Pandemi sürecinin birlikteinde getirdiği gerilim ve telaş fibromiyalji ağrılarını da tetiklemeye başladı. Beden geneline yaygın ağrı, uykudan yorgun uyanma üzere belirtileriniz var ise siz de fibromiyalji hastası olabilirsiniz. Pekala, fibromiyalji nedir, kimlerde görülür? Fibromiyalji belirtileri nelerdir? Tüm bu soruların cevaplarını Medıcana Internatıonal Ankara Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ve Algoloji (ağrı) Uzmanı Prof. Dr. F. Figen Ayhan anlattı.
BAYANLARDA DAHA FAZLA GÖRÜLÜYOR
Fibromiyaljinin kronik bir kas iskelet sistemi hastalığı olduğunu belirten Prof. Dr. Ayhan, “Fibromiyalji, beden geneline yayılmış hassas bölge olarak isimlendirilen bölgelerde ağrı hissedilmesi ile karakterize bir hastalık. Bu hassas bölgeler niye ağrıdığı çabucak hemen tam olarak aydınlatılabilmiş değil. Fakat yapılan çalışmalar, hassas bölgelerdeki çeşitli uyaranların beyin ve omurilik tarafınca ağrı olarak algılandığını ortaya çıkardı. ötürüsıyla aslında hassas ağrıya niye olabilecek rastgele bir durum yokken kişi de ağrı bölge hissi oluşuyor.” açıklamasında bulundu.
Fibromiyaljinin bayanlarda erkeklere oranla daha sık görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Ayhan, “Fibromiyalji, kimi hastalıklarla beraberlik gösterebiliyor. Örneğin Huzursuz Bağırsak Sendromu, migren, depresyon, anksiyete üzere rahatsızlıkları olan şahıslarda fibromiyalji görülme riski de artıyor.” tabirlerini kullandı. Fibromiyalji belirtilerinin birinci başta gerilimli bir olayı takiben ortaya çıktığını söyleyen Prof. Dr. Ayhan, “Fibromiyalji hastalarında birinci belirtiler ekseriyetle travma, ameliyat, enfeksiyon yahut ruhsal gerilim kararı başlıyor. sonrasındasında belirtiler tetikleyici bir duruma gerek duymadan ilerleyebiliyor. Fibromiyaljinin temel belirtisi hassas bölgelerde ağrı olsa da hastalarda yorgunluk, uyku bozuklukları, bilişsel fonksiyonlarda sorun yaşama üzere belirtiler de görülüyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Fibromiyaljide görülen belirtiler ile ilgili Prof. Dr. Ayhan, “Hastalar ağrı niçiniyle gece uykusundan uyanıyor ve uykusu bölünüyor. ötürüsıyla hastalar uzun müddet uyusa dahi kaliteli bir uyku uyuyamadığından yorgun uyanıyor. Fibromiyalji hastaları gün içerisinde işlerini yaparken odaklanma ve dikkat ile ilgili de ıstıraplar yaşıyor. Kimi fibromiyalji hastalarında bellek problemleri da ortaya çıkabiliyor, hastalar unutkanlık ile sorunu ile karşılaşabiliyor.” tabirlerini kullandı.
FİBROMİYALJİNİN TEŞHİS VE TEDAVİSİ
Fibromiyalji teşhisinin hastanın belirtileri referans alınarak konulduğunu söyleyen Prof. Dr. Ayhan, şunları söylemiş oldu: “Eskiden teşhis koymak için fibromiyaljinin 18 hassas noktasını tek tek kıymetlendiren kriterler kullanılıyordu. Fakat günümüzde ağrıyı nokta değil bölge olarak inceliyoruz. Hastanın sağ ve sol alt üst uzuvları ve gövde olmak üzere toplam 9 bölgeden 6’sında ağrı var ise fibromiyalji tanısı koyabiliyoruz. Olağan fibromiyalji için bu ağrının kronik ve en az 3 aydır devam ediyor olması gerekiyor. Bu kriterleri karşılayan hastalara, ağrıya niye olabilecek öbür bir niye bulamazsak, fibromiyalji tanısı koyuyoruz.”
Fibromiyalji tedavisinin hastalığı ortadan kaldırmadığını, yalnızca belirtileri hafifçelettiğine dikkat çeken Prof. Dr. Ayhan, “Fibromiyalji tedavisi temel olarak hastanın ağrılarını azaltmak, uykusunu daha uygun hale getirmek için veriliyor. Tek bir tedavi prosedürü hastanın tüm belirtilerine tahlil üretmiyor. Bu niçinle biz hastanın daha başarılı bir sonuç için ilaç tedavisiyle fizyoterapiyi bir arada götürmesini istiyoruz. Şayet siz de fibromyalji, kronik pelvik ağrı, başağrısı ve migren, kronik bel ağrısı, ağrılı mesane, huzursuz bağırsak sendromu, oldukcalu kimyasal hassasiyeti, myofasyal ağrı sendromu, adet sancıları, huzursuz bacak sendromu ve ağrılı çene eklemi üzere bir sorun yaşıyorsanız teşhis ve tedavi için bir FTR ve algoloji uzmanına başvurmanız ömür kalitenizi güzelleştirecektir.” tabirlerine yer verdi.
Tedavide kullanılan sistemlerle ilgili bilgiler de veren Prof. Dr. F. Figen Ayhan, “Fibromiyalji için ilaç tedavisi olarak ağrı kesici, antidepresan ve antiepileptik ilaçları verebiliyoruz. İlaç tedavisinin yanı sıra hastayı fizik tedaviye de gönderiyoruz. Buradaki aerobik ve germe idmanları hastanın kas iskelet sisteminin güçlenmesine yardımcı oluyor. Ergoterapi de hastanın günlük hayatında fibromiyalji şikayetlerini artırabilecek durumların düzenlenmesi konusunda katkı sunuyor. Hastanın fibromiyalji ile başa çıkmasında bilişsel davranışsal terapi ve ruhsal danışmanlık da değerli yer tutuyor.” diyerek kelamlarını noktaladı.
