Beden kitle indeksi, bir kişinin kilogram cinsinden yükünün, uzunluğunun metre cinsinden karesine bölünmesiyle elde edilir. Bir kişinin BMI’si 30 yahut üzerindeyse obez olarak nitelendirilir. Bir kişinin bel-kalça oranı, bel-boy oranı ve yağ ölçüsü ve dağılımı üzere kimi öteki faktörler de kilolarının ne kadar sağlıklı olduğunu belirlemede rol oynar.
Obezite birlikteinde birfazlaca hastalığa da davetiye çıkartır. Metabolik sendromun modülleri olan diyabet, karaciğer yağlanması ve koroner kalp hastalıklarının yanı sıra KOAH, dizlerde artralji ve kireçlenme, kimi kanser çeşitleri obezite hastalarında daha sık görülür.
DEPRESYON VE ANKSİYETEYE YOL AÇABİLİR
Dünya Sıhhat Örgütü raporlarına nazaran dünya nüfusunun yüzde 40’ının fazla kilolu, yüzde 10 ila 15’inin ise obez şahıslardan oluşmaktadır. Fastfood, kızartma, pilav, makarna üzere yüksek karbonhidratlar, yağlı ve işlenmiş etler, ekmek ve simit üzere unlu mamuller, kurabiye üzere ek şekerli yiyecekler kilo alma riskini artırır. Ayrıyeten biroldukça süt eseri, ketçap ve öteki birfazlaca konserve ve paketlenmiş besin hususları üzere bâtın şekerler içeren yiyecekler, şekerli meyve suları, gazlı içecekler ve alkollü içecekler de riski artıran besinlerdendir. Obezitenin yol açtığı hastalıklar ise hipertansiyon, yüksek LDL kolesterol, düşük HDL kolesterol yahut yüksek düzeylerde trigliserit (Dislipidemi), 2 tip diyabet, koroner kalp hastalığı, felç, safrakesesi rahatsızlığı, reflü, osteoartrit, uyku apnesi ve teneffüs sorunları, KOAH, düşük ömür kalitesi, klinik depresyon, anksiyete ve başka ruhsal bozukluklar üzere akıl hastalıklarıdır.
KANSER HÜCRELERİNİN ÇOĞALMASINA niye OLABİLİR
Obezite, biroldukca kanser çeşidine de yol açabiliyor. Obezitenin kimi kanser risklerini nasıl artırabileceğini açıklamak için birkaç sistem önerilmiştir. Obez beşerler vakit içinde kansere yol açan DNA hasarına niye olabilen kronik düşük düzeyli inflamasyona sahiptir. Bir öbür niye ise obez beşerler çoklukla yüksek kan insülin düzeylerine ve insülin gibisi büyüme faktörü -1’e (IGF-1) sahiptir. Bu büyüme faktörü hücrelerin çok çoğalmasını tetikleyebilmektedir. Obeziteyle alakalı cinsler içinde karaciğer kanseri, mide ve yemek borusu kanseri, kalın bağırsak kanseri, pankreas kanseri, böbrek kanseri ve rahim kanseri bulunur.
ÖMÜR ŞARTLARI DÜZENLENMELİ
Obezite ile uğraşta en kıymetli konu sağlıklı beslenme ve fizikî aktivitedir. Sistemli fizikî aktiviteyi ve Akdeniz biçimi zerzevat, zeytinyağlı yemek alışkanlığını içeren bir ömür üslubu, insülin hassaslığı da dahil olmak üzere sıhhatin biroldukça istikametini korumak ve düzgünleştirmek için kilit bir faktör olarak tanımlanmıştır. Fizikî aktivitenin spor salonunda idman olması gerekmez. Fizikî çalışma yürüme, bisiklete binme, merdiven çıkma ve mesken işlerinin tümü katkıda bulunur. Örneğin; 73 kg ağırlığındaysanız, orta süratte 30 dakikalık koşu başına yaklaşık 250 kalori yakarsınız. Öte yandan birebir müddet boyunca tartı çalışırsanız, sadece 130-220 kalori yakabilirsiniz. Genel olarak yaklaşık birebir ölçüde eforla kardiyo seansı başına yük idmanından daha fazla kalori yakarsınız. Tartı idmanı ekseriyetle kardiyo idmanı kadar kalori yakmasa da öteki değerli faydaları da vardır. Örneğin, tartı çalışması kas geliştirmede kardiyodan daha tesirlidir ve kas, yağ dahil olmak üzere başka birtakım dokulardan daha fazla kalori yakar. Bu niçinle çoklukla kas geliştirmenin bazal metabolizmanızı artırmanın anahtarı olduğu söylenir.
