NASA uzmanları Mars’ta daha fazla yer altı gölü keşfetti

Teknoİstanbul

New member
6 Haz 2021
345
0
1
Isaac Schultz

Mars’ın güney kutbunda katmanlı tortular üzerinde incelemeler yapan araştırmacılar, büyük kısmı suyun donacağı bölgelerde bulunan yeraltı gölü üzere görünen alanlar keşfetti.

YENİ YERALTI SU REZERVLERİ KEŞFEDİLDİ

Araştırma takımı, değişiklik gösteren toz, su buzu ve donmuş karbondioksit, yani kuru buz katmanları barındıran bu birikintilerin hacmini ölçtü. Bu katmanlar, içlerinde, Mars’ın iklimsel tarihinin kıssasını barındırıyor; gezegenin eğimi biraz farklı olduğunda ortaya çıkan kış şartları, bilim insanlarının artık yüzeyin altına nüfuz eden bir radar kullanarak inceledikleri donmuş biçimdeki katmanları meydana getirdi. (Tıpkı Dünya üzere, Mars’ın da en sonuncusu 400 bin yıl evvel yaşanan kendi buzul çağları mevcut.)

Takımın ulaştığı sonuçlar, gezegenin güney kutbunun altında yatan su buzu hakkında 2018’de elde edilen bulguların devamı niteliğinde.

NASA’nın Jet İtiş Laboratuvarı’nda (JPL) bir araştırmacı bilim insanı olan Jeffrey Plaut, “Bu sinyallerin sıvı su olup olmadığından çabucak hemen emin değiliz lakin birinci araştırmanın tespit ettiğinden epey daha yaygın oldukları görülüyor” diyor: “Ya Mars’ın güney kutbunun altında yaygın durumda sıvı su yatakları mevcut ya da bu sinyaller farklı bir oluşumun göstergesi.”

SIVI SU MU YOKSA BUZ MU?

Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Mars Express yörünge aracında bulunan MARSIS isimli aygıttan Mars’a doğrultulan radarın dalgaları, hangi gerece çarptığına bağlı olarak farklı biçimlerde geri dönüyor ve su, bu radar dalgaları için kuvvetli bir yansıtıcı element. Güney kutbundan yansıyan radar dalgaları parlak bir biçimde geri döndü; bu, yüzeyin altında sıvı su ya da su buzunun yattığına ait bir ispat.

Mars’taki su buzu, günümüzde artık eski bir haber lakin tam olarak ne kadarının var olduğu çabucak hemen bilinmiyor. 2019 yılında, kuzey kutbunun altındaki yataklarda büyük ölçüde su buzu tespit edildi ve daha evvelki radar sinyalleri, gezegenin güney kutbunun altında 10 ilâ 20 kilometrelik bir şerit halinde uzanan bir yeraltı sıvı su rezervine işaret ediyordu.

Öte yandan, Plaut ve araştırmanın ortak muharriri Aditya Khuller, kutup sınırı boyunca, daha evvel fark edilenden hayli daha geniş bir alana yayılan parlak yansımalar buldu; yansımaların kimileri, tespit edilen bölgelerin Mars yüzeyinin altında bir buçuk kilometreden daha kısa bir alana yayılıyor olduklarını gösteriyor. Keşfedilen bölgeler yaklaşık -63° santigratlık ısıya sahip soğuk bölgelerde bulunuyor ve bu da suyun donmuş olduğu manasına geliyor.

VOLKANİK FAALİYETLER SUYU SIVI biçimde TUTABİLİR Mİ?

Kutupta sıvı suyun nasıl oluşabileceğini araştıran 2019 tarihindeki bir makaleye atıfta bulunan Khuller, ‘bu suyu sıvı tutabilmek için kestirimi Mars jeotermal ısı akışının iki katına gereksinim olduğunun’ altını çiziyor: “Bu ölçüdeki ısıyı açığa çıkarmanın olası bir yolu volkanik faaliyetler olabilir. Ne var ki, güney kutbunda yaşanan son volkanik faaliyete ait nitekim kuvvetli bir delile rastlamadık; bu yüzden, volkanik faaliyetin bu alanda yeraltı sıvı suyunun olmasına imkan sunması pek beklenen görünmüyor.”

Gezegenin donmuş girintilerinin sahip olduğu jeofiziği daha detaylı halde keşfetmek için Mars’ın güney kutbuna bir araştırma aracı ya da öteki bir sonda göndermemiz gerekebilir. 1999 yılında NASA’nın Mars Polar Lander’ı ve bir ortadayken ‘Deep Space 2’ diye isimlendirilen iki sondası tam olarak bu işi yapmak gayesiyle Mars’a gönderildi ancak ne yazık ki, sondalar Mars’a ulaştıktan daha sonra kayboldular.


Yazının özgünü Gizmodo sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)