Salgın periyodunda artan anksiyete ile baş edebilmenin yolları

Meltem

Global Mod
Global Mod
6 Haz 2021
1,407
0
1
Halk içinde dert olarak bilinen anksiyete, günlük alışkanlıklarımızın alt üst bulunmasına müsaade veren ve koronavirüs salgınıyla birlikte pek yaygınlaşan bir hastalıktır. Tasalarımızı görmezden gelmek yerine doğal bir his olarak kabul etmek ataklarla baş edebilmenin en temel yoludur.

Bize ziyan veren şeylerin hisler değil, hislere davranışsal olarak yanıt verme formumuz, yani onlarla kurduğumuz ilgimiz olduğunu söyleyen Uzman Klinik Psikolog Töre Simge Korkut, evvela tasaya hayatımızda yer açmamız gerektiğini ve daha sonrasında zihin idmanlarını uygulayarak yaşamak istediğimiz hayata yahut olmak istediğiniz şahsa bir adım daha yaklaşabileceğimizi belirtti.


İŞE VE OKULA DÖNÜŞ TELAŞ KATSAYISINI ARTIRABİLİR

Koronavirüsün ömrümüze girdiği 1,5 yılı aşkın süreçte evvelce inançlı bir yer olarak bildiğimiz özgürce yaşadığımız dünyamızın çehresini, gözle görülmeyen ölümcül bir düşmanın her an peşimizde olduğu inançsız bir yere dönüştürdüğünü belirten Uzm. Klnk. Psk. Töre Simge Korkut, 7’den 70’e her insanın bu süreçte tasa hissiyle az ya da fazlaca karşılaştığını vurguladı.

“Kimimiz imtihan öncesi, kimimiz geçirdiği bir trafik kazasında, kimimiz ise çocuğumuz konuta geç geldiğinde ya da emsal durumlarda telaş (anskiyete) hissini daha evvel de hayatıştır.” diyen Uzm. Klnk. Psk. Korkut, salgının hâlâ devam etmesinin yanı sıra, sonbaharın gelişiyle iş ve okul ortamına dönüşün, havaların soğumaya başlamasının da insanlardaki tasa katsayısını artırabileceğine dikkat çekti.

Telaşın tarifini yapan Uzm. Klnk. Psikolog Korkut, “Kaygı, kişinin dış dünyasından yahut iç dünyasından gelen bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı, gerginlik hisleri (gerçek dışılık hissi, denetimini yitirme hissi, sersemlik…) telaşlı kanılar ve artan kan basıncı, çarpıntı, boğulma hissi üzere fizikî değişiklikler ile karakterize doğal bir histir.” sözlerini kullandı.

Anksiyetinin kişinin pahaları üzerinden inşa ettiği bir his olduğunu belirten Korkut, “Değer verdiğimiz şeyler yok olduysa yahut yok olma tehlikesi altındaysa telaş hissederiz. Bu da epey doğal bir histir.” dedi.


TASAYI DÜŞMAN OLARAK GÖRMEYİN

Yaşadığımız olumlu yahut olumsuz tüm hisleri, bir ihtar ya da işaret olarak düşünebileceğimize dikkat çeken Uzm. Klinik Psikolog Korkut, “Tıpkı bir otel odasında duman olduğunda yangın sensörünün ses ve ışık çıkartarak sizi uyarması üzere hayat da bize kimi sinyaller gönderir. Mekanik sistemlerin ne vakit ikaz verecekleri, uyardıkları bahse göre değişir. Bizim duygusal sistemimiz de tıpkı bu ihtar sistemleri üzere dış dünyada olan biteni algı ve fikirlerimiz aracılığıyla fark ederek korku, kızgınlık, keder, öfke üzere reaksiyonlar verir. Tüm bu ikaz sistemlerinin emeli kişiyi uyarmak ve haber vermektir. Bu manada olumlu ya da olumsuz tüm hislerin en kıymetli fonksiyonu, çevreyi ve etrafta olup bitenleri fark edip ona uygun davranmamızı sağlamaktır.” diye konuştu.