Obezite birlikteinde birfazlaca hastalığa da davetiye çıkartır. Metabolik sendromun modülleri olan diyabet, karaciğer yağlanması ve koroner kalp hastalıklarının yanı sıra KOAH, dizlerde artralji ve kireçlenme, kimi kanser çeşitleri obezite hastalarında daha sık görülür.
DEPRESYON VE ANKSİYETEYE YOL AÇABİLİR
Dünya Sıhhat Örgütü raporlarına nazaran dünya nüfusunun yüzde 40’ının fazla kilolu, yüzde 10 ila 15’inin ise obez şahıslardan oluşmaktadır. Fastfood, kızartma, pilav, makarna üzere yüksek karbonhidratlar, yağlı ve işlenmiş etler, ekmek ve simit üzere unlu mamuller, kurabiye üzere ek şekerli yiyecekler kilo alma riskini artırır. Ayrıyeten biroldukça süt eseri, ketçap ve öteki birfazlaca konserve ve paketlenmiş besin hususları üzere bâtın şekerler içeren yiyecekler, şekerli meyve suları, gazlı içecekler ve alkollü içecekler de riski artıran besinlerdendir. Obezitenin yol açtığı hastalıklar ise hipertansiyon, yüksek LDL kolesterol, düşük HDL kolesterol yahut yüksek düzeylerde trigliserit (Dislipidemi), 2 tip diyabet, koroner kalp hastalığı, felç, safrakesesi rahatsızlığı, reflü, osteoartrit, uyku apnesi ve teneffüs sorunları, KOAH, düşük ömür kalitesi, klinik depresyon, anksiyete ve başka ruhsal bozukluklar üzere akıl hastalıklarıdır.
KANSER HÜCRELERİNİN ÇOĞALMASINA niye OLABİLİR
Obezite, biroldukca kanser çeşidine de yol açabiliyor. Obezitenin kimi kanser risklerini nasıl artırabileceğini açıklamak için birkaç sistem önerilmiştir. Obez beşerler vakit içinde kansere yol açan DNA hasarına niye olabilen kronik düşük düzeyli inflamasyona sahiptir. Bir öbür niye ise obez beşerler çoklukla yüksek kan insülin düzeylerine ve insülin gibisi büyüme faktörü -1’e (IGF-1) sahiptir. Bu büyüme faktörü hücrelerin çok çoğalmasını tetikleyebilmektedir. Obeziteyle alakalı cinsler içinde karaciğer kanseri, mide ve yemek borusu kanseri, kalın bağırsak kanseri, pankreas kanseri, böbrek kanseri ve rahim kanseri bulunur.
ÖMÜR ŞARTLARI DÜZENLENMELİ
Obezite ile uğraşta en kıymetli konu sağlıklı beslenme ve fizikî aktivitedir. Sistemli fizikî aktiviteyi ve Akdeniz biçimi zerzevat, zeytinyağlı yemek alışkanlığını içeren bir ömür üslubu, insülin hassaslığı da dahil olmak üzere sıhhatin biroldukça istikametini korumak ve düzgünleştirmek için kilit bir faktör olarak tanımlanmıştır. Fizikî aktivitenin spor salonunda idman olması gerekmez. Fizikî çalışma yürüme, bisiklete binme, merdiven çıkma ve mesken işlerinin tümü katkıda bulunur. Örneğin; 73 kg ağırlığındaysanız, orta süratte 30 dakikalık koşu başına yaklaşık 250 kalori yakarsınız. Öte yandan birebir müddet boyunca tartı çalışırsanız, sadece 130-220 kalori yakabilirsiniz. Genel olarak yaklaşık birebir ölçüde eforla kardiyo seansı başına yük idmanından daha fazla kalori yakarsınız. Tartı idmanı ekseriyetle kardiyo idmanı kadar kalori yakmasa da öteki değerli faydaları da vardır. Örneğin, tartı çalışması kas geliştirmede kardiyodan daha tesirlidir ve kas, yağ dahil olmak üzere başka birtakım dokulardan daha fazla kalori yakar. Bu niçinle çoklukla kas geliştirmenin bazal metabolizmanızı artırmanın anahtarı olduğu söylenir.