Orman yangınları ile uğraş bir yandan devam ederken bir yandan da yangınlar niçini ile psikolojisi bozulan insanlara yönelikte çalışmalar yapılıyor. Yakınlarının, meskenlerinin, hayatlarının yandığına şahit olanlar önemli bir travmaya maruz kalıyor.
Maddi hasarların giderilebileceğini, lakin ruhsal yaraların derin izler bırakabileceğini söyleyen Psikolog Aytaj Muradova, yangın esnasında afet alanında bulunanlara yönelik ruhsal takviye verilmesi gerektiğinin altını çizdi.
“O İNSANLARI ANLAMAMIZ GEREKİYOR”
Muradova şu biçimde devam etti: “Türkiye’de ki bu yangınlardan dolayı her birimiz hayli üzgünüz. Her birimiz o ailelerin yanındayız. Ancak o ailelerin yaşadığı psikoloji büsbütün epey farklı ve toplumun orada yaşamayan başka kentlerdeki insanların bile onların yanında olup ne kadar üzülmüş olduğunu gördük. Bu oradaki insanların yaşadığı durumu tabir etmemiz için kâfi değil. Orada yaşayan insanların durumları büsbütün farklı. Zira ruhsal açıdan büsbütün yıpranıyorlar. Bir yandan neyin ortasında olduklarına şaşırıyorlar ve nasıl müdahale etmeleri gerektiğini bilmiyorlar. Bu durumda da ne ile baş edeceklerini nasıl baş edeceklerini bilemiyorlar. Onların yaşadıkları durum psikoloji fazlaca epeyce farklı bir durum. Bu tıp insanlara bu çeşit olay hayatış afet olsun kriz durumu olsun yahut travma oluşturacak sorunların üzerinde durulması ve o an bile olmasa çabucak sonrasındasında birinci yardım psikolojisi yapmamız gerekiyor. Birinci yardım psikolojisin de de 3 temel etken vardır. Bunlar bak, dinle ve bağ kurdur. Bu başlıklar altında ilerlemesi gerekiyor. Ruhsal yardımda değerli olan insanların psikolojisini anlayıp onlara daha makus olabilirdi yahut şu an bu halin için şükret biçiminde cevaplar vereceğimize o insanları dinlememiz gerekiyor. O insanları anlamamız gerekiyor. O insanların kendilerini rahatlatmak için bu durumu söz etmelerine müsaade vermemiz gerekiyor. Burada bir olup insanlara yardım etmemiz gerekiyor. Yoksa hiç bir insan harika değil ve herkes kusur yapabilir. Ya da demiyorum ki bunu yaptığınız için yanlışsınız. Yani şu cümleyi söylemeye çalışıyorum. ‘Şu anki haline şükretmen gerekiyor’ demenin yerine en azından onları dinlesek onlara kendilerini rahatlatmak fırsatı versek o beşerler için daha düzgün olacaktır.”
Bölgelerde bulunan insanların farklı yansılar verebileceğini lisana getiren Psikolog Aytaj Muradova, “Travma oluşturacak afet olayları dediğimiz olaylar ile karşılaştığımız vakit herkes farklı reaksiyonlar verebiliyor. Kimileri fazlaca fazla reaksiyon verebilirken kimileri da hiç reaksiyon vermeyebilir. Bu insanların yapılarına bağlı bir durumdur. Kimileri donup kalabilirken kimileri bağırabilir, feryat figan edebilir. Bu insanların reaksiyon göstermelerinin farklılığından kaynaklıdır. Evet hepimiz hayli üzülüyoruz bu durumlara. Toplumsal medyadan takip ediyoruz ancak şu an o insanların yaşadıkları bu durumu görüyorlar ancak daha fazla canlarını yakmamamız gerekiyor. Onları dinlersek yaşadıklarını bize anlatırlarsa travma durumunu daha az bir tesir gösterecek biçimde ele almış oluruz.” tabirlerini kullandı.