Kabul ve Kararlılık Terapisi’ne nazaran tüm acıların kaynağının lisan olduğunu aktaran Uzm. Klnk. Psk. Korkut, lisanı kullanma biçimimizin direkt davranışlarımızı etkilediğini belirterek şunları söylemiş oldu: “Örneğin, telaşlı yapıya sahip bir kişi, kendisini ‘Kaygılı biriyim’ diye tanıtıyorsa, zihni de o kişinin büsbütün ‘kaygıdan’ oluştuğuna inanır. bu biçimdece kişi, olağanda üstesinden gelebileceği korku içeren durumlardan kaçınmaya ve kendisini soyutlamaya başlar. Kalabalık önünde sunum yapmak, imtihana girmek, yeni birileriyle tanışmak gibi… Bunun kararında ıstırap, hayal kırıklığı, öfke üzere hisler hisseder. Sonuçta da olmak istediği şahıstan uzaklaşmış olacağı için ruhsal sorunlar yaşar. Ama birebir kişi kendisini tanıtırken, ‘Kaygılı bir yapıya sahibim’ cümlesiyle, sahip olduğu telaşlı yapısıyla ortasına aralık koyarak kendisini tanıtırsa; zihni de o kişinin büsbütün dertten oluşmadığını, sevinçli, esprili, konuşkan üzere öteki özelliklere de sahip olabileceğini düşünerek daha evvel yapamayacağını düşündüğü aktivitelere ambargo koymaz.”


HİSLERİNİZLE SAVAŞMAYI BIRAKIN

Hepimize küçüklüğümüzden beri dayatılan hakikat bilinen birtakım yanlış ayrıntıların olduğunu söyleyen Uzm. Klnk. Psk. Korkut, “Bunların en başında ‘Daha düzgün bir ömür için olumsuz hislerimizden kurtulmalıyız’ miti gelmektedir. Hissettiğiniz korkuyu nazikçe fark ederek onun sizinle bulunmasına müsaade verin. Onunla her gayrete girdiğinizde eminim maliyeti uzun vadede size epey değerliye patlayacaktır.” dedi.

Öbür birini dinlediğimizde, söyleyeceklerine katılıp katılmayacağımızı seçtiğimizi lakin iç sesimize gereğince kulak vermediğimizi söz eden Uzm. Klnk. Psk. Korkut, “İç sesimizle çoklukla tıpkı fikirde olma yahut katılmama seçeneğine sahip olduğumuzu düşünmüyoruz. Fakat bu antrenmanı denemenizi öneririm. Araştırmalar zihninize farklı bir isim vermenin buna yardımcı olduğunu göstermiştir. Zira zihninizin ismi farklıysa, ‘siz’den farklıdır. Artık bir partide, kafede, restoranda onunla tanışıyormuşsunuz üzere yeni isminizi kullanarak zihninize merhaba deyin. Gün içerisinde sizi zorlayan his ve kanılar olursa, zihninize taktığınız isimle zihninizi fark edin ve onu kibarca dinleyin.” diye konuştu.


ANI YAŞAYARAK VÜCUDUNUZLA TEKRAR TEMAS EDİN

Uzm. Klnk. Psk. Korkut, son basamakta yapılabilecek zihin antrenmanını ise şöyleki anlattı: “Dili kullanma biçimimizi düzenlemeye başladık, hislerimizle çabayı bırakmayı denemeye başladık ve zihnimize isim verdik. Artık de sıra bu 3 basamağı da taçlandıran en temel unsura geldi; anı yaşayarak dikkatimizi vücudumuza vermek. 1,5 yıldır yaşadığımız dış dünyadan gelen bir tehdit altında ömürlerimizi sürdürmeye çalışıyoruz. Bu dış tehdit her birimizin, özgürlük, bağımsızlık, misafirperverlik, yakınlık üzere kıymetlerini tehlikeye soktu. Durum bu biçimde olunca dünya üzerinde telaş hisseden ve bu korkuyu, denemiş olduğu yanlış davranış stratejileriyle tasa bozukluklularına çeviren kişi sayısı çoğaldı. Hâlbuki zihnimiz bizi korumak için bizi geçmişte-gelecekte yaşatmaya eğilimlidir. O yüzden an ile temas ederek zihin idmanlarımızı gün içerisinde ne kadar fazla yaparsak, zihnimizi o kadar günümüze adapte edebiliriz. Telaş yaşadığınızda yapmakta olduğumuz işe devam ederek, burnunuzdan derin bir nefes alıp pasta mumu üfler üzere verdikten daha sonra, tüm dikkatinizi açıklık ve merakla vücudunuzu incelemeye verin. Tüm vücudunuzdaki uzuvlarınızı güya birinci kere görüyormuş üzere inceleyin. Bunu yaparken zihniniz sizi bir daha geçmişe-geleceğe götürmek isteyecektir. Onunla çaba etmeyin. Fark edin, kibarca dinleyin ve dikkatinizi bir daha vücudunuza yönlendirin.”