BAYANLARDA DAHA FAZLA GÖRÜLÜYOR
Fibromiyaljinin kronik bir kas iskelet sistemi hastalığı olduğunu belirten Prof. Dr. Ayhan, “Fibromiyalji, beden geneline yayılmış hassas bölge olarak isimlendirilen bölgelerde ağrı hissedilmesi ile karakterize bir hastalık. Bu hassas bölgeler niye ağrıdığı çabucak hemen tam olarak aydınlatılabilmiş değil. Fakat yapılan çalışmalar, hassas bölgelerdeki çeşitli uyaranların beyin ve omurilik tarafınca ağrı olarak algılandığını ortaya çıkardı. ötürüsıyla aslında hassas ağrıya niye olabilecek rastgele bir durum yokken kişi de ağrı bölge hissi oluşuyor.” açıklamasında bulundu.
Fibromiyaljinin bayanlarda erkeklere oranla daha sık görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Ayhan, “Fibromiyalji, kimi hastalıklarla beraberlik gösterebiliyor. Örneğin Huzursuz Bağırsak Sendromu, migren, depresyon, anksiyete üzere rahatsızlıkları olan şahıslarda fibromiyalji görülme riski de artıyor.” tabirlerini kullandı. Fibromiyalji belirtilerinin birinci başta gerilimli bir olayı takiben ortaya çıktığını söyleyen Prof. Dr. Ayhan, “Fibromiyalji hastalarında birinci belirtiler ekseriyetle travma, ameliyat, enfeksiyon yahut ruhsal gerilim kararı başlıyor. sonrasındasında belirtiler tetikleyici bir duruma gerek duymadan ilerleyebiliyor. Fibromiyaljinin temel belirtisi hassas bölgelerde ağrı olsa da hastalarda yorgunluk, uyku bozuklukları, bilişsel fonksiyonlarda sorun yaşama üzere belirtiler de görülüyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Fibromiyaljide görülen belirtiler ile ilgili Prof. Dr. Ayhan, “Hastalar ağrı niçiniyle gece uykusundan uyanıyor ve uykusu bölünüyor. ötürüsıyla hastalar uzun müddet uyusa dahi kaliteli bir uyku uyuyamadığından yorgun uyanıyor. Fibromiyalji hastaları gün içerisinde işlerini yaparken odaklanma ve dikkat ile ilgili de ıstıraplar yaşıyor. Kimi fibromiyalji hastalarında bellek problemleri da ortaya çıkabiliyor, hastalar unutkanlık ile sorunu ile karşılaşabiliyor.” tabirlerini kullandı.
FİBROMİYALJİNİN TEŞHİS VE TEDAVİSİ
Fibromiyalji teşhisinin hastanın belirtileri referans alınarak konulduğunu söyleyen Prof. Dr. Ayhan, şunları söylemiş oldu: “Eskiden teşhis koymak için fibromiyaljinin 18 hassas noktasını tek tek kıymetlendiren kriterler kullanılıyordu. Fakat günümüzde ağrıyı nokta değil bölge olarak inceliyoruz. Hastanın sağ ve sol alt üst uzuvları ve gövde olmak üzere toplam 9 bölgeden 6’sında ağrı var ise fibromiyalji tanısı koyabiliyoruz. Olağan fibromiyalji için bu ağrının kronik ve en az 3 aydır devam ediyor olması gerekiyor. Bu kriterleri karşılayan hastalara, ağrıya niye olabilecek öbür bir niye bulamazsak, fibromiyalji tanısı koyuyoruz.”
Fibromiyalji tedavisinin hastalığı ortadan kaldırmadığını, yalnızca belirtileri hafifçelettiğine dikkat çeken Prof. Dr. Ayhan, “Fibromiyalji tedavisi temel olarak hastanın ağrılarını azaltmak, uykusunu daha uygun hale getirmek için veriliyor. Tek bir tedavi prosedürü hastanın tüm belirtilerine tahlil üretmiyor. Bu niçinle biz hastanın daha başarılı bir sonuç için ilaç tedavisiyle fizyoterapiyi bir arada götürmesini istiyoruz. Şayet siz de fibromyalji, kronik pelvik ağrı, başağrısı ve migren, kronik bel ağrısı, ağrılı mesane, huzursuz bağırsak sendromu, oldukcalu kimyasal hassasiyeti, myofasyal ağrı sendromu, adet sancıları, huzursuz bacak sendromu ve ağrılı çene eklemi üzere bir sorun yaşıyorsanız teşhis ve tedavi için bir FTR ve algoloji uzmanına başvurmanız ömür kalitenizi güzelleştirecektir.” tabirlerine yer verdi.
Tedavide kullanılan sistemlerle ilgili bilgiler de veren Prof. Dr. F. Figen Ayhan, “Fibromiyalji için ilaç tedavisi olarak ağrı kesici, antidepresan ve antiepileptik ilaçları verebiliyoruz. İlaç tedavisinin yanı sıra hastayı fizik tedaviye de gönderiyoruz. Buradaki aerobik ve germe idmanları hastanın kas iskelet sisteminin güçlenmesine yardımcı oluyor. Ergoterapi de hastanın günlük hayatında fibromiyalji şikayetlerini artırabilecek durumların düzenlenmesi konusunda katkı sunuyor. Hastanın fibromiyalji ile başa çıkmasında bilişsel davranışsal terapi ve ruhsal danışmanlık da değerli yer tutuyor.” diyerek kelamlarını noktaladı.