“YAŞANILAN DENEYİME NAZARAN KENDİMİZİ YÖNETEBİLİRİZ”
Yangın bölgelerinde bulunmayan, haber kanallarından, toplumsal medyadan yangını takip eden vatandaşların da ruhsal olarak değişmeler yaşayabildiğini lisana getiren Psikolog Aytaj Muradova, “Bu haberler her gün arka arda gösterildiği vakit beşerler daha fazla paniğe kapılıyor. Beşerler ne yapacağını bilemeyecek hale geliyor. Beşerler bu türlü orada olmasalar bile şu anda bir travma yaşıyorlar. Televizyonlardan izledikleri kadarıyla bile bir travma yaşayabiliyorlar. Bizim de başımıza gelirse yahut bizim başımıza gelirse biz ne yaparız üzere niyetlere kapılıyorlar ve orada olmadıkları biçimde bu gerilime kapılabiliyorlar. Herkes aslında gerilimi yahut kendisini yönetmesi için bir mahareti vardır. Bu hünerlerini kullanımı gerekiyor ve bu hünerlerini unutmaması gerekiyor. Karşımıza bir sorun çıktığında bu sorunu çözmek için evvelden getirdiğimiz yani daha evvel yaşadığımız deneyimlerimiz vardır. Bu deneyimlerimize dayanarak biz kendimizi yönetebiliriz ve kendimizi söz edebiliriz. Şu anda da onu yapmamız gerekiyor. Zira öfke yahut dehşet ile ayağa kalktığımızda kaygı ile davrandığımız da yahut öfke ile davrandığımız da mantığımız devre dışı kalıyor. Hislerimiz daha ağırlaşmaya başlıyor bu durumlarda. Şu anda kendi mantığımızı koruyup kendimiz oluşan bu sorunu mantık çerçevesinde halletmemiz gerekiyor. Beşerler ne yapmalı dediğimiz de de birbirimizi anlamamız gerekiyor. İnsan oburunun yerine kendisini koyduğunda insan olur. Onun hislerini anlayabildiğinde insan olur. Onların hislerini yok saydığımızda yahut önemsemediğimizde biz insan olamayız ki.” dedi.
Maddi hasarların giderilebileceğini, lakin ruhsal yaraların derin izler bırakabileceğini söyleyen Psikolog Aytaj Muradova, yangın esnasında afet alanında bulunanlara yönelik ruhsal takviye verilmesi gerektiğinin altını çizdi.
“O İNSANLARI ANLAMAMIZ GEREKİYOR”
Muradova şu biçimde devam etti: “Türkiye’de ki bu yangınlardan dolayı her birimiz hayli üzgünüz. Her birimiz o ailelerin yanındayız. Ancak o ailelerin yaşadığı psikoloji büsbütün epey farklı ve toplumun orada yaşamayan başka kentlerdeki insanların bile onların yanında olup ne kadar üzülmüş olduğunu gördük. Bu oradaki insanların yaşadığı durumu tabir etmemiz için kâfi değil. Orada yaşayan insanların durumları büsbütün farklı. Zira ruhsal açıdan büsbütün yıpranıyorlar. Bir yandan neyin ortasında olduklarına şaşırıyorlar ve nasıl müdahale etmeleri gerektiğini bilmiyorlar. Bu durumda da ne ile baş edeceklerini nasıl baş edeceklerini bilemiyorlar. Onların yaşadıkları durum psikoloji fazlaca epeyce farklı bir durum. Bu tıp insanlara bu çeşit olay hayatış afet olsun kriz durumu olsun yahut travma oluşturacak sorunların üzerinde durulması ve o an bile olmasa çabucak sonrasındasında birinci yardım psikolojisi yapmamız gerekiyor. Birinci yardım psikolojisin de de 3 temel etken vardır. Bunlar bak, dinle ve bağ kurdur. Bu başlıklar altında ilerlemesi gerekiyor. Ruhsal yardımda değerli olan insanların psikolojisini anlayıp onlara daha makus olabilirdi yahut şu an bu halin için şükret biçiminde cevaplar vereceğimize o insanları dinlememiz gerekiyor. O insanları anlamamız gerekiyor. O insanların kendilerini rahatlatmak için bu durumu söz etmelerine müsaade vermemiz gerekiyor. Burada bir olup insanlara yardım etmemiz gerekiyor. Yoksa hiç bir insan harika değil ve herkes kusur yapabilir. Ya da demiyorum ki bunu yaptığınız için yanlışsınız. Yani şu cümleyi söylemeye çalışıyorum. ‘Şu anki haline şükretmen gerekiyor’ demenin yerine en azından onları dinlesek onlara kendilerini rahatlatmak fırsatı versek o beşerler için daha düzgün olacaktır.”
