı epeyce sayıda ilaç kullanılmaktadır. Doktorun bu bahisteki deneyimi fazlaca değerli, biroldukca doktor neticelerindan en şad kaldığı ilaçları kullanmaktadır. Bebek ve çocukların kabızlık tedavileri nasıl olmalıdır?
1. Beslenmeyle ilgili bilgilenme değerlidir. Genel kural olarak posalı zerzevat ve meyvelerin çokça tüketilmesi, bakkal ve marketten alınan poşetli besinlerin tüketilmesinin sonlandırılması gerekir.
2. Tuvalet eğitimi. Barsakların döngüsel ritmini yakalabilmesi için çocuğun günün uygun saatlerde tuvalete oturtulması. Çocuğun çömelerek olmazda oturarak tuvalet yapma imkanının sağlanması (klozet ve yaşa bakılırsa lazımlık kullanması). Klozette adaptör, ayakların yere basması için basamak kullanması. bir daha tuvalette vakit geçirme alışkanlığı açısından tv, oyuncak vs ilgisini çekebilecek nesneler bulundurma
3. var ise anal fissürün tedavi edilmesi ve tedbirlerin alınması.
4. Birikmiş olan kakanın hazır lavmanlar sayesinde boşaltılması
5. Yeni olusan kakanın bağırsak ortasında sertleşmesini önlemek için gerekli ve kâfi kaka yumuşatıcı ilaç desteği. Tedavinin ana noktası gerekli tedavinin gereğince sürdürülmesidir. İlalar kullanılmakta iken çocuğun yada bebeğin kabızlığının geçtiği manasına gelmemektedir.
Aileler uzun süren bu tedaviye sabırla devam etmelidir. Kesinlikle yapılacak ilaç azaltmaları yada kesilmesinin vakit içindeması tabip tarafınca verilmelidir. Biz hastalarımıza kabızlık tedavisinde kullandığımız yumuşatıcıları sıklıkla 1.5 – 2 yıl mühletle kullanmak zorunda kalmaktayız. Çoğunlukla ilaçlarımızı azaltarak etaplı olarak kesmekteyiz.
Sonuç olarak:
• Kronik kabızlık niçiniyle müracaatların birçok, işlevsel (idiyopatik) kabızlık oluyor
•Organik niçinli kabızlıkta niçine yönelik tanısal incelemeler ve tedavi gerekir
• Kabızlık tedavilerinin aktifliğinin ispatları zayıftır, tedavi büyük oranda klinik tecrübeye dayanır
• Çocukluk çağı kabızlığı aylar ve yıllar uzunluğu tedavi gerektiren uzun müddetli bir sıkıntıdır