Bölgelerde bulunan insanların farklı yansılar verebileceğini lisana getiren Psikolog Aytaj Muradova, “Travma oluşturacak afet olayları dediğimiz olaylar ile karşılaştığımız vakit herkes farklı reaksiyonlar verebiliyor. Kimileri fazlaca fazla reaksiyon verebilirken kimileri da hiç reaksiyon vermeyebilir. Bu insanların yapılarına bağlı bir durumdur. Kimileri donup kalabilirken kimileri bağırabilir, feryat figan edebilir. Bu insanların reaksiyon göstermelerinin farklılığından kaynaklıdır. Evet hepimiz hayli üzülüyoruz bu durumlara. Toplumsal medyadan takip ediyoruz ancak şu an o insanların yaşadıkları bu durumu görüyorlar ancak daha fazla canlarını yakmamamız gerekiyor. Onları dinlersek yaşadıklarını bize anlatırlarsa travma durumunu daha az bir tesir gösterecek biçimde ele almış oluruz.” tabirlerini kullandı.
“YAŞANILAN DENEYİME NAZARAN KENDİMİZİ YÖNETEBİLİRİZ”
Yangın bölgelerinde bulunmayan, haber kanallarından, toplumsal medyadan yangını takip eden vatandaşların da ruhsal olarak değişmeler yaşayabildiğini lisana getiren Psikolog Aytaj Muradova, “Bu haberler her gün arka arda gösterildiği vakit beşerler daha fazla paniğe kapılıyor. Beşerler ne yapacağını bilemeyecek hale geliyor. Beşerler bu türlü orada olmasalar bile şu anda bir travma yaşıyorlar. Televizyonlardan izledikleri kadarıyla bile bir travma yaşayabiliyorlar. Bizim de başımıza gelirse yahut bizim başımıza gelirse biz ne yaparız üzere niyetlere kapılıyorlar ve orada olmadıkları biçimde bu gerilime kapılabiliyorlar. Herkes aslında gerilimi yahut kendisini yönetmesi için bir mahareti vardır. Bu hünerlerini kullanımı gerekiyor ve bu hünerlerini unutmaması gerekiyor. Karşımıza bir sorun çıktığında bu sorunu çözmek için evvelden getirdiğimiz yani daha evvel yaşadığımız deneyimlerimiz vardır. Bu deneyimlerimize dayanarak biz kendimizi yönetebiliriz ve kendimizi söz edebiliriz. Şu anda da onu yapmamız gerekiyor. Zira öfke yahut dehşet ile ayağa kalktığımızda kaygı ile davrandığımız da yahut öfke ile davrandığımız da mantığımız devre dışı kalıyor. Hislerimiz daha ağırlaşmaya başlıyor bu durumlarda. Şu anda kendi mantığımızı koruyup kendimiz oluşan bu sorunu mantık çerçevesinde halletmemiz gerekiyor. Beşerler ne yapmalı dediğimiz de de birbirimizi anlamamız gerekiyor. İnsan oburunun yerine kendisini koyduğunda insan olur. Onun hislerini anlayabildiğinde insan olur. Onların hislerini yok saydığımızda yahut önemsemediğimizde biz insan olamayız ki.” dedi.